You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
DE CONSOLATIONE PHlLOSOPHIrE LIR. III. 762<br />
Circuit, et simili convertit imagine coelum. A Provehis, et levibus sublimes curribus aptans<br />
8S5 Tu causis animas paribus, vitasque mino- 20 In crelum, terramque seris : quas lege benigna<br />
dupHcern circuitum, per suum corpus itenm movetur,<br />
reversura in semetipsam, et circuit animam infimam,<br />
et circumagit ccelum forma uniusmodi. Tu producis ani-<br />
7nas et vitas minores simili modo, accommodansque al-<br />
tas corporibus levibus, easdem disseminas per ccelum ct<br />
vennis et continuata', motionis principium vocaretur<br />
unima : prfedictus autera spiritus ita se haliet, non<br />
sohim in piantis et bestiis, sed in ipso quoque homine,<br />
iuquo menssine illo spiritu famulante, manus<br />
et pedes ad nutum movere non potest.<br />
Pro»terea haec anima dicitur triplicis naturx media :<br />
non quod ex insitis tribus elementis constet, quemadmodum<br />
putare possent illi philosophi, quos ex arte<br />
vocant Chymicos, aut alii quos propter ducem appellant<br />
Cartesianos, quibus tria sunt mundi elementa,<br />
sed potius quod ex tribus rebus, quas naturali himine<br />
cognoscere possumus, haec anima una sit, et quidem<br />
niedia : quandoquiden hsec media est inter meutem<br />
insensilem, et corpus sensile, ut el instar corporis<br />
sensilis, sit res quoquo versus extensa, capas ligurop,<br />
quietis, et motus, et instar mentis insensilis, sensum<br />
fugiens pluriumque elfectornm principium : propterea<br />
a Virgilio supra vocatur spiritus et mens. Hic enim dici<br />
potuit anima media tnplicisnaturse, sicutlib. ii, prosa<br />
3, dicitur duoram medius consulum et a Cicerone, duorum<br />
fratrum medius ; et ab Horatio belli pacisque medius<br />
; potuitque anima illa hanc iriplicis naturx enumerationem<br />
iustarpartis subire, quemadmodum Capua<br />
subivit ternum maximarum urbiura numerum,<br />
cujus tamen numeri ipsa fuerit pars : Capua, inquit<br />
Florus supra citatus pag. 47, quondam inter tres maximas<br />
Romam Carthaginemque numerata.<br />
Insuper ista anima perhibetur cuncta movere : non<br />
quod cuncla corpora ab hac anima raoveantur : plura<br />
enim solida sunt, quorum idoirco partes quiescunt :<br />
sed quod nulla corpora, nisi hac anima movente,<br />
moveantur : sic Joan. i, omnia per Deum facta dicuntur.<br />
non quod omnia simul facta fuerint a Deo, sed<br />
qu(id qusecunque factasunt, haec non nisiabipso Deo<br />
facta sint. Scihcet ut videmus qusedam corpora sensilia<br />
moveri ab aliis corporibus sensilibus, v. g. baculum<br />
a manu, sic hcec sensilia ab insensilibus, v. g.<br />
manum a spiritibus commoveri conjiciraus, a notis ad<br />
minus nota progressi : donec aliquod primum invenerimus<br />
corpus quod ab ipso Deo moveatur, juxta illud<br />
philosophorura effatum : corpus quod movetur, ab<br />
:<br />
[res Ad te conversas reduci facis igne reverti.<br />
INTERPRETATIO.<br />
NOT/E.<br />
connecteretur : connectitur autera a Deo, a quo priuium<br />
facta raovetur, iis, quas ipse Deus constituit,<br />
natura^ legibus.<br />
Quin etiara haec aniraa divinitus per consona membra<br />
resolvitur ; resolvitur, inquam, per membra : anima<br />
eniru illa corpus est liquidissimura, cujus partes<br />
ut moventur, sic in varia loca resoluta', varia subeunt<br />
corporis informati membra. Sed membra h;ec sunt<br />
consona, sive convenientia cum Inter se, tum cum<br />
ipsa anima, a qua movenda sunt : ut scilicet rainora<br />
priraum ab anima, deinde majora et a minoribus et<br />
ab ipsa quoque aiiima moveantur : sic sal a mari, na-<br />
vis ab ulroque contrita fatiscit.<br />
Irao prtedicta aniraa secta circuit, ita ut finem jungens<br />
principio suse motionis, motum videatur glomerare<br />
in orbem, en faire comme un peloton de fU : glomus<br />
enim Gallice est unpelpton de fil. Est quidemilla<br />
aiiiraa secta : quia instar aquse, aeris, et ipsius ignis<br />
liquidR, est congeries plurium corpusculorum, qua?ut<br />
terram; quas aniraas blanda lege facis ad te conversas<br />
redire, instar ignis, ad locum unde venerat, regredientis.<br />
Da, pater, da mentinosinv. assurgere insolium<br />
tuum regale ; da quxrere originem boni ; da, lumine detecto,<br />
deflgere in te claros conspeclus menlis. Expelte<br />
moventur, sic separantur a sese invicem. At ipsa<br />
quoniara<br />
anima circuit per corpus, in quo reperilur :<br />
generatira corpus omne, qua rainus resistitur, suuni<br />
continuat raotum : sic succus arboris ad summum potius<br />
arboris verticem ascendit, quam per lenuiorem<br />
corticera exeat : sed eidem aniraa^, corporibus diversis<br />
undique resistentibus, facilius est intra suumcor-<br />
P<br />
pus circuire; quam extra idem corpus egredi: Eccl. i,<br />
Lustrans universa, inquit Spiritus sanctus, in circuitu<br />
pergit spiritus, et in circulos suos revertitur : quare ut<br />
nunc dicitur, ho?c anima in semet reditura meat. Verum<br />
hcec aniraa, habitaratione machina;, quam informat,<br />
duplicis est generis : major una, quae per majorem<br />
mundi vorlicem ; altera minor, qua» per minorem<br />
ejusdem mundi vorticera diifusa circuit : atque inter<br />
minores una est, circa quani cmlum, veluti rota circa<br />
axem convertitur, quamque nunc Philosophia meniem<br />
profundam vocat; mentem quidem, sicut ipse Virgilius<br />
mentem nominavit, quoniam h,-ec, instar mentis,<br />
insensile est motus priucipium :profundam vero,<br />
quia centri locura hahet : in globo autera nulla pars<br />
est centro profundior. Forte ha^c machina, qua' profunda<br />
illa raente nunc signiiicatur informari, terra<br />
est : quamvis enira nulla deraonstratione probari possit<br />
terra esse mundi centrum, terra tamen dici potesl<br />
centrum illius vorticis, quem incolimus : ita ut major<br />
C anima circa terram simili imagine convertat ca:lum :<br />
nam aer saltera, qui saepius tam apud sacros quam<br />
apud profanos auctores vocatur coelum, lerram circuit,<br />
nec ab alio corpore quam ab isto spiritu aerem<br />
circumagi, satis probabile est : sicut simili semper<br />
imagine converti videtur : licet enim in islo aere sive<br />
ccelo nubes, imbres, ventique cogantur, constans tamen<br />
est et uniusmodi hujus coeli circa terram circuitus,<br />
constansque ejusdemc;rruleus color, qui nihil<br />
est aliud quara lumen obviis vaporibus exhalationibusque<br />
modiUcatum. At nisi profunda illa anima fuerit<br />
terra, alia erit ex minoribusanimabus, de quibus<br />
jam locutura est ipsa Philosophia.<br />
18. Causis animas paribus vitasque minores.] III.<br />
Philosophia agit seorsum de animabuscorporeis,quas<br />
dicit, i" animas vitasque minores ;%" causis paribus a<br />
Deo provectas ; 3o levibus ciirribus aptatas; h" per costrim<br />
terramque dispersas ; 5" ad ccelum conversas re-<br />
alio raoveatur necesse est.<br />
Adde quod eadem anima dicitur a Deo connecti<br />
cum enim corpus noii moveat nisi contactu, baec anima<br />
non posset movere, nisi cum corpore raovendo D verti<br />
Primum agitur hic duntaxat de aniraabus corporeis,<br />
ut pote quae similes sunt spiritui, de quo statim<br />
ut enim spiritus<br />
agebatur, aut qucedam illius portio :<br />
Universi, sic animce hce adducuntur in exemplum, ut<br />
liis cognitis menshumanasuis cogitationibus ad Deum,<br />
unde egressa est, revertatur.<br />
Deinde ha; vocantur animse vitseque minores; quod<br />
miuoribus machinis inclusaB, minores circuitus absolvant,<br />
ut in plantis, in bestiis, et in ipso homine :<br />
cum hoc tamen discrimine, quod in homine prseter<br />
huuc spiritum corporeum, sit mens sive res cogitans,<br />
cui spiritus ille famulatur: quo lit ut spiritus ille corporeus,<br />
vit pote forras' piincipali famulatus, in homine<br />
nomen dignitatemque anima" amittat, dicaturque<br />
propterea in homine una duntaxat esse anima,<br />
eaque ralione pradita. Virgil. ivGeorg., v. 220.<br />
Esse apibus partem diviuae mentis et haustus<br />
J5therio3 dixere : Deum namque ire per omnes<br />
Terra^qne tracUipque uiaria coelumque profundum.
Change language