t. I (PL 63)

807 AN. MANL. SEV. BOETIl
suos intuentur affectus, vel licentiam, vel inapuni- A nunc, ait, contra faciunt iJ oratores.-Pro his enim
tatem scelerum putant esse felicem. Vide autem
quid aeterna lex sanciat? Melioribus animum confor-
maveris ; niliil opus est judice prsemium deferente :
tu te ipse excellentioi'ibus addidisti. Studiura ad pe-
jora deflexeris ; extra ne quoesieris ultorem; (10) tu
te ipse in deteriora detrusisti ': veluti si ^ vicibus
sordidam liumum, cceliimque rcspicias, cunetis es-
tra cessantibus, ipsa cernendi ratione nunc coeno,
nunc sideribus interesse videaris. At vulgus ista non
respicit. Quid^igitur? his ne accedamus, quos belluis
similes esse monstravimus? Quid, si quis amisso
penitus visu, ipsum eliam se habuisse (15) oblivi-
sceretur intuitum, nihilque sibi ad humanam perfectionem
deesse arbitraretur, non videntes eadem
Ccecos putaremus? §83* Nam ne illud quidem ac-
quiescent, quod «que validis rationum nititur firmamentis,
infeliciores eos esse, qui faciunt, quam
qui patiuntur injnriam. Vellem, inquam, has ipsas
audire raliones. Omnem, inquit, improbum num
supplicio dignum negas? Minime. Infelices (o) vero
esse, qui sint improbi, multipliciter liquet. Ita est
inquam. Qui igilur supplicio digni sunt, miseros
esse non dubitas? Convenit, inquam. Si igitur
fc cognitor, ait, resideres, cui supplicium inferendum
putares, eine qui fecisset, an qui perlulisset inju-
riam? Nec •=
ambigo, inquam, quin perpesso satis-
facerem dolore facieutis. (10) Miserior igitur tibi
injurioe illator, quam acceptor esse videretur. Con-
sequitur, inquam. Ilac igitur aliisque de causis ea
radice niteatibus, quod turpiludo suapte natura miseros
faciat, apparet, illatam coilibet injuriam uon
accipientis, sed inferentis esse miseriam. Atqui
^ Alternis.
i Judex.
= Dubito.
d Advocati.
" Aliquo modo.
Quidprodest vobis exciiare motus ta?j^os odii et ur-
'
qui grave quid, acerbumque (15) perpessi sunt,
miserationem judicum escitare conantur, cum magis
admittentibus justior miseratio debeatur : quos non
ab iratis, sed a propitiis potius, miserantibusque accusatoribus
ad judicium, veluti Eegros ad medicum
duci oportebat, ut culpaa morbossupplicio resecarentj:
quo pacto defensorum opera, vel tota frigeret, vel si
prodesse (20) hominibus mallet, in accusationis habilum
verteretur, Ipsi quoque improbi, si eis " aliqua
rimula virtutem relictas fas esset aspicere,
vitiorumque sordes poenarum cruciatibus se deposi-
turos viderent, compensatione adipiscendse probitatis,
nec hos cruciatus esse dicerent, defensorumque
operam repudiarent, ac se totos accusatoribus (25)
judicibusque permittereut. Quo fit, ut apud sapien-
tes nuUus prorsus odio locus relinquatur. Nam bo-
nos qai nisi stultissimus oderit? malos vero odisse
ratione caret. Nam si, uti corporum languor, ita vitiositas
quidam est quasi morbus animorum; cum
aegros corpore minime dignos odio, sed potius mi-
seratione Judicemus, nmlto magis (30) non insequendi,
sed miserandi sunt, quorum mentes omm
languore atrocior urget improbitas,
S§5 METRUM " IV.
AnGUMENTUM. — Cum mors inimineal, aui sponte venicns,
aut a feris aliisque hominibus accelerata, inquit
Philosophia, prsestat te diligere probos et mi-
sereri improborum, quam ullos odisse et armis la-
cessere.
INTERPRETATIO.
ViOTJE.
Quid tantos juvat excitare motus
Et propria fatum Sollicitare manu?
Si mortem petitis, propinquat ipsa
Sponte sua, volucres nec remoratur equos.
gere moriem vestris manibus? Si quxritis mortem,
hsec appropinquat ultro neque iardat equos suos prsecipiies
: Scilicet homines sese perimunt gladio, quos
serpens, leo, tigris, ursus, et apri perimunt, dentibus.
Num idcirco insiruuni cxercitus iniquos, parani arma
crudelia cupiunique occumbere telis reciprocis, quod
* Nain ne illud quidem acquiescent, ete.] IV Phi- poris concipiuntur : sic eEedem conceptte diversos
losophia probat improbos eo esse miseriores, quod producunt ejusdem corporis niotus. Sed nulla pei-injuriam
caHeris iuferant : quia cum improbus S§-a turbatio tantos motus, quantos odium parit : qui
omnis sit miser, eumquo imprubus sit quicuuque enim odio commovetur, hi ih amicos, fortunas, fasupplicio
dignus est, propterea quo aliquis supplicio j-, mam, vitam denique ipsam adversariorum erumest
magis dignus, eo magis improbus adeoquo magis punt
miser haberi debet : sic cognitor existimans esse
deterius inferre quam pati injuriam, statuit supplicium
infereudum non ei qui pertulit, sed ei qui fecit
injuriam. Unde Chrisius, Matth. v, Beati, inquit qui
persecutionem patiuniur; qao Teipicians S. Chrysost.
ait neminem Isedi nisi a seipso. Atqui improbus eo
magis dignus est supplicio, quod altcri intulerit iujuriam
: reipublicaj quippe interest, ut improbi puniantur.
Atque ex his omnibus sequitur, improbos sive
aegros animo, uon secus acajgros torpore nonodio,
sed miseratione potius dignos esse :
quare
* Carmen constans ex duplici genere versuum alternorum,
quorum prior pbaleucus, spondeum, dactylum,
et duostrochceos habet, unde quinto versu legi
debet apri uon aper ; posterior est peatamenter elegiacus,
de quo supra.
I. Tanios motus.\ Ut perturbationes motibus cor-
:
2. Fatum solliciiare manu.] Sollicitare proprie dicitur
ille qui corpus de suo loco movet, quasi hoc
de suo solo movendo, vicinum a quo recedit, relinquatsolum,
ut ipsum solum abit. Hiuc propterquamdatn
similitudinem sollicitare dicimur meutem, cum
eam spo, metu, aut qualibet alia ratione de sua sentontia
moveretentamus. Sicergo qui duello pugnant,
quod mortem veluti de suis sedibus pulsam ad.semetipsos
movere videantur, hi mortem dicuntur propria
manu sollioitare, quemadmodum Seneca in Hercul.
fur., V. 867, canit
Ouid juvat durum properare fatum,
Omnis haic magnis vaga turba terris
Ibit ad maues facietque inerti
Vela Cocyto.
3. Si moriem petitis, etc.] Philosophia videtur
deinceps alferre causas mortis. Causa autem mortis
duples. Una interior, sive naturalis elementorum.