26.08.2013 Views

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Lehenengo euskal <strong>nazionalismoa</strong> 133<br />

4.-LEHENENGO EUSKAL NAZIONALISMOA : HEZKUNTZA ARLOKO<br />

SABINO ARANAREN PLANTEAMENDUAK<br />

4 .1 .- <strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong>ren hastapenak<br />

Jakina denez, XIX . medeko azken urte<strong>eta</strong>ko baldintzek euskal <strong>nazionalismoa</strong>ren<br />

sorrera ahalbideratuko dute <strong>eta</strong>, beraien artean loturik dauden, euskal gizarte<br />

tradizionalaren krisiak, foru sistemaren behin betiko indargabetzeak, Estatu espainiarreko<br />

kultur homogeneizazioak, industrializazioak, demografia mailako aldaketek, . . ., ondo<br />

jorratutako baratza -Bandresen' hitzak erabiltzearren- osatuko dute Sabino Aranak bere<br />

hazia ipin dezan . Ez da Arana euskal nazioaz hitz egingo duen lehenengo pertsona -hor<br />

dago Chaho, esate baterako z - baina nahiz Larramendi, Garat edota Chaho bera<br />

erreferentzi anekdotikotzat hartu ez - San Sebastianek', adibidez, egiten duen moduan-,<br />

euskal <strong>nazionalismoa</strong>ren sorburu "erakargarriagoak" edo bilatu nahi izateak, arrazoi<br />

ideologikoak direla medio, <strong>eta</strong> edonolako mistifikaziorengandik aldenduz (baita<br />

karikaturarako zal<strong>eta</strong>sun errezengandik ere), ezin du gure ustez guztiz nabarmena den<br />

errealitate historikoa ukatu : euskal <strong>nazionalismoa</strong> Sabino Aranaren eskutik sortu da .<br />

<strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong>ren sorrera Bizkaian kokatu behar da <strong>eta</strong>, oraintxe bertan<br />

aipaturikoa zertxobait zabalduz, euskal herrialde honek bizi duen testuinguruan ulertu<br />

beharko litzateke, Corcuerak 4 zehazten dituen ondorengo ezaugarriek egoeraren neurri<br />

egokia ematen dutelakoan gaudelarik : prozesu industrialaren zuzendari <strong>eta</strong> onuradun<br />

nagusia den burgesia oligarkikoaren monopolio ekonomikoa zein politikoa ; etorkin<br />

kopuru izugarria ; gizarte aurreindustrialaren oinarri sozial, ekonomiko zein poliko-<br />

' BANDRES, L . (1991) : <strong>Euskal</strong> abertzal<strong>eta</strong>sunaren alde 1936ra arte. Bilbo : Sabino Arana<br />

Kultur Elkargoa ; 79 . Bandresek baratzaren irudia erabiltzen duen bezala, López Adanek esango du euskal<br />

<strong>nazionalismoa</strong> ez dela basamortuan sortu (LOPEZ ADAN, E . (1977) : OP . cit-; 71) .<br />

2 "Chahok euskal nazione bat dela, zergatik <strong>eta</strong> nola, jakitate fi •a ngo segurarekin finkatu du<br />

mende erdi bat Sabin Arana Goiri-k baino lehen", dio, besteak beste . Davantek (DAVANT, J .L . (1977) :<br />

Aberri <strong>eta</strong> klase barruka euskal mugimenduan . Baiona : Elkar ; 16) .<br />

3 SAN SEBASTIAN, K . (1984) : Historia del Partido Nacionalista Vasco .Donostia :Txertoa ; 9 .<br />

4 CORCUERA, J . (1979) : Orígenes, ideología y organización del nacionalismo vasco 1976-<br />

1904. Madrid : Siglo XXI de España Editores, S .A . ; 314 .

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!