t. I (PL 63)

787 AN. MANL. SEV. BOETII
regno scientis omnia, polentis omnia, sed bona tan- A tudinis me d dudum monstrante vidisti, quo etiani
tummodo volentis Dei, nemo satis potest nec admisita sit agnovisti, decursis omnibus, quae prcBmittere
rari, nec conqueri. Tum illa% |Et ' esset, inquit, in- necessarium puto, < viam tibi, quae te >= domum re-
finiti b stuporis, omnibusque horribilius monstris, si,
uti tu esistimas, in tanti veluti patrisfamilias dispo-
sitissima domo, vilia vasa colerentur, (lo)pretiosa
sordescerent - : sed non ita est. 35S Nam si ea quaj
paulo ante conclusa sunt, Summs admirationis.
"^ Constent.
^ Jam.
^ Inpatriam ccelestem.
perare, at voluntatem divinam consequi viderentur;
sed quod Deus nec ignarus, nec impotens mala, quee
odio habet, permittat, hoc mirum.
' Zsset infiniti stuporis. Stupor est vehemens admiratio,
qua qui afflcitur, hic spiritibus cohibitis,
voce motuque omni, instar stipitis vel trunci privatur.
Virgil. ii JEn., v. 774 :
Obstupui steternntque comaj et vo;x faucibus haesit.
Cui favet interpretatio nominis : stupor enim et stupere
a stipes videtur dici : unde in antiquis Virgilii
Uoratii, Terentii, aliorumque libris legebatur stipet,
et obstipuit
^ Sed non ita est.] Nam virtus nunquam est sine
suo prcemio, nec vitium
diclis manifestum est.
sine suo supplicio, sieut ex
' Ipso, de cujus rcgno loquimur, auctore.] Deo docente
: tum autem Deus hominem docet, cum mente
pracjudiciis esuta ipsaj duutaxat mentis cogitationes
attentius considerantur; quod ut solus Deus tunc interrogatur,
sic solus menti interroganti respondeat.
* Viam tibi qux te domum revehat ostendam.]
Homini cognoscenti suum ultimum iinem, nihil siiperest
quam ut cognoscat modum, quo adejusmodi
finem pervenire possit : Matlh. vi : Quxrite primum
regnum Dei et justitiam ejus. Quare cum Philosophia
jam docuerit ultimum hominis finem, instituti ejus
ratio postulat, ut de modo hujus tinis consequendi
traclet : quod nunc vocatur via, quse domumrevehat :
propterea promittit pennas.
B Nam ego habeo alas celeres, quse ascendant loca
sublimia cceli, quas ubi niens prompta sociavit sibi, heec
cdio habens terras, eas contemnit ; transcendit orbem
aeris vasti; cernit nubes post se ; et transgreditur fastigium
ignis, qui calet motu rapido letheris; quoadusque
versus heroici pedes habet ; posterior iambicus quatuor
pariter pedes, sa^pe locis imparibus spondeos,
paribus iambos.
i.Siintpennse mihi.] Penna?., sunt avium partes,
quibus aves in aera subvecta; sua repetunt loca : unde
propter quamdam similitudinem pennse tribuuntur
sagitlis, navibus, et cffiteris ejusmodi corporibus,
quee ffiquatis veluti ponderibus rectius moventur. Sic
ergo claraB distincteeque notiones, dicuntur philosophicffi
penns., quod his veluti librata Philosophia
rectius
(jiatur
a terris ad coelum, es quo orta est, regre-
\. VoZucm.] Yolucer a volalu dicitur : quare ut
Yolatus motus est velos, sic volucer idem est, quod
vcloxii\e celer : quomodo TuUius pro Planco ; nihil
tam volucre, inquit, quam maledictum : nihil facilius
emiltitur ; nihilcertius excipitur; nihil latiusdissipatur.
Virg, Ma. v, v. 242 :
lUa noto citius volucrique sagitta
Ad terram fugit, et portu se condidit alto.
Cum igitur praedictae Philosophiae cogitationes tam
celeres sint, ut vel celerrimus corporis motus cum
illis coUatus, tardissimus sit, propterea non immerito
dicuntur pennse volucres.
2. Celsa poli.] Celsa poli nunc dicuntur, sicut a
Virgilio convexa ccili;ah Horatio acutabeHi;a. Lucretio
aperta cccli, serena coili, abdita terrm, inteliigendo
loca sive spatia. Penuce autem philosophicae, in boc
omnibus avium pennis fortiores, ad summum usque
° Pennas affigam.] Cogitationes videlicet, quibus D cosli verticem, quatenus hic a Philosophia cognoscisi
mens bene utatur, eadem his veluti pennis, hinc tm-^ pertiugunt.
quidem prsejudicia veritati contraria fugare, inde
vero ad veritatem ipsam pervenire poterit.
'^ Sospes.] Salvus et incolumis : Sospes enim dicitur,
cui vires sint quolibet meandi et remeandi.
' Meo ductu, mea semita, nieis vehiculis.] Philosophica
cognitio recte dicitur dux, semita et vehiculum,
quibus homo sospes ad Deum, unde egressus
fuit, regrediatur. Est quidem dux, quia hac utpote
iDgenita prceeunle mens ad judicandum ducitur. Est
semita, quia sicut in ea clare et distincte comprehensum,
sic judicandum. Esi vehiculum, quia hac mens
veluti constricta ita rapitur, ut penes eam non sit
contrarium seutire. Propterea eadem Philosophia
nunc canit.
* Carmen constans ex duplici genere versuum alternorum,
quorum prior dactylicus quatuor primos
3. Velox mens induit.] Mens quidem humana velos
est : quia quo momento veluti extra se rapta ad terras,
ad maria, ad ccelum ipsum dissilissimum pervenit,
eodemad se regressa cogitationem sibiinsitam
contemplatur, ita ut iiujus sua; circuitionis ne mentiquidem
ipsi liceat inituim, progressum etfinem distinguere.
In quo raens humana ita divinam videtur
esprimere, ut inde veteres coUegerint raentem humanam
et a Deo ortam, et instar Dei immortalem
esse. At eadem mens induit pennas philosophicas,
clare et distmcte cognoscendo.
4. Terras perosa despicit.] Continuatur translata
loquendiratio : utsicutaves volandoaterris recedunt;
sic mens pennis philosophicis instructa intelligatur
terras exosa despicere. Nec abs re : uam quo magis
mens terris adhaeret, eo crassioribus involuta tene-