t. I (PL 63)

MURMELLII ET AGRICOL/1' COMMENTARIA. 942
miis; aliaj populi volunlate,quffipopularis status di- A Pauca] Inter paucum et parvumhocinterest, quod
citur, quiipse plerumque turbulentissimus et seditio- paucum ad numerum magis pertinet, parvum ad
sissimus cst. Grajcum quod scriptum est, sic est : Sed
his, id est unus, kyrios, id est dominus, estin, id est
est : his, id est itnus, hasileus, id est rex . Agricola.
Fvequentia civium ] Id est multitudine : dicimus autem
et homines frequentes, quando multi convene-
runt : sicSalust. in Catilina : Quia nondum frequen-
tes convenerant : et loca frequentia, in quihus multi
homines conveniunt; sic Livius in xxxii : Infrequen-
tissima urhis loca occupat. Agricol.\.
Cuiusagifrenis, etc. ] Sententia est accepta a Cice-
rone pro Cluentio, qui dicit, Legum servi sumus, ut
liberi esse possimus. Agricol.a..
An irjnoras, etc. ] Vulgushunc locum non intelligit.
RoniEe lex, ut quisquis ibi hahitaret, quanquam esset
expulsus in exsilium e patria sua, tamen quoniam
Romara commune doraicilium volebant esse orbis terrarum,
is non intelligetur fuisse exsul, cum Romaj
esset : ad hanc similitudinem jam refert illud quod
prffidisit oriundum se esse exm.undo. AGnicoL.i.
Exsulare ] Nomen est exsularis, sicut insularis.
Agricola.
At quisquis ] Est sententia, neminem posse a civi-
tate sapientisdepelli in exsilium, nisivoluerit. Itaque
cum primum incipit nolle habitare in ea, tuno etiam
incipit non hahitare, et fit exsul. Sola enim voluntas
est, qua Deosuhditi sumus, et qua ab ejussuhjectione
recedimus. Aoricola,
quantitatem refertur. Duo enim gigantcspauci horai-
nes sunt, non parvi : contra vero millo pygma>i parvi
sunt, non pauci. Agricola.
Honestate] Qnia. pleraque abjiciebantur eiqua; fuisset
Boetio turpe negare, ut quod voluerit seuatum
esse salvum, et reliqua ejus generis. Agricola.
Strictim ] Id est hreviter, a stringendo, id est ar-
ctando vel colligando. Agricola.
Vulqi ] Vulgus masoulini et neutri generis inveni-
tur. Virgil. in ii /Eneid. :
Hino spargere voces
Invulgum ambignas.
Horatius in odis :
,
Odi profauum vulgus et arceo.
Agricola.
Damna] Damnum a dando, id est expendendo dictum
puto, sicut scamnum a scandendo, scribendumque
est sine p, quemadmodum scamnum, som-
nus, temno : et ut semel dicatur, nunquam p inter??i
et n litteras in Latinis dictionibus intervenit. Ipsum
m, teste Quintil.in i Institut. , Laline loquendi more
sonandum est tanquam esset n littera. Agricola.
Postremo adversiis, eto. ] Hoc fecit Boetius in car-
mine :
Agricola.
steUiferi conditor orbis.
Incanduit ] Id est exarsit. Candere proprie est al-
Itaciue non tamen, etc. ] Hoo dicit Philosophia : Li- ^ ^' «'=«' '^' Propemodum fulgorem reddere. Virgil.
cet Iiicte videam in carcere extra patriam tuam, tamen
non ideo te puto exsulem esse, sed quia ab
animi tui constantiaet tranquillitate recessisti. Agri-
cola.
Ebore ac vitro ] Ita mos'erat veterum acouratissime
omnibus omnium generum imaginibus insignium virorum
aut ducum bibliothecas suas exornare. Ebur
autera dicitur dens elephanti, qui ex utraque oris
parte singuli nascuntur, ad longitudiuem nonnunquam
decem pedum, quod alii cornu elephanti vocant.
Agricola.
Sententias ] Sententiara aliquando vocaraus breve
dictum universaliter aliquid pronuntians, quod ad
in I iEneid. :
Candentis vaocEe niedia inter oornua fudit.
Pax ] A vetere verho pago dicta est, unde et comvitara
hominum pertineat, ut : talis quisque est, qua- D pages etpactum, quodprajteritum habuit pegi : unde
lihus amicis gaudet ; avaro tam deest quod habet
etimpigo, impegi dicenduni esse videtur, et non im-
quam quod non habet. Aliquando dicimus senten-
tiani omnem cogitationem aut constitutiouem anirai
nostri. Sic Virg. :
Nuno qute te jurata, pater, sententia vertit.
Quandoque etiara sententiam vocamus sensum aut
mentem verborum qua; dicimus diciturque sententia
a sentiendo, quoniam ita sentiamus, id est judicemus.
Agricola.
Ettuquidem] Repetit breviter Philosophia querelam
Boetii, et per capita commemorat, captatque (ut
praadiximus ) benevolentiam, cum fatetur vera esse ea
quce clare ia textu patent. Agricola.
Incommune bonum] Id est in utilitatem publicara.
Agricola.
Horatius in Odis :
Nube candentea humeros amictus
Augur ApoUo.
Inde per translationem deductum est, ut quse ignila
sunt, cadentia dicantur. Horat. :
Ventres lamina candente nepotum
Diceret urendos.
Ilinc demuni sicut ardere ira, sic excandescere et
incandescere dictum est. Agricola.
Muss ] Id est carminis, per synecdochen, causara
pro effectu posuit. Agricola.
pingo, quod impigi media brevi syllaba facere debe-
ret : sicut pepigi, a quo id componitur, facit. Agri-
COLA.
Vota ] Aliquando votum signiQcat quod Deo pro-
mittitur alicujus rei impelrandse vel exorandre gratia,
aliquando desiderium aut preces : sic dicimus rem
evenisse ex voto, et hinc vota dicit, id est preces
posuisti. Agricola.
Sed quoniam glurimus ] Hoc loco docilem facit Phi-
losophia, ostendens quo ordine velit de rebus ad consolandum
Boetium pertinentibus disserere, et quod
primura, hoc est in secundo libro, velit uti lenioribus
remediis, ut quasi prajparet eum ad acriora reraedia
percipienda. Plurimus, id est valde multus, hocque