t. I (PL 63)

625 DE CONSOLATIONE PHILOSOPHIA; LIB. I. 626
conjurationis fuisse diceretur: Si ego (10), inquit, A senatus sanguinem petunt, nos etiara, quos ' pro
scissem, tu ' nescisses. Qua in re non ita sensus pugnare bonis (5) senatuique viderant, ' perditum
nostros inoeror liebetavit, ut impios scelerata con- ire voluisse. Sed num idem
tra virtutem querar molitos : sed quas speraverint,
effecisse vehementer admiror. Nam deteriora velle,
" noslri fuerit fortasse defectus : posse vero contra
" de f patribus quoque
merebamur? Meministi, ut opinor, s quoniam me
dicturum quid faclurumve pra\sens semper ipsa dirigebas.
Meministi, inquam, 55 '" Veronoe " cum
innocentiam, quoe sceleratus quisque conceperit,
' inspectante Deo, monstri (Ib) simile " est. 5-4 Unde
b haud injuria " tuorum quidam familiarium "^ queesivit:si
quidem Deus, inquit, est, undei mala?
bona vero unde, si non " est ? Sed ^ fas fuerit ^ ne-
farios homines, qui bonorum omnium, totiusque
^- Et veluti paradoxum.
i Non immerito.
c Philosopkia.
i Quippe quse a Deo esse non possunt.
'^ Cum
bona sine Deo esse nequeant.
INTERPRETATIO.
h rex avidus comraunis exitii, '^ majestatis crimen in
Albinum delatum, ad cunctum senatus ordinem
transferre moliretar, universi innocontiam senatus
" quanta mei ' securitate periculi defenderim. Scis
me hsec et vera proferre, et in nulla unquam mei
(5) laude jactasse. Minuit enim quodam modo " se
' Senatoribus ipsis.
s Philosophia.
h Theodericus.
' Contemptu.
NOT.^.
piam occasionis cunctantibus, duo consilium communi- B similitudine, patres appellahantur. /Etate quidem,
cavcntnt perfeceruntque. quod instarpatrum sint natu grandes : sic quippe ab
' Qua in rc.\ Accusatione sive nominis delatione setate senili dicti sunt senatores, ut jam monuimus.
in Boetium facta.
:
- Nostris defectus .] Cur bonum meliusve velimus,
causa quffirenda extra nos, quippe qui II Corinth. ni
noii sumus sufficientes cogitare aliqvid a nobis, quasi
ex nobis : sed sufficientianostra ex Deo est. At cur malum
deteriusve velimus, causa est in nobis, quorum
utpote iniirmorum est posse peccare.
° Inspectante Dco.] Quod Deus sit summe bonus.
admiratione videtur dignum, probos ab improbis,
Deo inspectante, opprimi : unde id monstri simile videtur,
quasi pra?ter ordinarium naturse ordindra,
Tuorum quidam familiarium.] Plato quidem, x
de Leg., et post illum Seneca hoc argumentum tractavit.
Quisquisautem fuerit auctor hujus dilemmatis:
Si Deus cst, unde mala? at si non est, unde bona'l
Officio vero, quod sicut patres fiUos suos, ita illi
rempublicam curent : hos enim, inquit Festus, initio
urbis conditx Romulus centum delegit, ut agrorum
partes attribuerent tenuioribus proinde ac liberis, ac
pecunias dividerent. Vide ut crescat injuria Boetio
illata : nam magna est injuria innocentem Boetium
odio haberi ab improbis, major euradem ab his re-
vera oppnmi ; maxima, ab iis qui et retate et officio
tenebantur ipsum tueri : sed incomprehensa et inef-
fabilis, ab iisdem] de quibus ipse Boetius dictis fac-
tisve optirae meritus fuit.
"* Veronx.] Verona est civitas Venetise quae a
Gallis condita, duce Brenno, a quo Brenona primum,
deinde Verona, auctore Justino, 1. xx, dicta est. Ex
hac urbe praestantes viri orti sunt ; ut Catullus, Ju-
melior videtur conditio ejus qui ex bonis ait, quam C lius Scaliger et, ut quibusdam placet, Plinius.
illius qui ex malis negat Deum existere : quoniam
quot bona, tot sunt Dei existenlis argumenta : nullo
autem malo conjici potest Deum non esistere.
' Fas fucrit.] Id est, liceat: fas enim, inquit
Festus, dicitur a fando, quasi fatum a diis vel saltem
a deorum ministris sacerdotibus : sicut jus a
jubeo, quasi jussum a magistratu ; unde Virgil. i
Georg . v. 268
Quippe etiam festis quaedam exercere diebus
Fas et jura sinunt.
Cum igitur nihil magis licitum sit quam quod a
Deo jussum dictumque fuerit, idcirco fas fuerit idem
quod liceat.
^ Nefarios homines.] Improbos. Nefandum, inquit
Asconius Pedianus in 3 contra Verrem, est non fan-
nefarium, quod sacra polluit farre pio solita
dum :
celebrari : ergo
nefarii sacrilegi. At putaverim nefa-
rium ab eadem esse origine a qua nefandum, quod
vir improbus dignus non sit qui fando celebretur :
sic dicitur detestabilis quem testari nefas.
^ Pro pugnare bonis senatuique.] Id est pro bonis
etprosenatu: Sic Terentius : Mihi peccat, si quid
pecca.t : sic vulgatum illud, Tibimilitat xther.
* Perditum ire. ] Non perditos ire : quoniam, ut
grammatice loquar, supiaa suot nomina substantiva,
quare nec genus mutant pro diverso genere alterius
noniiais ii'.bstantioi : ait enim Tullius madefactum iri
Grseciam sanguine ; nec etiam numerum : cum Livius
dicat, latrocinia iri sublatum : sed nemo haec
nescit.
' Ue patribus.] Senatoribus : senatores enim dicuntur
patres et fetate et ofticio, ut docet Sallust.
initio Belli Catilinarii : Hi, inquit, vel, jetate vel curx
Cum rex.] Theodericus, qui erat rex Italia?.
'^ Majestatis crimen in Albinum.] De crimine majestatis
dictum est in hac prosa adnotatione 19, de
Albino vero adnot. 10, sicut et de senatu adnot. 20.
1' Quanta securitate periculi.] Securitas, inquiunt
philosophi, est recta placidaque mentis, mala impendentia
non curantis, constitutio : ut enim a cura
dicitur curiosus qui cura prxter modum utitur, teste
Varone, v de L. I., sic a cura est securus, qui est
sine ciira. Hinc securilas hic est periculi incuria sive
contemptus. Sic. Virg. JEn. vii, v. 302 :
Quid Syrtes, aut Scylla mihi, quid vasta Charybdis
Profuit ? optato conduntur Tibridis alveo.
Securi pelagi atque mei.
" Se probantis conscientise secretwn.] Conscientia
generatim niliil aliud videtur quam mens cum sui
tum suse cogitationis sciens : unde Tullius, iii de Off.,
Cum jurato, inquH, diceyida sententia sit, meminerit
Deum se habere testem, id est, ut ego arbitror, mentem
suam : unde etiam ut clara distinctaque cognitione,
sic conscientia convincimur: quare Quintil.,
Ins. orat. 1. v, conscientia, ait, mille testes : sensus
interprete non eget. Hinc autem conscientia duplicis
generis est, nempe bona et mala : Conscientix in
utramque partem magna vis est, ait Cic. pro Mil., m<
neque timeant qui nihil commiserunt,et pasnam semper
ante oculos versari putent, qui peecarint. Conscientia
bona, recte factorum convinciraur : unde recordatio
jucundissima, qace nunc dicitur conscientise se
probantis secretum, quod ut laude sui comraunicatur
propterea sta-
sic minuitur, utpote minus secretum :
tuunt Stoici ne te quxsioeris extra : et Macrobius,
in Somn. Scip. I. ii c. 10. Virtutis, iaquit, fructum