t. I (PL 63)

Donamus cornitem viro
Emptam carmine conjugem :
Sed lex dona coerceat,
4b Ne, dumTartara liquerit,
Fas sit lumina flecterc.
Quis legem det amantibus?
Major lex amor est sjbi.
Heu! noctis propo terminos
50 Orpheus Euridicen suam
DE CONSOLA.TIONE PHILOSOPIII^ LIB. IV.
INTERPRETATIO.
Vidit, perdidit, occidit.
Vos ha^.c fabularespicit,
Quicunquein superum diem
Meutem ducere qua>ritis.
5d Nam qui tartareum in specus
Victus lumina flexerit,
Quidquid prajcipuum trahit,
Perdit, dum videtinferos.
vertere oculos, postquam egressus fuerit es inferis.Quis attollere animum ad Denm supreinum lumen : quieun-
imponat legem amantibus? amor ipse sibi est major
lex. Heu! nonprocul a finibus umbrarum Orpheus vix
que enim fatiscens converlerit ooulos ad infernas savernas,
hic dum respicit loca inferna, amittit quidquid
respexit suam uxorem Euridicen, cum illam amisit habet prsecipuum cogitationis.
exstinctam. \Hsec fabula spectat vos, quicunque vuhis
miJE.
hinc in
%5S 44. Lex donacoerceat.} Princeps tenebrarum nihil B propterea ardentius mens adhairet :
voluptatis concedit, uisi sub conditionibus, quse aut sacro textufrequentessuutparaJute apologis similes :
nou possunt, aut non debent-impleri. Sic Matth. iv hinc Horatius 1. i Satyr., sat. 1 :
Christo ostendit omnia reyna mundi et gloriam eorum,
et dixit : Rasc omnia tibi dabo si cadens adoraveris,
me.
d2. Vos hxc fabula respicit.] Fabula est exemplum
fictum ad persuadendam veritatem : propterea, au-
Tantalus a labris sitiens fugientia captat
Flumina. Quid rides? imutato nomine de te
Fabula narratur : cougestis undique saccis
Indormis inhians, et tanquam parcere sacris
Cogeris, aut pictis tanquam gaudere tabellis.
ctore Varrone, theologia antiquis, alia erat pbysica,
aiia fabulosa : illa naturalibus, hsec commentitiis ef- Ut ergo Orpheus, dum inferos respicit, perdit conjufectis,
quod de diis credendum videbatur, persuadegem, qua empta videbatur felix; sic prajcipiti rerum
bat. Nimirum quanto obscurior et inventu difticiiior caducarum cogitatione, ipsasummi boni cogitatio aut
veritas his velata, tanto magis inventa placet, huicque exstingHilur, aut exstinctse similis obscuratur.
«6 PUOSA PRIMA.
Argumentum. — Boetium mirantem, quod Deo mundum
regente non solum mala sint et impunita, sed
virfns etprmmiis careat, et sceleratorum pedibus subjecta
catcetur, docet Philosophia, nec vitia sine poe-
nis, nec virtutem sine prsemio esse.
Haec cum Philosophia, * dignitate vultus, et oris
gravitate servata, leniter suaviterque cecinisset, tum
ego, nondum "penitusinsitimoBroribusoblituSjintentionem
dicere adhuc aliquid parantis t abrupi. 853'
Et 0, inquam, ^ veri pr.Tvia luminis °, quoa usque
adhuc tua fudit oratio, d cum sui ^ speculatione
a Interius.
i Interpellavi.
Diynitate vultus et oris gravitate servata.
enimhomo suassigniflcaturus cogitationes, nonmodo
lingua, sed eliam oculis, fronte, nutu, gestu, cseterisque
ejusmodi sic loqualur, ut pro diversis borum
omnium modis diversas el loquenlis sui signiflcet, et
audientis alterius excitet cugitationes : propterea
Philosophia humanam formamindutaaptis illis signis
veritatem felicius persuadet, iu quo differt a musis
poeticis, quas supra vocavit meretriculas usque in exitium
dulces, qnajque quod alio vultu loquantur, alias
etiam commovent in auditoribus cogitationes.
^ Veri prxvia luminis.] Phitosophia, quee quod sit
cognitio clara et distincta adeoque errori non obnoxia,
ipsa veruin lumen est; sed quod attendenti
LIBER QUARTUS.
G divina, tum tuis rationibus invicta patuerunt ; eaque
INTERPRETATIO.
mihi, et si ob injurise dolorem nuper oblita, non ta-
men antehac prorsus ignorata dixisti. Sed ea ipsa
est vel maxima * nostri (3) causa mceroris, quod cum
rerum bonus rector existat, vel esse omnino mala
possint, velimpunita praetereant. Quodsolumquanta
dignum sit admiratione, profecto consideras. At huic
aliud majus adjungitur : nam imperante florenteque
nequitia, virtus non solum. prEemiis caret, verum
etiam sceleratorum pedibus suljjecta calcalur, et in
locum (tO) facinorum supplicia luit. Quce fleri ^ in
c Philosophia.
i Et clara et cerl
miM.
Cum D hic appellari illud, quo mens sperat, ruptis ipsius
corporis nexibus, aliquando frui : hoc enim lumen
luraine piiilosophico prasvenitur.
' Speculatione.] Speculatio, vox minus Latina vi-
detur.
^ ISostri causa mceroi'is.] Ut summa auimi laetitia
perfunditur ille, qui ex quibusdam principiispositis,
couclusiones, quas aliunde scit esse verissinias, improvisocolligit;
sic tristitiaaflicitur, quid quod experieiitia
probatur, cum suisnon potest conciliare prin-
cipiis : utenira prius a lumiue, quod amaraus ; sic
posterius a tenebris, quas odio habemus, orilur.
^ In rcgno saientis.] Si Deus non sciret omnia;
autsiscieus, nonpossetomnia; aut sisciensetpotens,
lumenluminissit origo, proptereaeadem Philosoj)hia sola bonanon veliet, nihilniirum, quod mala essent :
dicitur veri luminis prsevia. Nisi dicas, verum lumen haec enim aut scientiam praeterire, aut potentiam su-