Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

Hezkuntza-sistema nazionalen sorrera 65
bere egingo du . Bestalde, lege horrek gizartearen modernotze prozesuan hezkuntzasistema
eraikitzeko emandako urratsa -pixkanaka finkatzen ari den Estatu burgesaren
sendotzean- guztiz garrantzitsua dela ikusteko adibide aparta eskaintzen digu . Beharbada
urte berean aipatu legeari bidea irikitzeko asmotan aldarrikatzen den araudiak 103
diogunaren arrazoia emango digu ; esate baterako, hona hemen "en todas las escuelas
públicas de Instrucción primaria del Reino" (Igo art .) derrigorrezkoak diren edukiei buruz
Peset, Gartua eta Pérez Garzón-ek diotena :
"Evidente : con la lectura y escritura (erderaz) el ciudadano puede
comprender y conocer los beneficios del nuevo régimen ; con una
gramática, una ortografia y una misma aritmética para todo el Estado se
unifica la lengua, se sistematiza la base de unas relaciones de producción
a nivel nacional" 10a
Hitz hauek aurreneko atal batean geniona gogorarazten digute ; hots, gizartearen
modernotze prozesuan, klase interesak direla medio, burgesiak boterearen hegemonia
ziurtatzeko ezinbestekoa da Estatu-Nazioaren markoan kultur homogeneitatea bultzatzea .
Gómez-ek dioen bezala, Estatuak populazio osoari zabaldu nahi dion kulturak gizarte
berriaren modernizatze elementuaz gain, identitate elementu moduan jokatzen du, eta
"Obviamente, para acceder a esa cultura escrita que, debidamente
orientada, habría de desembocar en la configuración del ciudadano, y en
la evolución de la sociedad, era preciso diseñar un sistema educativo" los
Halere, 183 8ko lege horrek, nahiz udal guztietan oinarrizko eskolak sortu nahi izan,
haurrak eskolaratzeko gurasoak estimulatzeko gogoa agertu edota irakaslegoaren statusa
duintzeko eta hauen prestakuntza hobetzeko borondatea azaldu (hor daukagu Irakaslego
Eskolen sorrera -"Su capital importancia está en la creación de la Escuelas Normales",
Cossio-ren 10G hitzetan-), esan behar da, Gómez-ekin batera, funtsezko helburu hauek ez
direla oraindik lortuko . Eta porrot horren arrazoi batzuk aipatzearren, ondorengoak
103 Reglamento de las Escuelas Públicas de Instrucción primaria elemental, de 26 de
noviembre de 1838, in M .E .C . : Historia de la Educación II . . . Op . cit. ; 159-192 .
104 PESET, J .L . ; GARMA, S . ; PEREZ GARZON, J .S . (1978) : Ciencias y enseñanza en la
revolución burguesa . Madrid : Siglo XXI de España Editores ; 16 .
t0' GOMEZ, A : Op. cit . ; 71 .
106 COSSIO, M .B . : La enseñanza primaria en España . "Escuela Normal Central" delakoa
1839an inauguratuko da eta 1843an Irakaslego Eskolen araudia ("Reglamento de las Escuelas
Normales")