You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
393 DE CONSOLATIONE PHILOSOPHr^ LIB. I. S94<br />
Heii, quam praecipiti mersa profimdo<br />
Mens hebet, et, propria luce relicta,<br />
It Teadit in externas iretenebras;<br />
Terreris quoties flatibus aucta,<br />
b Crescit in immensum noxia cura !<br />
Hic quondam coelo liber aperto<br />
as Suetusin fetherios ire meatus,<br />
Cernebat rosei lumina solis,<br />
Visebat gelidse |sidera luna?,<br />
10 Et quajcunque vagos stella recursus.<br />
INTERPRETATIO.<br />
Heu guan^Mm mens liumanammersaperturbationum incremento ! Ilichoeimiolimnonimpeditus cmlo patente,<br />
marirapidoMoqueobtun.ditur,suoquelumineposthabito, solitus sua cogitatione ascendere ad regiones ccelestes,<br />
nititur ruerein caliginem cxteriorem, cum sollicitudo no- aspieiebat radios solis purpurei , intuebalur formam lunse<br />
cens,aspiratio7ubusterrestribustm'gid3i,augetursu7mno frigidse, et quotquot stellm habent reversiones errantes<br />
NOTii.<br />
1. Prxdpiti mersa profundo mens.] Qua? mens suis trant : sed hac crescente cura minuitur virtus mentis:<br />
perturbationibus, pra^sertim vero nimiarerum cadu<br />
carum sollicitudine afficitur, baec ab iis immergitur,<br />
veluti qiiodam mari, quod sit et profundum et prajceps.<br />
Profuudum quidem; quodilla affectio menti sit<br />
altissimis radicibusiniixa : prasceps vero, quod eadem<br />
aflectio, instar cujusdamfuriaj concitata, prcccipitem<br />
mentem in errorem vitiumq\ie abripiat. '<br />
2. Eebet] Hebere proprie dicitur gladius, cujus<br />
acies retusa est, translatione vero illud omue, cujus<br />
motus languet. Sic Virgil. JEn.. v, vers. 395 :<br />
Sed enim gclidus tardante senecta<br />
Sanguis hebet, frigentqueeffetse in corpore vlres.<br />
Sic Tullius I, Tuscul., Qiiemadmodum inquit, qui<br />
acutis oculis deficientem solem intuentur, aspectum omnino<br />
amitlunt, sic mentis acies seipsam intuens nonnunquam<br />
kebescit. Atqui mens huraana quanto magis<br />
perturbationibus obruitur, tanto minus veritatem contemplari<br />
potest : adeoqiie hebet. Hinc S. Gregor.,<br />
prol. 2, part. in Ezecliielem, mens, inquit, quanto<br />
circa terrena plus satagit, tanto in hisqux sunt ccelestia<br />
minus videt.<br />
2. Propria luce relicta.] Menti nostrce insitum est<br />
ab ipso nostrai mentis auctore Deo quoddam lumen,<br />
quo ipsa se mens erroribus vitiisque esutam cognoscere<br />
conjunctamqije cum divina mente sentire pos<br />
sit : sed hoc lumine frui nolunt ii qui suis obsequuntur<br />
perturbationibus.<br />
3. In externas ire tenebras.] Licet quEedam menti<br />
nostriB insitavel potius innata sit cognitio, quod tamensmenseademflnitasitsuisqueperturbationibusobnoxia,<br />
propterea duplici suljjacet tenebrarum generi,<br />
domestico videlicet et externo. Domesticaj tenebrEB<br />
versanturin ignoratione eorum qusenecpossumus nec<br />
debemus cognoscere : de his tenebris vulgo dicitur,<br />
Nescire quEedam magna pars sapientiie.<br />
Esteruce vero tenebras sunt ignorantia eorum qua»<br />
cum possimus debeamusque cognoscere, perturbationibus<br />
obcajcati uescimus : sic quidam in summa<br />
sui Deique ignoratione versantes, qufis cogitationes<br />
in solum Deum conferre deberent, has in res creatas<br />
conferunt. Ut autem cajteris perturbationibus, sic<br />
nimia praasertim rerum caducarum sollicitudine obcsecamur<br />
: unde nunc mens humana dicitur in exter-<br />
unde divinus projceptor Christus, Matth. vi hanc,<br />
sollicitudinem pluribus confuta az'gumeatis, summam<br />
Dei providentiam commendaturus unde S.<br />
Paul. ad Pliilip. iv, Nihil, inquit, solliciti sitis; unde<br />
S. Petrus ep. I. c. v, Omnem, ait, soUicitudinem<br />
vestram projicientes in Deum : quoniam ipsi cura est<br />
de vobis; quibus positis, nihil mirum si haec cura<br />
hic dicatur noxia.<br />
6. Hic cjiwndam.] Boetius. Nimirum a quasstione<br />
inflnita, quam Grasci fiscrtv appellant, ad deflnitam<br />
controversiam, quamiidem dicunt J7r65;(7tv, progressa<br />
philosophia, commendat eam, quee quondam fuit<br />
in Boetio, rerum naturalium notitiam, prEesentem<br />
ejusdem ignorationem statim dictura. Praeterita autem<br />
Boetii notitia, ut nunc dicitur, magna fuit tam<br />
de coelo quam de terra. Primum enim Boetius coeli<br />
sciens, cognovit, \° solem, luaam et stellas ; 2° ventos,<br />
qui a sideribus velut alfectus a causis oriuntur<br />
3" Spiritum Universi, a quo, velut a causa ipsa sidera<br />
moventur. Deinde vero idem Boetius terree<br />
sciens, cognovit varias anni tempestates, 1° vernam,<br />
2" autumnalem variasque naturee causas. Hinc idem<br />
Boetius nunc dicitur liber ccclo aperto; quatenus ejus<br />
mens, veluti excusso corporis jugo factoque sibi per<br />
abditas ipsius cetheris plagas itinere, cogitationenon<br />
C modo attingit, sed etiam pervadit cojlum : quare ad-<br />
ditur, Suetus in xtherios ire nieatus. Quae omnia seorsum<br />
esponenda.<br />
8. Cernebat rosei lumina solis.] I. Boetius cognovit<br />
solem; cujus doctrinse, ut et sequentium melior testis<br />
esse non potest, quam ipse Boetius de se sub persona<br />
philosophice locutus. Sol autem, inquit Tullius,<br />
I de Nat. deor., dictus est, vel quia solus ex<br />
omnibus sideribus est tantus : vel quia cum exortus est<br />
obscuratis cseteris sideribus sotvs apparet : quare qui<br />
hujus sideris naturam perspectam habuerit, hic in^<br />
cogitationererumcoelestium versatissimus haberi po-<br />
test.<br />
9. Visebat gelidse sidera lunie.] II. Boetius cognovit<br />
lunam : sicut ipse etiam testatur. Lima autem, inquit<br />
TuUius u de Nat. deor., a lucendo nominata: ea<br />
est enim Lucina : itaque ut apud Grsecos Bianam eamque<br />
Luciferam, sic apud nostros Lucinam in pariendo<br />
invocant, quse eadem Diana. Scilicet ut sol per diem<br />
nas ire tenebras, quoties in immensum ejusmocli cura D solus, sic luna per noctem sola lucere videtur, unde<br />
crescit. Cum porro eadem mens humana ex ignoratione<br />
illa in errorem, ex errore in vitium, ex vitio<br />
in poenas seternas lapsacadat, propterea auctor noster<br />
heec scribens posuit ea cogitare qute referuntur Mattha3i<br />
xxu. Ligalis manibus et pedibus ejus, mittite eum<br />
in tenebrus exteriores : ubi S. Gregor., Interiorestenebrse,<br />
ait, suntcsscitas cordis; exteriores tenebrsBiBternx<br />
damnationis nox.<br />
i. Aucta terrenis flatibus.] Voluptate nimirum et<br />
homiuum,quibuscam vivimus, existimatione, quibus,<br />
ulignisflatibus,nostraperluibatioaIilur.Nimiramcuai<br />
meushumanacoajungaturprimumquidemcumcorpore,<br />
deinde cum illis sive rebus, sive persouis, quibus<br />
piimaillaconjunctiovideturservari,proptereah;ecrerumcaducarumcura,<br />
ageutecorpore,nascitur, agenti-<br />
husque cuin rebus tum personis corroborata crescit<br />
res quidem agunt suo contactu : personae vero suade<br />
rebus istis esistimatione, quam exemplo demons-<br />
:<br />
vocatur noctiluca : unde etiam ejus notitia magnam<br />
astrologife Boetii affert accessionem. Sed cur Pbilosophia<br />
hic vocat sidera lunx? cum luna unica sit,<br />
sidus autem videatur signum ex pluribusstellis compositum,<br />
ut Aries, Andromeda, etc, quia, inquam,<br />
sidus ^icitur corpus omne, quod spleudida sua forma<br />
a commnni ca^terorum turba distinguitur : sic enim<br />
eleganter dicitur : et habet sua sidera teltus : sidus<br />
quippe dicitur ab sIiJo;, forma sive specjes, S[iiritu, in<br />
5 mutato, quod rarum non est. Curvero /unavocatur<br />
gelida'! nisi quod luna preeest nocti, quse, absente<br />
sole, vicino die est frigidior.<br />
10. Etquxcunquevagos stellarecursus.] III. Boetius<br />
se eliam teste, cognovit pariter stellas : non solum<br />
quod spectat earum qualitatem, quod magnum esset<br />
verum etiam, quod majusest quod attinet ad earumdem<br />
quantitatem. Stellae autem duplicis sunt generis,<br />
nempe inerrantes et vagse. Stellae inerrantes.<br />
;
Change language