Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

24 Euskal Nazionalismoa eta Hezkuntza (189.5-1923)
mendebalean kokaturik, bi prozesu nazional mota bereiz daitezke : prozesu motela bata,
prozesu azkarra bestea . Lehenengoa Estatu-nazioari dagokio : Estatuaren sorrerari,
errealitate politiko bema eraikitzen delarik, zentralizazio politiko-administratiboa
ezaugarri nagusitzat duen penetrazio fasearen ondorioz, nortasun nazionalaren
elementuen sorrerak jarraituko dio . Hemen ere zentralizazioa ezaugarri nagusia izango
dugu eta amankomuna den, edo izan nahi duen, corpus ideologikoaren eraikitzeari ekingo
zaio, helburua nazioarenganako kontzientzia piztea izango delarik . Horrela ikusten da
hezkuntzak, edo hobe esanda hezkuntza sistemak, beste elementu batzuekin batera
(armada, burokrazioa, zerga sistema . etab .) funtsezko papera betetzen duela Estatua
eraikitzeko garaian, identitate nazionala sortu eta indartzerakoan oinamzko tresna den
neurrian, Estatuaren oinarri ideologikoa baita identitate nazionala .
Baina Estaturik ez duten nazioen kasuan beste bat izango da proposatuko zaigun
eredua . Lehen prozesu nazional motelaren eredua baldin bagenuen eskuartean, orain
prozesu azkarrarena interesgarri suertatuko zaigu . Hemen koka genitzakeen nazioek
egoera bereziari aurre egin beharko diote : alde batetik, besteak ez bezala, ez dute
Estaturik eta, beraz, ezta honek martxan jartzen duen Hobsbawmek aipatzen zuen
injeneritza ideologikoa ere ; bestalde, Estatu horien barruan sortzen diren heinean, Estatunazioak
irensten duen nazioak hil ala biziko borrokan etsai nagusia izango du Estatua,
nazio batek (Estatu-nazioak alegia) bestea ukatzen baitu` . Beste era batera esanda, eta
hezkuntzaren arloan kokaturik, Estaturik ez duen nazioak ez du hezkuntza sistema
nazionalik (armada, zerga sitema, . . ., ez duen bezala) eta legitimazio tresna indartsuaren
faltan aurkitzen da; baina ez hori bakarrik, nazioa ukatzen duen Estatuaren hezkuntza
sistemaren eraginari aurre egin beharko dio, horrek legitimatzen baitu Estatuaren oinarri
ideologikoa den nazioa .
Beraz, Estaturik gabeko prozesu nazionala beste era batekoa izango da . Lehenengo
kasuan Estatuaren sorrerari Estatu-nazioa legitimatuko duen momentuak jarraitzen badio
.
21 Ikus daitekenez, Estatu nazioaskodunen kasua alde batera utzi dugu . Gure iritziz "Estatu
nazioaskodun"aren formula hori, hainbat kasutan behintzat (gertukoak adibidez), egoera gatazkatsuak
indargabetu nahirik Estatua kolokan jarr dezaketeen prozesu nazionalak estaltzeko erabilia izan da, guk.
hain zuzen, gure analisirako horiek itzaletik atera nahi ditugularik . Azkenean ez dira faltan izango,
aniztasuna onartu arren, honako argudio honen antzekoak : "la contribución legitimadora de la Nación
española es efectivamente tan importante" ; "la Nación española corto comunidad específica sociabnente
determinada y cuya permanencia histórica da cuenta asimismo de la continuidad de la forma política
correpondiente" ; "ningún Estado, por tanto tampoco el Estado español, está decidido a prescindir del
argumento nacionalista a la hora de asegurar la justifncación al orden político ( . .) la Nación tiene unos
efectos constructivos o centrípetos en el edificio estatal, al hacer reposar a éste sobre cimientos ciertos
y sólidos, indiscutibles" ; hori bai, "la Nación española como unidad constit tivanente plural"
(SOLOZABAL . J .J . (1994) : "El Estado Autonómico como Estado Nacional . (Adaptabilidad y
rendimiento integrador de la forma política española)", in H .E . :
historia Salamanca : Edicones Universidad Salamanca ; 179) .
Pueblos, naciones y estados en la