t. I (PL 63)

769 DE CONSOLATIONE PHILOSOPHI^E LIB. 111.
omnibus. Sed propter qiiod ceetera optantur, beatitu- A
dinem esse concessimus : quare sic quoque sola quee-
ritur beatitudo. Ex quo " liquido apparet ipsius boni
et beatitudinis unam atque eamdem esse substantiam.
Nihil video cur dissentire quispiam possit. Sed Deum
(•20) yeramque beatiludinem uuuoi alque ideni esse
monsUavimus. Ita, inquam. ' Secure igitur conclu-
dere licet, Dei quoque in ipso bono, nec usquam alio,
sitam esse substantiam,
S8JS METRUM * X.
Argumentum. — Pitilosophia invitat homines perturbationibus
obcsecatos ad prsedictam surnmi boni
notionem, quod hxc noii solum sit tenebrarum
expers, sed ipsa soiis luce prsestantior, et plaoida;
quielis parens.
Huc omnes pariter venite capti.
INTERPRETATIO.
Quos falla.x ligat improbis catenis
Terrenas habitans libido nientes.
aS-l Hic erit vobis requies laborum,
Hic portus placida manens quiete,
Hoc patens unum miseris asyium.
Non qaidquid Tagus aureis arenis
Donat, aut Hermus rutilante ripa,
Aut Indus calido propinquus orbi,
Candidis miscens virides lapillos,
Illustrant aciem, magisque caecos
In suas condunt animos tenebras.
Hoc quidquid placet, excitalque mentes,
Inlimis tellus aluit cavernis.
Sa& Splendor, quo regitur vigetque coelum,
Vitat obscuras animse ruinas.
a Evidenter. B miscris. Nec Tagus suis arenis aureis, ncc Hermits suo
i Certo. littore rutilo, nec Indus, vicinus regioni calidx : stiis
Conveniie huc omnes decepti, quos Hbido mendax, gemmis candidis viridibusque illuminant mentes, quin
occupans mentes terrestres, constringit vinculis crude- eas magis obcsecatas involvunt in suam caliginem.
libus. Hic quies laborum erit vobis : hic statio fruens Terra nutrivit in suis antris inferioribus hsec corpora,
tranquillitate perpetua : hoc unum refugium apertum quse delectant commoventque animos. At vero lumen.
• Carmen constans ex duplici genere versuum alternorum,
quorum prior Phaleucus spondeum, dactylum,
et tres coreos habet, posterior Sapphicus coreum,
spondeum, dactylum, et duos coreos : uisi
quod pro Sapphico, cujus erat alternare iu secundo
versu, repetitur Phaleucus. Corrigere fuisset facillimum,
sed id forte neglesit auctor, quod uterque versus
endecasyllabus est.
I. Huc.] Ad prsedictam summi boni notionem.
1. Omnes paritcr venite capti.l Pariter intelligi potest
juagi vel cum verbo venite, ut sigaificetur, convenite
; vel cum participio capti, ut significetur, similiter
decepti: captus enim generatim is dicitur, qui in
alterius potestate est ; unde captivus : speciatim vero
is est qui corpori suo morem gerens suis duciturperturbatioaibus.
Virg. iv yEneid., v. 194 :
RegQorum immemores turpique cupidine captos.
Hinc Ubido, quae merito dicitur fultax, perhibetur
ligare mentes terrenas improhis catenis. Libido, iuquam,
quEenihil estaliud quamcogitatio mentismotinus corporeis
obsequentis.merito diciturfaWua;, quiamentem
a Deo, qui est prima veritas primaque bonitas, abriucens
in errorem vitiumque ducit. Eadem Iibido
li.ijat mentes imprubis calenis ; quia mentem impedit,
quominus hajc ad summi boni, quod naturaliter cognoscil.
appetitque, adeptionem perveniat. At mentes,
quas libido habitat, sive ut saHpius auctor noster loquitur,
hebetat, sunt terrense ; quod terreno corpori
obsequantur. 1. Cor. xv : Primus homo de terra, terrenus
: secundus homo de coclo, cczlestis. Qualis terrenus
tales et terreni : et qualis cmlestis, tales et cw-
lestes.
4. Hic erit vobis etc. ] Evidens enim summi boni
notio, utpote principium cum veritatis tum virtutis,
mentera liberabit a procellis errorum, vitiorumque :
unde erit requies,partus, et asylum.
7. Tagus aureis arenis.] Tagus est fluvius Lusita-
niffi" qui, iu Celtiberis ortus, Lusitaniam dividit, et
ultra Ulyssiponem, Lishonne, in Oceanum prorumpit.
Hic non secus ac Pactolus et Hermus aureas arenas
fertur volvere : unde hic versus :
Juvenal.
:
Auiifer est amnis Tagus, et Pactolus et Hermus.
Qiiod Tagus etrutilaPactolus volvit arena.
8. Aut Hermus. ] Hermus est iluvius Minoris Asise,
NOT^.
qui juxta Dorylaum Phrygiae civitatem ortus, Pactoloque
junctus Smyrnse campos irrigat, tandemque in
Phocaicum sinum illatitur. Hic etiam aureas arenas
trahere fertur: unde Virg. ii Georg., v. 137 :
Nec pulcher Ganges, atquc auro turbidus Hermus.
9. Aut Indus.] Indus fluvius Orientis, qui Indiam
ab occasu definiens, ei nomen dedit : hic autem fluvius,
aut saltem tellus, cui nomen dedit, gemmis
abundat : quamobrem Claudianus significaturus ve-
C stem gemmis contextam carm. 8, v. 584, canit
Asperat Indus
VelemeQta lapis.
Gemma; poi-ro alise sunt candidse, aliae virides, alice
caeruleoe, aliffi alterius coloris, pro varia luminis modihcati
ratione :unde Jnrfushicdicitur miscere virides
tapillos candidis : et Lucret. 1. ii :
Interdum quodam seusu fit, uti ^ideatur
luter coeruleum virides miscere smaragdos.
If. Illustrant aciem.l Nempe mentis.
fl. Magisque c»cos.J Alludere videtur ad oculos,
qui nimio auri, gemmaj, alteriusve corporis lucentis
relucentisve splendore offunduntur, nec non inducta
caligine aliquando excoecantur :
anrum enim et gemmaj,
quamvis multo splendore oculis videantur splendere,
mentis nihilominus aciem non ilfustrant, imo
potius inducta perturbationum caligine mentem ita
e.^caicant, ut hanc in obscura terrse, unde hajc cor-
D pora eruta sunt, viscera condere videantur ; quatenus
mens horum amore capta nii nisi terram cogi-
tat.
f3. Splendor.] Summum bonum, sive Deus, qui
ad Heb. i dicitur Splendor glorix, et Sap. vm, candor
lucis seternx.
fo. Quo regitur vigstque ccelum. ] Deus enim non
solum corpora, sed mentes omnes creat, conservat
et regit. Speciatim vero cosluin viget regiturque motii,
cujus Deus ita auctor est, ut hic non incipiat
conlinueturque nisi statutis ab ipso Deo legibus.
16. Vitat obscurus animx ruinas.] Mentis utpote
immortalis nulla est ruiua, quoad rem spectat, sed
duntaxat quoad modum, nimirun; cogitationem. Est
autem cogitatio mentis ruina tum, cum mens a recta
judicandi et eligendi norma recedens, in errorem et
vitium labitur. Vitiam mentis nullum sine errore,
error nullus siue obscuritate ; quamobrem ruina men-
: