t. I (PL 63)

i->'y.i l)E MUSIGA IJI5. V. 1-21} 4-
diapason ac diatessaron, lia; sunt composita; atque
conjuuctffi ex ajquisonis et consonantibns. "Emmelis
autem reliqui inter lias poni possunt, ut inter dia-
tessaron ac diapente differentia tonus, jungunturque
quodammodo a^quisona; quidem ex consonantibus,
ut diapason ex diatessaron et diapente. Consonantia?
autem ex liis qui emmelis soni vocantur, ut eadem
diapente et diatessaron tonis CcEterisque posterius
dicendis proportionibus; sed quomodo quidem liorum
omnium proportio colligi possit, ex eo loco
sumendum est queni quarto volumine in line descripsimus,
ubi ' numerus super semisphceria, tendeba-
tur. Ibi enim deprelienditur sequisonantia, diapason
rationi constituit, sed aurium judioio permittit, id-
circo voces ipsas nullis numeris notat, ut earum col-
ligat proportiones, sed earum in medio difTerentiam
sumit, ut speculationem non in ipsis vocibus, sed in
eo quod inter se diflferunt, collocet, nimis improvide,
qui diiferentiam se scire arbitretur earum vocum,
quarnm magnitudinem nullam mensuramve constituat.
Hic igitur et diatessaron consonantiam dnorum
tonorum ac semitonii esse proponit, et diapente
trium tonorum ac semi onii, et diapason sex tonorum,
quod lieri non posse superioribus voiurainibus
demonstratum est.
A divisioneni diapason iulra sex tonos cadere hoc
mudo : intendantur enim octo chordas, id est A B C
D E E G H, liatque sesquioctava A K ejus quae est
BE, et BL ejus quae est C M, et C M ejus quaj est
D N, et D N ejus quae est E X, et E X ejus qua; est
F 0, et FO ejus quce est G P. Erunt igitur sex toni.
Rursusinter F G et G P H ducatur medius nervus
ad R. EritigiturA K dupla ab eo quod est H R.
Pulsa3 igitur simul A K H R diapason jequisonantiam
consonabunt. Si vero aliquis G P percutiat, semper
erit paulo acutior quam est |H R. Ac per hoc transcendunt
sex toni diapason consonantiam. Si enim A
K et G P diapason pulsati resonarent, tonorum sex
ac bis diapason, et consonantise simplices diapente esset diapason consonantia. Si vero his idem A K et
ac diatessaron, et eonsonantiae compositae, diapason G P non consonantibus A K et H R diapason consoac
diapente, et diapason ac diatessaron et qui sunt " narent, et H R acutior esset quam G P, diapason con-
emmelis soni, ut in toni difterentia consistentes. sonantia sex tonos excederet. Nunc -ero quia consonantibus
A [K et H R eadem H jK ab ea qua; est G P
CAPUT xn.
gravior invenitur, non potest dubitari quin sex toni
Quemadmodum Aristoxenus intervallum consideret.
diapason consonantiam excedant. Atque ita sensu
quoque potest colligi diapason consonantiam J inter
Quid vero de liis Aristoxenus sentiat breviter ape- sei tonos cadere. Sic igitur Aristoxeni error sine
riendum est. » llle enim quoniam minime tractatum dubitatione convincitur.
CAPUT XIII.
Descriptio octochordi, qua ostenditur diapason conso-
nantiam minorem esse sex tonis.
Docet autem Ptolemaeus per cujusdam octochordi.
CAPUT XIV.
Diatessaron consonantiam tetrachordo contineri.
Nunc de tetrachordorum divisione dicendum est.
Etenim diatessaron consonantia qualuor efficitur
nervis; idcirco etiam diatessaron nuncupatur , ut igi-
tur duobus nervis altrinsecus positis "^ ad diatessaron
symphoniam consonantibus tetrachordum fiat, duos
necesse est statui in medio nervos, qui ad' se invicem
D atque ad extremos tres proportiones efficiant.
CAPUT XV.
Quomodo Aristoxenus vel tonum dividat, vel genera
f ejusquedivisionis disposiiio.
Hoc igitur diatessaron Aristoxenus per genera tali
ratione partitur. Dividit enim tonum in duas partes,
atque id semitonium vocat. Dividit in tres partes, cu-
jus tertiam diesin vocat chromatis mollis, dividit in
4, cujus quartam cum propria medietate, id est cum
octava totiustoni, appellat diesin chromatis hemiolii.
B Rursus solam quartam ejus vocat diesin enhar-
monios.
°- Emmelesautemsunt reliqui. hNervus. '^ Ipse. '^ Intra. " Ac. ( Ejus, quse. s Hxc non leguntur.