t. I (PL 63)

803 AN, MANL. SEV. nOETlI. 804
Jam sues Cerealia
Glande pabula verterant.
25 Et nihil manet integrum
Voce, corpore, perditis.
Sola mens stabilis, super
Monstra, quiP, patitur, gemit.
lcvem nimium manum,
30 Nbc potentia gramina,
Membra quaj valeant licet,
Corda vertcre non valent,
Intus cst hominum vigor
Arcc conditus abdita.
35 Ilajc venena potentius
Detrahunt hominem sibi
Dira, qua; penitus meant,
Nec nocentiacorpori
Menlis ulcere saiiviunt.
S»5> PROSA IV.
AnGijMENTUM. — Philosophia improborum miseriam
umptius tonfirmatura, hoc cos csse miseriorcs os-
leniUt, quod cupita perficiant diutius : impuniti vivant
; cxterisqiie inferant injuriam.
Tum ego " Fateor, inquam, nec i, injuria dici vidoo
vitiosos, tametsi bumani corporis speciem ser-
vent, in belluas tamen animorum qualitato mutari.
Sud quorum atrox scelerataquc mens bonorum per-
nicio stfvit, idipsura cis licerB noluissem. Nec licct,
inquit, ('>) uti convenienti monstrahibur loco : sed
lamen si idipsum qnod eis licere creditur, aufera-
A videatur, infeliciores esse necesse est malos, cum
cupita perfecerint, quam si ea, quoB cupiunt, im-
plere noa possint. Nam si miserum est voluisse pra-
va, (10) potuisse miserius est, sine quo voluntatis
misera! langueret elTecius. Itaque cum sua singulis
miseria sit, triplici infortunio necessa est urgeantur,
quos videas scelus velle, posse, periicere. Arcedo,
inquam: sed uti hoc infortunio cito careant, d patrandi
sceleris possibilitate deserti, vehementer
exopto. Carebunt, inquit,
" ocyus, quam (io) vel tu
forsitan velis, vel illi sese existiment esse carituros.
Neque enim est aliquid ia tam brevibus vitaj metis
ita f serum, quod exspectare [longum immortalis
prEesertim animus putet : quorum magna spes et
_ excelsa facinorum machiaa repentino atque inspe-
rato soepo liaedostruitur : quod quidem illis miseriae
e modum staluit. »8© - Nam si nequitia miseros
facit, miserior sit necesse est diuturnior nequam :
quos infelicissimos esse judicarem, si non eorum
malitiam saltem mors extrema finiret. Etenim si de
pravitatis infortunio vera conclusimus, infinitam li-
quetesse miseriam, quam esse constat ailernam. (b)
Tum ego, Mira quidem, inquam, et concessu diffi-
cilis ii illatio ; sed his eam, quaj prius concessa sunt,
nimium convenire cognosco. Recte, inquit, existimas:
sed qui conclusioni accedere durum putat,
aequum est vel falsum aliquid prajcessisse demon-
stret, vel collationem propositionum non esse efficaccm
necessarioi conclusionis ostendat : (10) alioquin
tur, magua ex parte scelcratorum hominum pffina C concessis pra^cedcntibus, nihil prorsus est, quod de
= relevatur. ' Etenim quod incredibile cuiquam forto ' illatione causetur. ^ Eam hoc quoque quod dicam,
ducunt hominem cfficacius a semetipso, quippe quai pcnctrant
in incntem, ct dum parcunt corpori afflgunt
mcntem gravi vulnc7'e,
" Koetius.
1j Immcrito.
Minuitur.
Murmur, et in toraam toto procumbere vultu
Osniie meum soQsi pando ocoallescere rostro,
Colla tumero toris, et qiia niodo pooiila parte
Sumpta mihi fLioriint, iUa vestigia feci.
'i.7. Solamens, etc. ] Circo instar Solis, cujus erat
filia, vi herbarum, verborum, 2SS ct virgoB, quibus
utebatur, corpora quidem mutare polerat, noa menies,
quippo qua?, ut a solo Doo creataj conservantur,
sic a solo Deo mutari possuut ; nisi quod eidem menti
qiia'dam virtus divinitus insita est ;
voluntas scilicet
sui domiiia, qua; perlurbationibus obsecuta corpori
qiiidoin i>ai'cero videlur, scd mcnlBm, a Deo sic retrahit,
ut eaindem ad inUmam bestiarum conditionem
dc|U'iiiuM'c vidcatur.
' IClenim
quodincredibilo, otc. ] I. Philosophia pro-
bat iniprobus hoc esse miseriores, quod cupita perliciant
: nam vello sccl.is, niagna miseria est, posse,
major, pcrliccre, niaxima : qiiandoquidem defecliopcs
sunt, quaJ tanto crescunt, quanlo a Deo sive
summo bouo magis ao niagis recedunt: quamobrem
si improbi non solum volint, et possint, sed etiam
perliciant scelus, hi co ipso erunt miseriores : atqui
improbi cupita porliciendo, pcrliciunt scelus:ciun
eniin improbi sint, hi uihil nisi raaium adcoque scelus
porlicore conantur.
- Nam si nequiiia miseros facit, etc. J
\NTERPRETATIO.
11. Eadeiu
NOT^.
a Peccare ncscii.
° Citius.
' Tardum.
e Finem imponit.
ii Consequentia.
' Consecutione conqueratur,
philosophia probat improbos hoc esse miseriores,
([iiod diuturniorem vilain agentes cupita perliciant
diutius : quia cum miseria sic miserum faciat, ut feli-
citas felicem, quemadniodum eo aliquis felicior est,
quo ejus felicitas est diuturnior ; sio eo aliqiiis est
miserior, quo ejus miseria diuturnior est : utraque
enim tantasvires acquiritcundo, ut quo antiquior, eo
D difficiliusaltBrutra suodestruatur conlrario. Atqui quo
diutius improbi, diuturniorem vitam agentes, cupita
perliciunt, eo diuturnior est eorura miseria : cum,
ut diximus, miserrimum sit scelus perhcere : quare
infeiicissimi essent, si non corum malitiam saltem
mors cxtrcma finirct : quod mors, licet non sit cujuslibet
illorum misoriaj meta, est tamen sceleris ab
iisdem perliciendi linis.
' JV((»! hoo quoquc quod dicam, etc. ] III. Philosophia
probat improhos hoc esse miseriores, quod impuniti
vivant : non solum qnia po^nis et sontes deserunt
et insoates vitant crimina, vcrum eliam quia
cum miseria crescat accossione mali, non secus ac
felicitas accessione boni (quod ut lionum felicitas
sic malum miseriasitex dictis), proptereacuicunquo
misero accidit aliquid mali, ille hoc ipso miscrior
est : quemadmoduin cuicunqae folici accidit aliquid
boni, illo eo ipso est felicior. Atqui improbo, ex oo
quoii hic impunitus vivat, accidit aliquid mali: cum