t. I (PL 63)

IS At si nescit, quid caeca petit?
Quis enim quidquam nescius optet?
Aut quis valeat nescita sequi?
Quovc inveniat, quisve repertam
Queat ignarus noscere formam?
20 33S An cum mentem cerneret altam,
Pariler summani et singula norat?
Nunc membrorum condita nube,
Non in totum est oblita sui,
Summamque tenet singula perdens.
2a Igitur quisquis vera requirit,
Neutro est habitu : nam neque novit,
Nec penitus taraen omnia nescit.
DE CONSOLATIONE PHILOSOPHI^ LIB. V. 846
Consulit, alte visa retractans,
30 Ut servatis qucat oblitas
Addere partes.
334 PROSA IV.
ARGiiMENTnM. — Pliilosophia causata, priedictam divinse
promdentise hiimanaique liberlatis concordiam
idcirco videri cum antiquis, tum rcccntioribus difficilem,
quod divina prcenotio himanam infinite superans,
mente humana non capiatur; cxplicatisque iis,
quibus Boetius movebatur, argumentis, probat, quidquid
cognoscitur, non secundum sui vim, sed secundum
cognoscentis potius comprehendi facuUatem.
Tum illa a, Vetus, inquit, heec est de Providentia
querela, ' Marcoque Tullio, 6 cum divinationem dis-
833 Sed, quam retinens meminit, summam tribuit, vehementer agitata, tibique ipsi res diu pror-
INTERPRETATIO.
ceniat, aut dignoscere possit formam inventam, bujus B que tamen omnino ignorat omnia :sed consulil summam
cujus memor recordatur, recognoscensea qux divinitus
novit, ut cognoscendo possit addere rebus, quas meminit,
res quarum oblitus cst.
^ Philosophia.
b Lib. n de Divinat., ubi divinationem, quam Quinctus
frater asseruerat, nititur tollere.
ignarus? Nonne cum mens humana videret mentem
supremam, ipsa cognoscebat res tam singulatim quam
generatim? nunc ve)'o velata tenebris corporis, etsi non
est omnino immemor sui, eastera non singulatim quidem,
sed generatim cognoscit. Quicunque ergo investi-
(jat veritatem, is non afficilur omnmo aut ignoratione
aut scientia ; siquidem ille neqve cognoscit omnia, ne-
Vo At sincscit, etc.] III. Boetius probat mentem
humanam non omnia nescire : quiaprceterquam quod
mens bumana optat nosse veritatem ut jam dictum
est, ncmo vero optat nescius : ignoti nulla cupido;
praeLer lioe, inquit Boelius, primum quidem nemo
valet nescita sequi; cum inquisitio illa, ut pote prima
mentis cogitatio, qutedam sit cognitio sive perceptio.
Dcinde quamvis ignarus posset inquirere, hic tamen
non posset invenire : quo modo inveniat? qiiandoqui-
interpretatione nominis, est studium sapientifo; sive
inquisitioveritatis.
26. Neutro est habitu.\ Habitus, auctore Tallio 2
de Inv. in aliqua perfecta et constanti animi aut corporis
absolutione consistit : quamobrem habitus generatim,
prout hic dici potest et de cogitatione, et
de opposita ejus privatione, intelligi potest modus in
suo genere absolutus : qua ratione mens nunc dicitur
neutro habilu; quod videlicet mens humana, neque
dem non iuvenitur nisi notione :ut autem colorcajco, C in absoluta rerum omnium notitia, neque in absoluta
sic res omnino ignota menti ignarse nullam dabit
sui notionem. Postremo licet ignarus posset ignotum
et inquirere et invenire, bic taraen non posset ignotum
dignoscendoa cseterisdistinguere. Qtiis repertam
queat ignarus noscere formamt Sio argumentatur Plato
sub persona Socratis in Menone : Vonamus, inquit,
servum fugitivum ab alio sefvo, aquo omninoprior ignoratur,
domino utriusque imperante, quseri : frustra hic
seruMS quseret :quamvis enim idem in servumfugitivum
quem quxrit, incurrat, eumdem se invenisse ignorans
ipsum non pjterit dignoscere, sive a cseteris distinguere.
20. An cum mentem, etc.] Phires putant, Boetium
in reliquo hoc carmine sequi sententiara Platonis
qui ut ex ipsius Menone, pluribusque aliis libris consstat,
existiraavit raentes huraanas, antequam haic
cum corporibus conjungerentur, conditas, perfecta
rerura omnium ignoratione versetur : nam
26 et 27. Neque novit nec penitus tamen omnia
nescit.] Contra Aoademicos et Dogmaticos. Academici
enim, illi videlicet Platonis discipuli, qui ab Academia,
coUegio Atheniensi, ilavocati suut, nihil ab hominibus
evidenter sciri, adeoque nullura ab horainibus
verura, certumque judicium baberi posse arbitrabantur
: quod etiam Pyrrhoneis, quos Grasci
n-/£77Tizo'J;, contemplatores, appellabant, placuit. Dogmatici
vero, uti loquuntur, e contrario arbitrantur,
omnia tam evidenter ab homine cognosci, nullus ut
sit de quacunque materia dubitandi locus.
28. Quam retinens meminit, summam consulit.] Insitam
videlicet et innatam nobis Dei notionem. Primum
enim hanc nolionem mens humana semper retinens
meminit : quandoquidem notio ha^.c esstingui nescia,
omnium intelligentia fuisse divinitas instructas; sed tandiu durat, quandiu mens humana, nempe aiterhanc
intelligentiam comraercio corporeo ita amisisse, ^""''-
D Deinde eadera notio recte dicitur siH/ima caeteut
non nisi raulto labore, eorura quai antea noverant, rorum, qua; ab humana mente cognosci possunt : si-
recordationem sibi comparent : quam quidera Boetii quideni notio mentis, notio corporis, notio rei, irao
interpretationem admitti posse non inferior : sed qua2 notio entis generatira, ut loquuntur logici, nihil aliud
nunc ab eodera Boetio dicuntur, hfec etiara refutata est, quara ingenita ha^c Dei notio, sive sirapliciter,
illa Platonis sententia, possunt intelligi : posito eo, sive modificata. Denique raens humana generalem
in quo credimus Adamum conditum fuisse, innocen- hanc notionem Tpims consulit, ut quid in hac clare et
tix statu : in hoc enira statu mens liumana peculiari distincte comprehensiim, prius cognoscatur, quam
quodara modo cerncbat mentem altam, nempe Deum judicium ferat : quod nimirura illa notio, :
priraa sit
unde raaximam partem rerum cognoscendarura non
solum generatim, sed etiam singulatim cognoscebat :
Pariter summam et singula norat. At ejus posteri, in
pcenam peccati hujus sui primi parentis, perturbationibus
ita afUciuutur, ut eoram mens, nondum tamen
omnino oblita sui, plura non singulaiim sed generatim
soluni cognoscat : summam enimtenet smguta
veri, certique judicii norraa : sicut fusiiis alibi probatur.
Quin etiamhano notiouera menshumana magis
ac magis attendendo retructans doctior Ut, et oblita
aut a primo parente, aut ab unoquoque homine momento
creationis, ut putat Vallinus hic, veluti recordatur.
Oblita porro dicuntur passive etiam a VirgiL,
eclog. IX, V. 33 :
perdens : qualenusetenim Dei sive ejusgui est nolione
informatur, omnia generatim novit : sed quatenus corpore
consorte impeditur, pluranon percipit singulatim.
25 Vera requirit.] Fhilosophus : Philosophia enim,
Nunc oblita mihi tot cariniua
' Marcoque Tultio.] I. Pbilosophia meminit veteres
quibushsecdivinseprovidentiEe libertatisque humanae
concordia visa est difficilis : inter hos autem exceliuit