t. I (PL 63)

dOOo AIURMELLII COMMENTARIA. 1006
Vim] Id est violentiam exeicebat.
Luxurise Ncro scnvieiitis] Divus Augustinus libro de
Civitate Dei quinto, capite 19 : Qui autem eontem-
ptor gloria? dominationis est avidus, bestias superat,
sive crudelitatis vitiis, sive luxuriEe. Tales quidam
Romani fuerunt. Non enim curae.xistimationis amissa,
dominationis cupiditate caruerunt. .Multos tales fuisse
prodit liistoria. Sed bujus vitii summitatemet quasi
arcem quamdam Nero Csesar primus obtinuit :
cujus
fuit tanta luxuries, ut niiiil ab eo putaretur virile
metuendum : tanla crudelitas, ut nibil moUe liabere
crederetur, si nesciretur.
Improbus] Sceleratissimus Nero.
Verendis] Reverendis.
Pairibus] Senatoribus.
Indecores] tlnbonestas, turpes ob ejus qui dabat
eas, summam improbitatem. Maro :
Cur indecores in limiue primo
Deficitis?
Nominativus singularis est indecor, sive indecoris.
Accius :
Cujus sit vita indecoris,
Mortcm fugerc turpem haud conveoit.
Cursules] Dignitates.
Quis illos] Hujus versus primus pes iambus est.
Utitur autem argumento dialectico, deprompto ex eo
loco qui est a causa efficiente : Qui dant honores, et
efflciunt dignitates,'ob vitiorum colluviem plerumque
Hactenus disseruit nec pecuniis sufficientiam, nec
dignitatibus veram reverentiam comparari, nunc disputat
in regnis quoque et regumfamiliaritate veram
potentiam non consistere.
Qaid ni] Cur non.
Quando] Quando quidem : et est ironia, quod fa-
cile indicat subsequentia.
Felicitatem calamitate mutaverint] Es felicibus et
fortunatis facti sint calamitosi.
prasclara] Ironia est, irridet enim bujus steculi
infirmissimam potentiam, qua3 ne se ipsam quidem
conservare potest.
Quod si hdsc regnorum potestas beatitudinis auctor
est\ Acute per locum a contrariis argumentatur, con-
cluditqne regibus plus impotentim quam potentia?, et
majorem miseri» quam felicitatis inesse portionem.
Expertus sortis] Ordo est, 'Tyrannus expertus pe-
riculorum sute sortis simulavit, hoc est signiflcavit,
efflnxit, expressit terrore gladii pendentis supra ver-
ticem, id est caput assentatoris, melus regni, id est
timores etsollicitudines regnantium. Hoc autem de
Dionysio Syracusiorum tyranno inteUigendum est,
cui (ut refert Eusebius in Prseparatione Evange-
licu) qui Siculam conscripserunt historiam, vel
amantissimara uxorem adeo suspectam fuisse dicunt,
ut tabulis cubicuhim straverit, quo majorsonitus, cum
ad eum iret, excitaretur, nudumque ita, ut nihil oc-
culte ferreposset,aditumqueipsum foveaintercepisse,
ut vel saltibus, vel longis gradibus, vel ascensu de
Ascensuque pergendo, nullum posset telum occultare.
Quot quantisque igitur animus hominis, qui veluxorem
ita suspectam habebat, malis refertus erat? Illis
cerle mihi simillimus videtur fuisse qui cum ad alta
prKcipitia, scandant, antequam necaltiora petunt jam
fessi, nec descendere audent, cum adhiatum et pro-
funditatem despexerint. Tyrannidem nempo quasi
divinam rem aggressus, cum pericula ejus cognovis-
set, etstandiinproposito innumerabiliavidebat indies
pericula, et ob ea mortem imminere non dubitabat,
omnibus etsi non corporibus, sed animo tamen adver-
sus eum armatis, quod et ipse Dionysius ita esse significavit.
Nam cum quidam vitam tyrannorum apud
eum, quasi beatam laudibus efferret, vocasse ad coenam
regio apparatuconstructam, hominem dicitur, ac
supra caputilliussedentis acutum gladium tenuissimo
filo suspendisse : qnem posteaquam repente conviva
ille respexit, nec surgere inde ausus timore tyranni,
nec bibere, aut comedere potens, periculoperculsus,
cervice ac oculis ad pendentem gladium directis,
mortem exspectabat. Quod cum vidisset Dionysius,
Nuni (inquit) intelligis quam beata sit vita nostra?
Talis enim est nisi velimus nobismetipsis adulari.
Omnium enim rerum copiam habentes propter frequentiam
periculorum et impendentem formidinem,
nulla frui possumus, illis similes qui a deformibus
saepe meretricibus decipiuntur, qu» veste atque auro
valde ornatse, et fuco faciei
miseri sunt. Digaitates igitur nec beat»sunt,nec
deformitatem
eos
occultantes
quasi hamo pisces, his insidiis
quibus proveniunt beatos reddunt.
captos attrahunt ado-
Q lescentes. Hac infelicitate nos premimur, qui multis
IN PROSAM V.
felices videmur : et sicut tormentis multi coguntur
mentis suaj arcana pandere, sic interdum hujus vita;
molestia victi, verissimas voces de miseria nostra
emittimus. Illisenim certe similes animalibus tyranni
sumus, qucesaginantur, quibus comedendibibendique
non aliud quam ad perniciem suam copia solet offerrl
llorat. Carminum lib. ii :
Districtus ensis cui super impia.
Cervice pendet, non SicuIiB dapes
Duicem elaborabunt saporem,
Non avium, citharse.iue cantus,
Somnum reducent.
Supra verticcm] Supra caput Democlis seu Damoclis
assentatoris, de quo latius Cicero Tusculanarum
QuKstionum libro ultimo.
An tu potentemcenses]Vlas yehemeniim habet interrogatioquamsisimpliciterargumentumprotulisset.
Satellite] Stipatore.
Ambit] Circumdat.
Qui quos ferret, ipse plus metuit ?J Seneca in QE-
dipode :
Qui sceptra duro saivus imperio regit,
Timet timentes, metus in auctorem redit.
Laberius mimographus : Necesse est muitos tinieat
quem multi timent. Claudianus :
Qui terrot, plas iste timet, sors ista tyraunis.
Conveuit, iavideant claris, fortesque trucident
Muniti gUdiis vivant, septique veneuis.
Ancipites haheant artes trepidique minentur.
Divus Hieronymus : Antiqua sententia est, Quem
nietuitquisque, odit : quem odit, periisse cupit. M.
Tullius libro Offlciorum secundo : Rerum autem om-