You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
739 AN. MANL. SEV. BOETII 760<br />
Mundum mente gerens, similique imagine for- A<br />
[mans,<br />
333 Perfectasque jubens perfectum absolvere<br />
[paite?.<br />
10 Tu numeris elementa ligas, ut frigora flammis,<br />
Arida conveniant liquidis : ne purior ignis<br />
rise motse, sed potius species tibi insi<br />
expers invidise : tiiproducis omniaab exemplarisummo,<br />
habens in mente raundumprseclarumi-pse iirsechirissimm,<br />
quem mundum simili imagine formas, etprsecipis eumdem<br />
perfectum perficere sua? partes. Tu concilias elementa<br />
talibus modis, ut frigida cum calidis, et sicca<br />
Evolet, aut mersas deducant poridera terras.<br />
333 Tu triplicis mediam naturae cuncta moven-<br />
[tem<br />
Connectens animam per consona membra resolvis<br />
i.T Quae cum secta duos motum glomeravit in orbes,<br />
In semet reditura meat, mentemque profundam<br />
INTERPRETATIO.<br />
summi boni, cum liquidis conveniant, ne ignis purior sursum abeat,<br />
aut gravitas ferat deorsum terram depressam. Tu conjungens<br />
animam inter mentes insensiles et corpora<br />
sensilia mediam, moventemque omnia, distribuis eamdem<br />
per membra consentanea, qux anima instar corporis<br />
liquidi divisa in minutas partes, postquam perfecit<br />
est expers partium, instar cujuslibet alterius mentis, separentur : ubi Philosopliia videtur facere mentiosed<br />
etiam quatenus ne pluribus quidem cogitationibus nem qualitatum, quas philosophi vulgo agnoscunt in<br />
sibi succedentibus afficitur, mens tamen humana, ut p elementis, quasque minus Latine vocant aWemJiuas et<br />
pote Deo comprehendendo impar, Deum veluti quibusdam<br />
alfectum cogitationibus adeoque formis, idea<br />
ut nulla alia sit<br />
nimirum et voluntate cogitat : adeo<br />
causa materise fluitantis, prEeter ideam et voluntatem<br />
Dei : hasc rationem habent non solum finis, et eflicientis,<br />
verum eliam exemplaris causse. S. Thomas,<br />
I q. p. IS, a. I, Mundus, inquit, non est casu factus,<br />
sed est factus a Deo per intellecturn agente, unde necesse<br />
est quod in mente divina sit forma, ad similitudinem<br />
cujus mundus est factus, etin hoc consistit ratio idese...<br />
Deus secundum essentiam suam est similitudo omnium<br />
rerum : unde idea in Deo nihil est aliud quam Dei essentia.<br />
Quod autem Deum, ad creandum mundura, ex-<br />
ma, sive inlinita Dei sapientia et voluntas, propterea<br />
recte Deus dicitur livore carens : cum enim, effectu<br />
pro causa posito, livor hic nihil sit aliud quani invidia,<br />
ille recte dicitur livore carere, qui non habet,<br />
cui invidere possit : Deus autem (ut pote summnm bo-<br />
num), a quo et propter quem mundus fact\is est, non<br />
habet, cuiinvidere possit :<br />
quandoquidemsummobono<br />
melius nihil excogitari potest. Hinc etiam Deus cuncta<br />
superno ducit ab exemplo videlicet a divinaidea et voluntate,<br />
qua-' cum sit Deus, hac nihil superius esse<br />
potest. Hinc DeusmuJidum mentegerit, similique imagine<br />
format. S. August. lib. lkxxiii Qiisest., q. 46 :<br />
Singula propriis sunt creata rationibus. Has autem rationes,<br />
ubi arbitrandum est esse nisi in ipsa mente creatoris.<br />
Non enim extra se quidquam positum intuebatur,<br />
ut secundum id constitueret quod constituebat, nam hoc<br />
opinari sacrilegum est. Nonnulli putant hic legendum<br />
similique in imagine propter versum. Sed a pluribus<br />
omiltitur voxilla»!, qua sublata rectius significabitnr,<br />
ideam esse modum, quo Deus miindum format, et<br />
stabit versus, ut apud Virgil. i Georg., v. 281 :<br />
Ter sunt conati imponere Pelio Ossam.<br />
9. Perfectasque jubens perfectum absolvere partesJ<br />
Ut enim divina sapientia, divinaque voluntate nuin"<br />
dus primo formatus est; siceadem divina sapientia, e<br />
voluntate mundus perfectus, suas partes perfectas vi"<br />
detur absolvere, servatis scilicet quibusdam legibus<br />
eorporum divinitus constitutis. Sic ei eo quod materia,<br />
ratione quarumdam parlium, ab initio fuerit in<br />
orbem mota, servalis quibusdam legibus molus, orii-i<br />
potuerunt primum quidem e/ementa, deinde geiieralis<br />
quajdam aJima zmwiersi,posteapeeuliaresqu£edamanimx<br />
corporese, de quibus omuihus deinceps tractabitur.<br />
10. Tu numeris elementa ligas] t. Agitur de ele-<br />
mentis :<br />
quae enim corpora ex materia fluitante primum<br />
oriuntur, haec vocantur elementa, quoniam ex his insilis<br />
reliqua corpora, qu;e propterea dicuntur mista,<br />
componuntur : hsec autem elementa cuni multitudine,<br />
tum eliam qualitatibus sive modis ita inter se aptantur,<br />
ut et frigida cum cahdis, ot dura cum liquidis<br />
inveniant, nec levia a gravibus inani quodam hiatu<br />
motrices. AUerativse, inquiunt, simt calor et frigus, sic-<br />
citas et humidilas, qusesignilicantur his verbis, ut frigora<br />
flammis, arida conveniant liquidis. Motrices vero<br />
sunt levitas et gravitas, quarum elTecta merito hic timerentur,<br />
nisi elementa niiro quodam modo a Deo certis<br />
locis continerentur; praesertim juxta vulgatam Peripateticorum<br />
opinionem. Si enini, ut Peripatetici optant,<br />
quatuorhcec elementa, nimirum ignis,aer,aqua,<br />
et terra, sive appetitu, sive inclinatione, sive qualitate<br />
naturali ita afticiantur, ut aer et ignis sursum sua<br />
levitate :<br />
aqua et terra deorsum sua gravitate tendant,<br />
quid obstat, nisi Deus perpetuo quodam miraculo,<br />
quin quatuor hsec elementa, quantumlibet permista,<br />
tandem aliquando a se invicem liberata, si non in-<br />
ternse non pepulerunt causse, sed insita summi boni fortercepto<br />
qundam inani hiatu, saltem suis qua?que locis<br />
conlineantur : quemadmodum aqua et oleum,<br />
quantumlibet permista ita a sese invicem liberantur,<br />
ut aqua deorsum subjiciatur, oleum vero sursum emi-<br />
P<br />
neat : quamobrem recte Philosophia addit : Nepurior<br />
ignis evolet, aut mersas deducant pondera terras.<br />
13. Ta triplicis medi.am naturse, etc.] II. Agitur de<br />
spiritu Universi, qui positis ipsis naturae legibus, statim<br />
post producta mundi elementa nasci debet. Hic<br />
autem spiritus, de quo plura diximus in physica, merito<br />
hic dicitur, lo anima 2o triplicis naturse media,<br />
'io cuncta movere, 4o a Deo connecti, o" per consona<br />
membra resolvi, 6o sectacircuire, primum quidem per<br />
majores, deinde per minores mundi vortices, et tandem<br />
ad suum reverti principium, ut hoc exemplo demonstretur,<br />
hominem, qui a Deo tanquam a principio<br />
processit, ad Deum tanquam ad linem, facto quodam<br />
circuitu, revocandumesse : qua; omniapostquam<br />
exposita fuerint, illa suscepti operis pars, non erit,<br />
sicut Vallinu videtur, difficillima.<br />
Primum quidem spiritus de Universi agnoscitur<br />
non solum a sacris auctoribus Elcclesiastae i, Lustrans<br />
" universa in circuitu pergit spiritus et in circulos suos revertitur;<br />
sed etiam a profanis, ul Platone, Aristotele,<br />
pluribusque aliis. Citabo unum Virgilium, qui vi<br />
yEneid., v. 724, canit :<br />
Priucipio cffilum, ac terras, oamposque liqueutes,<br />
Lucentemque globum lunae, Titaniaque astra<br />
Spiritus ititas alit : totamque iufusa per artus<br />
iMens agilat molem, et magno se corpore uiiscet.<br />
Inde hoiuiuum pecudumque geuus, vitEeque volautum,<br />
Et qufB marmoreo fert moustra sub SEquore pootus<br />
Igaeus est ollis vigor et ccelestis origo<br />
Seminibus : quantum non noxia corpora tardant<br />
^••S-l Terreuique hebetant artus, moribundaque mem-<br />
(bra.<br />
Hinc metuunt cupiuntque, dolent gaudentque : nec<br />
(auras<br />
Respioiunt, clausae tenebris et caroere caeco.<br />
Deinde idem spiritus recte dicitur anima :<br />
cum enim<br />
anima dicitur ab animus, hic ab av^ucc, ventus; cumqueventusquredamsitoccultaplurium<br />
raotuumcausa,<br />
propterea usus oblinuit, ut insitum occultumque pe-<br />
;
Change language