t. I (PL 63)

1007 APPENDIX AD LIBROS DE CONSOLATIONE PHILOSOPHI^. 1008
niuni nec aptius est quidquam ad opestuendas ac le- A noxia maguitudo.
nendas quam diligi, nec alienius quam timeri. Prae- Qux] Quasi dicat nulla.
clare enim Ennius :
An prsesidio sunt amici] Supra dictum est utilem
amicitiam potentiaegralia nonnunquamassumi. Nunc
Quem metuunt, oderunt : quem quisqueodit,periisse
Expedit.
Et post non multo : Etenim qui se metui volent, a
quibus metuuntur, eosdem metuant ipsi, necesse est.
Quid enim censemus superiorem illum Dionysium,
quo cruciatu timoris angi ^solitum, qui cultros me-
tuens tonsorios, candente carbone sibi adurebat ca-
pillum? Quid Alexandrum Phereum, quo animo vixisse
arbitramur, qui (ut scriptum legimus) cum
uxorem Theben admodum diligeret, tamen ad eam
es epulis in cubiculum veniens, barbarum et eum
quidem (ut scriptum est) compunctum notis Thraciis, B
districlo gladio jubebat anteire, praemittebatque de
stipatoribus suis, qui perscrutarentur arculas mulie-
bres, etne quod in vestimentis occultarentur telum,
exquirerent? miserum, qui fideliorem barbarum et
stigmaticum putabat, quam conjugem. Nec eum fe-
fellit opinio. Ab ea est enim ipse propter pellicalus
suspicionem interfectus.
Nam quid ego de regum Per locum ab eo quod
magis esse videtur, argumentatur regum familiaritatem
potentem neminem facere, cum reges ipsi tam
sint imbecilles.
Nero Senecarn] Suetonius de Nerone : Senecam
praeceptorem ad necem compulit, quamvis ssepe [liommealum
petenti bonisque cedenti persancte jurasset,
suspeclum se frustra, periturumque potius quam
nociturum ei.
Papiinanum] Hic Serbidii Scsevolaj auditor, et li-
bros ad Pandectasatrert quaestionum triginta septem,
respousionem undeviginti, delinitionum duos, de
adulteriis unum, a?dilitium unum. Hic habitus est omnium
juri? conditorum acutissimus, eumque vocant
historiaj juris asylum, doctrinaa legalis thesaurum,
sicut ab illo studiosi legum qui profecissent appellati
Papinianisla: quandoque fuerint. Amicus et Severo
principi, sed a condiscipulatu, neque non afflnis per
secundam uxorem, successor eidem quoque in ad-
ministratione fisci. Denique moriens Severus, filios
suos non alii magisfquam Papiniano commendaYit.
Eral autem pra?fectu3 Urbi Papinianus, acplus potens crode, tantum ab hostibus armatis a?tatis nostrce pe-
D
in aula quam volebat. Itaque sa'pe deponere nocituriculum, quantum acircumfusis undique voluptatibus,
rau! potenliam frustra conatus, tandem ab Anlonio Qui eas suatemperantia victoriam sibi peperit, quam
Caracalla Severi filio, militum gladiis objectus, et se- nos Syphace victo habuimus Salomon Proverbiorum
curi percussus cst, quod excusare parricidium no-
luisset.
Aiitonius] Aurelius Antonius Bassianus Caracalla,
Severi filius, patri successit in imperio. Bassianus ex
avi niatorni nomiue dictus est. Caracalla; nomen
accepil a vestimento quod populo dederat demisso
usque ad talos, ut auctor est Spartianus. Hic fralrem
suum Getani, et complures alios prseclaros viros oc-
cidi jussit. Papinianus autem in ejus conspectusecuri
percussus, a railitibus occisus est : quo facto, percussori
dixit : Gladio teexsequioportuit meum jussum,
Moles ipsa] Dignitatis et potenticc nimia, et ob id
igitur paucis ostendit fortunce amicos facillime alie-
nari, nec ullam esse pestem ad nocendum efficaciorem
quam familiarem inimicum.
Sed quem felicitas] Sententia est notissima, et ab
Ovidio saepius decantata, cujus versus ex primo de
Tristibus libro passim omnibus litteratis sunt in ore :
Donec eris felix, multos numerabis amicos.
Tempora si tuerint nubila, solus eris.
Idem in secundo de Ponto :
Diligitur nemo, nisi cui forluna secunda est
Qute simul intonuit proxima quaeque fugat.
En ego non|paucis quoudam munitus amicis,
Dum flavit velis aura secunda meis .•
Ut fera nimboso tumueruut ajquora vento,
In mediis lacera nave relinquor aquis.
Divus Hieronymus : Amicitia quee desinere potest
vera nunquam fuit.
Quse vero pestis] Quasi dicat nulla. Divus Hierony-
mus : Levius est professum inimicum cavere, quam
hostem latentem sub amici nomine sustinere : sub
amici nomine, inimici insidias deprehendi. Idem :
Adulator quippe blandus inimicus est. Solon, auctore
Laertio, prcecipiebat hunc in modum : Caute singu-
los observa, ne forte odium in corde tegant, durn
blanda et arridenli facie te alloquuntur, duplexque
illis linguaatra ex mente sonet. Diogenes,interroga-
tus qua^namperniciosissime morderet bellua, Exferis
C (inquit) obtrectalor,ex mitioribus autem adulator. M.
Tullius in Ltelio, disit uullam in amicitiis pestem esse
majoremquamadulationem,blanditiasassentationem.
IN METRUM V.
Carmen ejusdem rationis est cum quinto libri secundi.
Admonet autem eo nos Philosophia veram
potentiam neminicontingere posse, nisi, depulsis per-
turbationibus, animo suo dominetur, et, amotis vitiis,
sit virtutis regnum (quod unum stabile est, idemque
liberrimum) invicta fortitudine feliciter consecutus.
Seneca Lucilio : Si vis omnia tibi subjicere, subjice
te rationi. Multos reges, si ratio te rexerit. Ab illa
disces quid et quemadmodum aggredi debeas. Apud
Liviura Scipio ad Massinissara. Non est, inquit, mihi
capite XVI : Melior est patiens viro forti, et qui do-
minatur animo suo, expugnatore urbium. Horatius
Carminum lib. ii :
Latius regucs avidum domando
Spiritum quam si Lybiam remotis
Gadibus jungas, et uterque l^ceuus
Serviat uui.
Valerius Maximus libro quarto : Multo enim, multo
seipsum quam hostem superare operosius est, nec
adversa propera festinatione fugientem, nec secunda
efluso gaudio apprehendentem. Baptista Mantuanus :
Diguior est qui se quam qiii fortissima vincit
Oppida, nec virtus altius ire potest.
: