t. I (PL 63)

1075 AN. MANL. SEV. BOETII. 1076
AN, ANL. SE BOETII
DE UNITATE ET UNO.
Unitas est qua unaquseque res dicitur esse una :
sive enim sit simplex, sive composita, sive spiritualis,
sive corporea, res unitate una est, nec po-
test esse una nisi unitate, sicut alba nisi albedine,
nec quanta nisi quantitate. Non solum autem unitate
una est, sed etiam tandiu est quidquid id quod est,
quandiu in se unitas est. Cum autem desinit esse
unum, desinit esse id quod est ;unde est boc : Quidquid
est, ideo est quod unum est, quod sic osten-
ditur. Omne enim esse ex forma est in rebus creatis,
sed nuUum esse es forma est, nisi cum forma mate-
ria? unita est. Esse enim 'non est nisi ex conjunctione
forrase cum materia. Unde pbilosopbidicuntillud de-
scribentes : Esse est existentia formae in materia.
Cum autem forma materiaj unitur, ex conjunctione
utriusque necessario aliquid unum constituitur. In
qua conslitutione illud unum non permanet, nisi
quandiu unitas formam cum materia tenet. Sed de-
structio rei non est aliud quam separatio formaj a
materia ; sed separatio et unitio contraria sunt, igi-
tur separatione si res destruitur, profecto in suo esse
non nisi unitate conservatur. Unitio autem non fit
nisi ab unitate qua est, ab unitione quod erat unum
dissolvitur. Soiuta autem unione, destruitur essentia
ejus, quod ex earum unitione provenerat, et fit non
unum. Quapropter sicut unitate res ad esse ducitur,
sic et in illo esse custoditur. Unum esse et unum
inseparabiliter comitantur se, et videntur simul na-
tura, quia enim creator unus est, ideo rebus quas
condidit boc inmunere dedit, utunaqusequeessetetiam
una. Ac per boc ex quo res babet esse, una est : ideo
motus substantiarum est ad unum, et propter unum,
et nibil eorum quce sunt appetit esse, sed omnia
sicut appetunt. Habere autem esse non possunt nisi
unum, ideo omnia ad unum tendunt. Unitas enim est
quffi unit omnia et tenet omnia diffusa in omnibus
qucB sunt. Quapropter quia materia non babet esse
nisi per unionem sui cum forma, forma autem non
tenet unitatem cum materia, nisi unitas sit, ideo
materia eget unitate ad uniendum se, etde natura sua
babet multiplicari, dividi et spargi. Unitas vero re-
tinet, unit et colligil, ac per bajc ne materia divida-
turet spargatur, necesse est ut ab unitate retineatur.
Quidquid autem per se non unitur, per se utique
spargitur, quia omnis quaj facit aliquam rem contrariam
agenti, facit contrariam factte rei. Contrariorum
enim contrarii sunt effectus : quia unitas facit unum,
profi'clo materia facit divisionem, ac per bocunitas
per se relinet materiam. Sed quidquid per se retinet,
non potestfacere separationem. Forma ergo existens
in materia est qujB perflcit et custodit essentiam cu-
juslibet rei. Unitas est descendens a prima unitate
qua3 creavit eam. Prima enim et una unitas, qu£e est
Aunitas sibiipsi, creavit aliam unitatem qufe est infra
eam. Sed quia omne creatum diversum est a quo crea-
tum, profeoto creata unitas a creante omnino diversa
esse debuit, et quasi opposita. Sed quia creatrix unitas
non babet principium neque finem, nec permutationem,
nec diversitatem, ideo creata; unitati accidit
multiplicitas, diversitas, et mutabilitas, i(a ut in
qoadam materia sit liabens principium, utin genera-
tis, et tinem, in quodam vero ut in creatis principium
et finem, quia in quibusdam subjacet permu-
tationi et corruptioni. In quibusdam enim 'materia
est subtilis, siinplex, remota a contrarietate et separatione,
perflcitur autem ei unitas et unitur cum
ea sicut beec et illa, Sicut non divisibile in actu, sicut
_ in coelestibus corporibus, in quibusdam unitas a ma-
teria inseparabilis est, et ideo carent fine, quia per-
petua sunt. In quibus vero materia fuent spissa,
debilis non adaequatur eis unitas, sed debilitatur in
uniendo eorum essentiam, et ob boc dissolvitur es-
sentia eorum, quia non retinetur ab unitate sicut iu
generatis quaj babent principium et finem. Quanto
enim unaquseque unitas propinquior fuerit primae et
vercB unitati, tanto materia formata per iUam erit
magis una et simplex; et e converso, quanto remo-
tior fuerit a prima unitate, tanto erit multiplicior et
compositior, et ob boc unitas quse duxit ad esse ma-
teriam intelligentise est magis una, et simplex, et
non multiplex, nec divisibilis essentialiter : sed si
divisibilis est, boc siquidem accidentciliter est, et ideo
C baec unitas simplioior, et magis una est omnibus uni-
tatibus quas ducunt ad esse ceeteras substanlias, eo
quod immediate adbseret primas unitati quae creavit
eam. Sed quia uuitas subsistens in materia intelli-
gentiae est unitas simplicitatis, ideo necessario uni-
tas subsistens in' materia animfe, quiainfra eam est,
crescit et multiplicatur, et accidit ei mutatio et di-
versitas, et sic paulatim descendendo a superiori per
unum gradum materise inferior unitas augeturet mul-
tiplicatur quousque pervenietur ad materiam quaj
sustinet quantitatem, scilicet, substantiam bujus,
quse quia aprima unitate remotissima est, etpropter
spissiludinem crassitudine sua opposita substantitB
superiori quae est subtilis et simplex, quoniam illa
est subjectum principii et initii unitatis. Finis vero
j) multuin distat a principio, quoniam linis uon est dictus
nisi defectus virtutis principii et terminus, unde
secundum descensum unitatis a superiore ad inferius
fit degenet-atio, sive siniplicitatis et miuorationis suaj
viitutis, ad similitudinem aquae quae in ortu suo sub-
tilis et clara nascitur, sed paulatim deorsura fluens
iu paludibus et stagnis inspissatur et obscuratur : sic
paulatim variatur unitas propter varietatem materise
qua? sustinet eam ; nam quia aliquid est materite,