t. I (PL 63)

9H APPENDiX AD LIBROS DE CONSOLATIONE PIIILOSOPHI^. 912
ultra Constantinopolim posita, quam hodie naturae A desertoris, quod eit p(}aT;7tc, id est projector cly-
vocant mare Leonis, a qua vicincB genles Ponticas pei. Agricola.
vocantur. Grsecum nomen est pontus, dictum quasi
laboriosus, quia semper tempestatibus agitatur : nam
TTovo; Grsece laborem signiJicat. Agricola.
j^stum.] ^stus, a quo ajstas dicta est, fervorem
significat, unde et niotus ille maris qui fitper tluxum
et refluxum, sestus ab auctoribus Latinis dicitur, quia
mare ojstuare et tanquam ebullire videtur. Itaque
Plinius ajstuarium dixit locum in quem se eestus raa-
ris efl'underet. Ego etiam crediderim (quam bodie
barbare stufam vocamus, secundum sonum Germa-
nicse lingua;) ejus nomen ab aestuario corruptum et
depravatum esse, eam Plinius caldariam vocavit.
Nam ubi lavamur, balneum proprie dicitur. Agri-
COLA.
Caminus] A x«t(i|xat Grsece, quodest ardeo, dicitur;
eum Latine Martialis fumariuni vocavit : hoc loco
per metaphoram accipitur pro antro vel caverna, per
quam Vesevus flammas emittit. Vesevus mons est in
Campania, non longe a Neapoli semper ardens, qui
nonnunquam tantis ardoribus agitatur et aestuat, ut
omnia vicina terra? motibus maximis concuUantur,
agri tegantur cineribus. Est et alius immensffi altitu-
dinis in fAlpibus, qui Vesulus, non Vesevus (ut non-
nulliindocti dicunt) vocatur. Agricola.
Celsas] A cello inusitato verbo dicitur, imde per-
cativo, quanquam tamen forte reclius interprelabimur
per poteris exarmare vel, est ut exarmes. Agri-
COLA.
Impotens] Impotens dicitur plerumque in malam
partem, ut non sit idem quod debilis vel imbecillis,
sed quinon potens sui, ut sunt plerumque homines
in magna fortuna positi. Ita dicit Plinius in epistolis
Scio quam sit amor impotens semper. Sic etiam dicimus
impatientem amoris, impatientemirfp, nonquia
non patialur, sed quia non commode patiatur. .\gri-
COLA.
Abjecit chjpeum locoque'motus] Periphrasis, id est
circumlocutio est desertoris, qui locum in acie sibi a
duce assignatum relinquit. Non enim licebat instituto
militite veteris moveriloco, nisi feriendi hostiscausa,
vel servandi civis, vel resumendi teli. Quod dicit
autem, abjecit clypeum, allusit ad GrEecum nomen
:
Metrum quod Agricola et alii nou pauci Phaleucium
vocant, plerique per cc diphthongon potius Pla-
Phalecinura, alii Phalenti-
sed cavendum omnino, ne more indoctorum
Isecium dicunt : nonnulli
cum :
per 71 falencium vocetur.
Serenus] Nubibus perturbationum vacuus; quemadmodum
contra in ultimo bujus carmine nubila mens
dicitur, pravis aftectionibus obducta. Ovid. :
Carmina proveniunt animo deducta sereno.
Marsilius Ficinus in lib. Plotini de Beatitudine, ca-
pite 12: Serenus autem semper est probus, statusque
ejus quietus, alfectioque sufficiens, qiiam nullum
omnino eorum, qui mala dicuntur, si modo probus
" ille sit, perturbat.
Factum] Quid sit infra in iv lib. dicitur. Hic autem
per fatum accipe, ex fato venientia. Videtur autem
imitatus, illud Virgil. iu ii Georg. :
Felix, qui potuit rerum cognosoere oausas,
Atque metus omues, et inexorabile fatum
Siibjecit pedibus, slrepitumque Acherontisavari.
Et illud Senecai tragici in Hercule CEheo :
Quisquis sub pedibus fata rapacia,
Et puppem posuit lumiuis ultimi,
Non captiva dabit brachia vinculis,
Nec pomp^E veniet nobile ferculum.
Ilem ejusdem versus elegantissimos, qui sunt in ea
tragcedia, cui titulus Thyestes :
cello, excello, antecello dicuntur. Agricola.
Rex esl, qiii posuit metus,
Turris] Quasi terris, quia hostes terreat, dicta est.
Agric.ola.
p^
Et diri mala pectoris,
Quem non ambitio impotens,
Et uun.iuam stabilis favor
Fulmen] Sicut fulgur a fulgendo dictum est. Agri-
COLA.
Tyrannos'] Grsece principem significat. Inde Virgil.
dixit in vii jEneid.
Pars mihi pacis erit, dextram tetigisse t}'ranni
Quia vero GrEeci semper cupierunt esse liber-i et
sine regibus, idcirco tyranni nomen apud eos, et
hinc apud omnes inter detestanda esthabitnm. Agri-
Viilgi pra?cipilis movet,
Non quidquid fodit occidens,
Aut unda Tagusaurea
Claro devebit alveo,
Non quidquid Libycis terit
Fervens area messibus
Quem nou concutiet cadens
Obliqui via fulminis,
Nou eurus rapiens mare,
Aut stevo rapidus freto
Ventosi tumor Adria;.
Quem Don laucea militis,
Non strictus domuit chalybs,
COLA.
Qui tuto positus loco,
Exarmaveris] Pro exarmabis, ut fere vult Priscianus
accipi in hujusmodi locis conjunctivum pro indi-
Infra se videt omnia,
Occurritque suo libens
Fato, nec queritur mori.
Pl
Egit] Optirae plaoet, quod Agricola sentit, dedit
restituendum, ut versus constet.
Forlunam utramqae] Et prosperam et adversam.
Tuens] Inluens.
Rectus] Inflexus. Cleobulus : Dum
secunda fortuna
arridet, superbire noli : adversa perstrepente, noli
frangi. Fortunaa mutationes fortiter disce. Perian-
der : Inter secundas res esto moderatus, inter adver-
sas prudens.
Invictum] Constantem, fortunoe mutationibus non
succumbentem.
Non illum i-abies, etc.] Sic Horatius injiii lib. Carm.:
Justum et teuacem propositi virum,
Non civium ardor prava jubcntium,
Non vultus iustantis tyranni
Meute quatit solida, neque auster
Dux iuquieti turbidus Adriae,
Nec fulminantis magna Jovis manus.