03.06.2013 Views

t. I (PL 63)

t. I (PL 63)

t. I (PL 63)

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

DE CONSOLATIONE PHILOSOPHI.« LIB. IIL 734<br />

digeutem, snfficienlemque sibi facere nequeunt, et A sorum membra non sentiunt? sed adest, inquies<br />

hoc erat quod promittere videbantur. aS.^ Atqui<br />

' lioc quoquo maxime considerandum puto, quod nihil<br />

habeat suapte natura pecunia, ut his, a quibus pos-<br />

sidetur, invitis nequeat auferri. Fateor inquam.<br />

Quidnifateare, cum eam quotidie valentioraliquiseri-<br />

piat invito? Unde enim aforenses querimonic-c, nisi<br />

quod (o) vel vi, vel fraude a nolentibns pecunife repe-<br />

tuntur ereptoe? Ita est, inquam. Egebit igitur, inquit,<br />

extrinsecus, petilo pr£e5idio,quosuam pecuniam quis-<br />

que tueatur. Quis, inquam, negct? Atqui non egeret<br />

eo, nisi possiderat|pecuniam, quam posset amittere.<br />

Dubitari, inquam, nequit. In contrarium igitur re-<br />

lapsa res est; nam quae sufficientes (10) b sibi facere<br />

putabantur opes, alieno potius praisidio faciunt indi-<br />

gentes.<br />

- Quisautem modus est, quo pellatur divitiis<br />

indigentia? Num eaim divitesesurire nequeunt?inum<br />

sitire non possunt? num frigus hibernum pecunio-<br />

^ Lites.<br />

b Hominibus.<br />

= Indigentia.<br />

Etiamsi dives auri flumine manante avidus congreget<br />

' Hoc quoque maxime consideratidum puto.] II.<br />

Eadem philosophia argumentatur a timore, cujus divites<br />

nunquam sunt expertes, hac 1'ere ralione. Ubicunque<br />

est timor, ibi non est felicitas quod timere<br />

sit malum; lelicitas aulem omne maium expellat. Atqui<br />

in divitibus semper est timor; sallem ne ipsi a<br />

potentioribus spolientur inviti : cum pecunia vel vi vel<br />

fraude imito domim qmtidie eripiatur , utforenses querimonice<br />

probant, et ipse Boetius expertus est : quare<br />

tantum abest, ut divitiae satisfacere possint, ut<br />

alieno potius prxsidio faciant indigentes.<br />

^ Quis autemmodus, elc.J III. Philosophia argunientatur<br />

a plunbus aliis affectibus, quos opes impedire<br />

nequeunt, inio ssepius excitant, augentque : quod<br />

potest sic contrahi. Ubi est fames, sitis, frigus, ca;teraeque<br />

eju=modi affectioues menti incommodae, ibi<br />

non est fehcitas : quod bonum his malis contrarium<br />

absit. Atqui in divitibus, non 5(!cus ac in pauperibns,<br />

est fames, sitis, frigus, et ceetera hujusmodi, qu;e<br />

quamvis opibus possint diflerri, opibus tamen omnino<br />

auferri non possunt.<br />

INTERPRETATIO<br />

NOTyE.<br />

' Consolari.] Verbum hoc sa?pius actionem signiflc<br />

d : sed m contrariam etiam partem dictuui invenies<br />

apud optimos auctores. Asiuius in epist. Cic,<br />

Consolabar ob ea qux timui.<br />

" Naturx minimum, avaritise nihil satis.] Natura<br />

hic corpus est, avaritia est mens appetens : corpori<br />

autem miiiimumsufflcerepotest :<br />

sicut minimus cibus<br />

famem, minimu^ potus sitim; miniraus calor frigus<br />

expellere potest : at menti appetenti nihil satis est :<br />

nam, ut ait Juvenalis,<br />

Crescit amor nummi, quantum ipsa pecunia crescit.<br />

= Quid est, quod eas, etc.] Quare, o liomines,<br />

arbitramini divitias instar summi boni vobis posse<br />

suflicere : vere quidem proponitis, illud esse summum<br />

bonum quod suflicere potest : sed falso assumitis<br />

dlvitias po.sse sufficere.<br />

* Carmen constans ex duplici genere versuum<br />

altcrnorum, quorum prior iambicus senis pedibus,<br />

dominaute tamen iambo, constat : posteriorest pentameter<br />

elegiacus.<br />

I. Ftuente dives auri gurgite.]!. Agitur de pecunia.<br />

Hic autem primus versus tanta industria compositus<br />

opulentis, quo famem satient; quo sitim frigusque<br />

depellant. Sed (I5)hoc"modo'consolari quidem di-<br />

vitiis indigentia potest, auferri penitus non potest.<br />

Nam si ha?c chians semper,' atque aliquid poscens,<br />

opibusnon expletur, maneal necesse est, qure possit<br />

espleri. Taceoquod* naturae minimum,quod avaritiee<br />

nibil satis est. I§» Quare si opes noc submovere in-<br />

digentiam possvmt, et ipsa? suam faciunt, ^ quid est<br />

quod eas sufflcientiam pra3stare credatis?<br />

S1>aMETRUM' III.<br />

Argumentuu.— Copiapeciidia?, gemmarum et agrorum,<br />

inquit Philosophia, homines nec superstites ciiris<br />

eximit, nec defunctos solatur.<br />

Quamvis fluente dives auri gurgite<br />

Non expleturas cogat avarus opes,<br />

Oneretque baccis colla Rubri liUoris,<br />

lOH Ruraque centeno scindat opima bove,<br />

divitias non satiaturas ipsum; ctiamsi idem gravet<br />

suum collum unionibus maris Rubri;etiamsicolatagros<br />

pingucs bobus innumeris ; ha; divitix ut mordaces an-<br />

est : ut duplex esse possit legitima illius significatio.<br />

Primum. enim recte intelligitur dives auri : sicut apud<br />

Virgihum dicitur dives pecoris, et apud Horatium,rerum<br />

multarum dives. Deinde non male intelligitur<br />

fluente auri gurgite, cogitato quodam anri flumine,<br />

quemadmodum<br />

Q<br />

Pactolus et Tagus dicuntur auro<br />

tluere : gurges enim a sono sic dictus, significat protundiurem<br />

quemdam locum, in quem aqua, alliusve<br />

similisliquor affluens volvendo niurmurat. Sic suprema<br />

faucium estremitas vocari siilet gurgulio: unde<br />

qui abdomini nalus helluationibus indulget, h\c gurges<br />

et i^orngopatrimonii dicitur ipsi Tullio. Sic etiam<br />

mare et flumen apud poetas nomine gurgitis signiflcatur.<br />

Virgil. i ^neid., v. 122 :<br />

Apparent rarl nantes in gurgite vasto.<br />

2. Atarus.'] Avarus quasi a\idus eeris ; ex quo antiquitus<br />

pecunia fiebat, non satialur opibus : quod<br />

expertus prsssentes parvi faciat; inexpertus vero<br />

ab»entes magni ducat.<br />

3. Onereique baccis colla.] II. Agitur de gemmis :<br />

bacca enim primum est minutusrotundusquearboris<br />

fructus, cujusmodi sunt oliva^ ut baocse dislinguantur<br />

a pomis, (luae majores sunt arborum iVuctus. Virg.<br />

eclog. 10, V. 27 :<br />

Sanguineis ebuli baccis minioque ruheulem.<br />

Deinde bacca est gemma rotunda, sive unio, sic vocata<br />

quod iustar baccK arborero rotunda aut salleni<br />

ovata, figurae sit uniusmodi : propterea enim cepa<br />

gallis vocatur og^ioJi. Horatius Epod. od. 8 :<br />

Nec sit marita quEe rotundioribus<br />

Onusta baccis ambulet.<br />

Mare autem Rubrum, quod Graecis dicitur 'EoiOpKio-j,<br />

ejusmodi uniones magnitudiue, figura et colore pra?stantissimos<br />

ferre asserunt inter alios Plinius I. ix,<br />

cap. 33, et Tibullus \. iv, carm. 2 :<br />

Quascunque uiger r;ubro de littore conchas<br />

Proximus Eois colUgit ludus aquis.<br />

4. Ruraque centeno.] III. Agitur de agris, quorun:.<br />

exuma.lam quantitas, tum etiam qualitas es.-pi-'im[tar :<br />

quantitas quidem centeno uuhkto boum quibus agri<br />

colantur : centum enim apud auctores numerus magnus<br />

est. Horat. L ii Carm., od. 16 :

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!