Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

174 Euskal Nazionalismoa eta Hezkuntza (1895-1923)
eskolan baliabide erabilgarririk aurkituko duenik pentsatzea (nahikoa lan hartuko du bere
iritziz eskola espainiarrak sortzen dituen kalteak salatzen) . Zentzu horretan, Aranaren
aurreneko urratsa, Ugaldek` dioen bezala, barnertatze politika iü ekitea izango da, non
-egungo kontzeptuak erabili arren- hezkuntza ez formal zein hezkuntza informaleko
esparruetan kokatu daitezkeen pausoak emango dituen . Horra hor, esate baterako,
"Bizkaya'ren Edestija ta Izkerea Pizkundia", ikuspegi propagandistikoak bultzatuta,
Aranak sortzen duen formazio agentea edota eragilea, "Centro Vasco" delakoaren sorrera
(nazionalismoan "jantziak" ez daudenentzat) edo Bizkaitarra, Baserritarra edota El
Correo Vasco bezalako prentsa arloko ekimenak, euskal nazionalismoa zabaltzeko
helburuarekin burutuak . Zer esanik ez "Euskeldun Batzokija"-z, zeinak -besteak bestehistoria
zein politika arloko hitzaldien bidez, bertako bazkideen prestakuntza helburutzat
duen, Aranak dioenez, "para que se forme un cueipo de doctrina sólido y completo y
lleguen a ser entusiastas y perfectos propagandistas" 157.
Horra hor ere, adibide zehatzak aipatze arren, Lehengo Egutegi Biska taŕa "S8 edota
Untiaren Lenengo Aizkidia'' 9 ; lehenengoari dagokionez, alfabetatze tresna izateaz gain,
garbi antzeman daiteke helburu "pedagogikoa" duena : erlijio arloko zein aberriaren
inguruko irakaspenik ez da falta (duen hiztegi modukoa ez aipatzeagatik) ; bigarrena ere
-estilo didaktiko-katekil delakoa nagusi duelarik- alfabetatze zein ideologizatze tresna da,
non (helburu adoktrinatzaile nabarmenaz) Aranak guraso bizkaitarrengana joko duen
"zuben seme-alaba sengijen izkerea euren abendearen izkerea izan dedintzat, . . .irakatsi
¡aŕen! eg~ozzzbe seme-alaba oŕei zein dan euron abendea, zein euron izkerea ta zein ixan
dan euron Abeŕija, euzkerea mate dagijentzat euron Abeŕiko izkeratzat, euron odolaren
156 UGALDE, M . : "Sabino de Arana Goiri" ; Prólogo, in Obras Completas
157 ARANA, S . (1894) : "Euskeldun Batzokija . Veladas' , in Bizkaitarra, 18941X1130 . Esan
daiteke, Aizpuruarekin batera, batzokiak euskal nazionalismoaren zabaldunderako tresna garrantzitsua
izan direla, hauen helburuak "abertzaleak bildu, hauen heziketa lekua eta propaganda zabaltzailea
bihurtu gaubela, mitin eta ibilaldien bitartez, ohitura onen eredu eta euskal nmndum -en irudi izan"
zirelarik (AIZPURU, M .X. (1988) : Euzko Alderdi Jeltzalia (1904-1911)", in II Euskal Mundu Biltzarra .
Euskal Herriaren Historiari Buruzko Biltzarra . Donostia : Txertoa : V. alea ; 237 .
158 ARANA, S . (1898) : Lenengo Egutegi Biskatara, in Obras Completas : Op . cit .
159 ARANA, S . (1897) : Urriaren Lenengo Aizkidia, in Obras Completas : Op . cit . ; Lan honetan
haurrei zuzendu mezuak nagusiak nolakoak diren ikusteko, hona hemen adibide gisa aukeratu dugun
testu hau:
"- ¿Euzkotarrak dozak (ala dozan) euzkeldu n gustijak?
- Ez gustijak : bai-dira euzkotar=ak eztiran eta euzkerea dakijen batzuk .
- ¿Eta zelan dok (ala don) ori?
- Sendi aŕotz batzuuk, geure eŕijan saŕtuta ikasi dabe euzkerea, ta euren sengijak euzkelduuakdira,
Euzko-odolaren tantae bat bez euren zaretan euki barik- ["m :otzak", alegia]"(?or)