t. I (PL 63)

83) AN. MANL. SEV. BOETII 832
causarumcoiinexioneproductum,casumesse deiiniat, A causas liabet: quarum improTisus, inopinatusque
nihil omnino casum esse confirmo, et^praaler subje-
cta; rei siguificalionem inanem prorsus vocem esse
decerno. Quis enim, coercente in ordinem ouncta
Deo, locus csse ullus temeritati reliqiius polest ? Nam
nihil es nihilo existere, vera sententia est ; cui nemo
(15) unquam veterum t refragatus est,'quanquam id
illi non de " operante principio, sed de raateriali sub-
jecto, hoc est, de natura omnium rationum, quasi
quoddam jecerint fundamentum. At si nullis es cau-
sis aliquid oriatur, id de nihilo ortum esse videbitur.
Quod si hoc fieri nequit, neccasum quidem hujusmodi
esse possibile est, qualem paulo (20) ante definivi-
rnus. Quid igitur, inquam, nihilne est, quod vel ca-
sus, vel fortuiturajureappellari queat? An estaliquid,
tametsi vulgus lateat, cui vocabula ista conveniant ? ^
Aristoteles d meus id, inquit, in Phj'sicis, " et brevi,
et veri propinqua ratione definivit. Quonam, inquam,
31-fimodo7 Quoties, ait, aliquid cujuspiamrei gratia
geritur, aliudque quibusdam de causis, quam,
quod intendebatur, obtingit, casus vocat\ir : ut si
quis colendi agri causa fodiens humum, defossi auri
pondus inveniat. Hoc igitur fortuito quidem creditur
accidisse ; verum (5) non de uihilo est. Nam proprias
^ Quse nullam rem subjectam significet.
i' Confradixit.
INTERPRETATIO.
concursus casum videtur operatus. Nam nisi cultor
agri humum foderet, nisi eo locipecuniam suam de-
positor obruisset, aurum non esset inventum. Hse
sunt igitur fortuiticausaef compendii, quod ex obviis
sibi etconfluentibus causis, non exgerentis intentione
(fO) provenit. Neque euim, vel quiaurum obruit, vel
qui agrum exercuit, ut ea pecunia reperiretur, in-
tendit, sed, uti dixi, quo ille obruit, hunc fodisse
s convenit atque concurrit. Licet igitur definire casumesse
inopinatum, exconfluentibus causis, in his,
qua3 ob aliquid geruntur, eventum. Concurrere vero
atque confluere causas facit ordo ille inevitabili (15)
connexione procedens, qui de ProvidentiEe fonte de-
scendens, cuncta suis locis, temporibusque disponit
315 METRUM'^ PRIMUM.
AnGUMENTUM. — Sicut, inquit Vhilosophia, fortuitus
esse potest navium constanti duorum fluminum cursu
abreptarum occursus, ita casus constantibus divinx
Providentise legibus regitur.
Rupis Achsemenias scopulis, ubi versa sequentum
Pestoribus figit spicula pugna fugas,
SSffi Tigris et Euphrates uno se fonte resolvunt,
Et mox abjunctis dissociantur aquis.
" Lib. II, cap. 0.
' Quxstus sive utilitatis.