t. I (PL 63)

Solus Amazonio cinctus StymphaliJas arcu
Appetis.
Hercules Slj^mphalides aves ab ipsis nubibussagittis
petiit, enectasque dejecit. Erant autem aves aquatic»
in Stymphalo palude Arcadise, tanta; magnitu-
dinis, ut solis radios obumbrare dicerentur.
Poma] Hercules mala aurea ex horlis Hesperidum
tulit, dracone, qui ea die noctuque pervigil custo-
diebat, interempto.
Ceriienti] Vigilanti.
Lseva] Sinistra manu.
Cerberum] Hurcules audiens Pirithoum a Cerbero
infernali cane exstinctum, et Thesea apud inferos
detentiim, eo properavit, et capto Cerbero, tripli-
cique (quod tria capita haberet) catena dovincto,
Thesea liberavit.
Victor immitcm ] Dioraedem Thracise regem, qui
equos suos advenarum carne pascebat occidit : eumque
jumentis comedendum objecit.
Hydra] De hac disimus supra :
et Claudianus
Nou cadere Antceo, non crescere profuit HydriB.
Frontel Cum Hercules et Achelous propter Dejaniram
certarent, Achelousque se in varias formas
transmutaret, tandem cum in taurum . frustra se
transformasset, victus Achelous, alteroque cornu
mutilatus, pudore se in suum iluvium conjecit. Sla-
tius libro Tliebaidos quarto :
Et Hercules turpatus gymnade vultus
Amnis, adhuc imis vix truncam attollere frontem
Ausus aquis, glaucoque caput submersus in antro
Mffiret, anhelantes segrescunt pulvere ripa3.
Antxum] Hic Neptuni fllius ex terra susceptus,
sexaginta cubitis adolevit, iit auctor est Pherecydes.
Id diu fabulosum visum est, antequam suprema
ejus ossa Olympiam allata miraculo fldem fecissent.
Plutarchus ait Romanorura ducem Sertorium apud
Tigennam oppidum Libyte, effosso sepulcro, quod
incolie Antaji dictitabant, humanum cadaver inusi-
tata? rnolis invenisse. AntKus (ut fabulantur (pro-
IN PROSAM PRIMAM.
Proximo volumine disseruit Philosophia solos quidem
bonos potentes esse, malos autem oranes imbecilles,
malum item nihil esse : cum optimi maximi
regis providentia, et fatalis necessitatis serie in bonum
(ut in flnera suum) omnia dirigantur. Ex quo fit
quod (uti Boetio perperam videbatur) bonis nunquam
mala accidant, quod adversitas eis potissimum vir-
tulis exercenda; materia est justa Ovidianum :
Scilicet adversis probitas exercita rebus,
Materiam tristi tempore laudis habet.
Verum cum supra dictum sit fatam ab§immobilis
providentiai exordiis proficisci, et ita ipsas quoque
fatales connexiones imraobiles esse oportere, dubium
flt, quomodo stare possit humani libertas arbitrii,
cum inevitabili divinae providentise fatique necessitate.
Frustra quoque credi videtur, casum quidpiam
esse : cum nihil cadere possit, quod Dei providen-
:
MURMELIJI COMMENTARIA. 1062
A stratus, a terra matre vires accipiebat, et quidem
majores. Ea re cognita, a terra abstinuit Hercules,
et sublime domuit. Describit hoc ccrtamen eleganter
Lucanus libro PharsalicB quarto.
Caais] Hic secundum Fabulam Vulcani iilius fuit,
ore ignem ac fumum vomens, qui vicina omnia po-
pulabatur. Veritas tamen secunduni philologos et
historicos hoc habet, hunc fuisse Evandri nei[uissimum
servum ac furem. Sunt qui dicunt euni, occupato
circa Vulturnum et Campaniam regno, dum
tractat etiam ea qua? conoesserant in Evandri Arcadum
regis jura, duce Hercule, qui tum forte aderat,
oppressum fuisse. Do hoc Virgilius libro octavo.
Selige7-\ Aper. Erymantheum aprum vivum cepit
Hercules astu, quod narrat Polyenus. Versabatur
(inquit) Erymantheus aper in quadam valle nivibus
oppleta : quod ubi animadvertit Hercules ex eo val-
lis supercilio, qua major nivium vis erat, feram
jactis lapidibus incessebat : ita irritata, dum in Herculem
conatur irruere, incidens in altitudinem nivium,
demersaque nullo negotio ab Hercule capta
est, quam tergo impositam Mycenas detulit, et in
media concione dimisit, cum summa omnium trepi-
datione (ut canit Apollonius) et in primis Eurysthei,
qui se conjecisse diciturin vas aBneum.
Vltimus c(E/«m]HercuIes pro Atlante ccelum hu-
meris sustinuisse dicitiir. Claudianus :
Te maximus Atlas
Horruit, imposito cum premerere polo.
^ Ad Atlantem profectus est Hercules, cum didicisset
LIBER QUINTUS.
a Nereo se malis Hesperidum potiri non posse sine
illius ope. Sed interim dum Atlas Herculi operam
navat, ipse coelum subiit : cumque jam recepturus
Atlas non videretur, Herculis astu elusus est. Irape-
trat, ut ille tandiu C03I0 succedat, quo alferendo
oneri pulvillum sibi aptet, atque ita correptis malis,
qua3 humi jacebant, evestigio victor abiit.
Pretium] Praimium.
tiam non pvomeruerit. Toto igitur hoc libro de casu
liberoque hominis arbitrio disputatur. Primura autem
quid sit casus exponitur, idque huncin modum:
Q Casus est inopinatus ex confluentibus causis inbis
quce ob aliud geruntur eventus.
Secl quod tu caidum de Providontia dixisti, re exyerior]
Ita est legere in codicibus antiquis. Est autem
sensus. Sed experior re, id est, experientia veruni
cognosco id quod tu dixisti dudum de Providentia,
puta talem esse materiam, ut una dubitatione suc-
cisa innumerabiles aliae, velut bydrfe capita succre-
scant. In aliis exemplaribus, additis quibusdam, boec
leguntur. Sed quod tu dudum de Providentia qure-
stionem pluribus aliis implicatam esse dixisti, re e.K-
perior.
Hxt] An casus aliquid sit, etquid sit.
Tramite] Methodo, via compendiosa.
Decerno] Statuo.