Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
272 <strong>Euskal</strong> Nazionalismoa <strong>eta</strong> Hezkuntza (<strong>1895</strong>-<strong>1923</strong>)<br />
izango ez den erronka, beraz . Apostu izaugarria izanik ere, jeltzaleek joku politikoak<br />
sortzen dituen tentazio<strong>eta</strong>n ezin dutela erori uste dute ; izan ere, berriro diogu, jeltzaleen<br />
helburuak ez baitira politikoak <strong>eta</strong> alderdikeria guztiz iguingarria iruditzen baitzaie<br />
(alderdi jeltzalea, alderdi bat baino, mugimendu erlijiosoa litzateke) . Eta gauza guztien<br />
gainetik katolikoak baldin badira, fedearenak behar du izan lehentasun nagusia .<br />
Katolizismoaren izenean, beraz, <strong>eta</strong> alderdikeri<strong>eta</strong>n erori nahi ez omen duen helburu<br />
horrek bultzaturik, guraso katolikoen kontzientzia esnatzeari ekingo dio alderdi jeltzaleak<br />
(bereziki abertzaleak diren gurasoen kontzientzia), guraso horiek ohar daitezen -<strong>eta</strong><br />
horr<strong>eta</strong>rako ohartarazi behar izango ditu- arazoaren ben<strong>eta</strong>ko dimentsioaz :<br />
"Sembrada está la tierra vasca de Colegios . A esos Colegios han<br />
llevado sus hijos para su instrucción y educación . Costean sal enseñanza .<br />
Pero estos Colegios, dirigidos en su gran mayoría por religiosos, son<br />
inmensos panteones del idioma de los vascos [. . .j . Si lo que se ha hecho<br />
hasta ahora en Euzkadi es inaguantable, la conclusión lógica está<br />
expuesta . Eso no se aguanta ya . No se permite que los padres den su<br />
dinero para que les escupan, no en la cara, sino en el santuario de su<br />
conciencia de católicos . Y para hacer saber, donde convenga, ese<br />
propósito, con toda firmeza y corrección, basta que inmediatamente se<br />
dirijan los padres á los superiores de los Colegios en que se educan sus<br />
hijos, haciéndoles saber su voluntad de que se les enseñe el euzkera, y<br />
pidendo que se establezca su enseñanza" 148 .<br />
Kizkitzaren hitz hauek oso adierazgarriak direlakoan gaude <strong>eta</strong> jeltzaleak -beti ere<br />
katolizismoaren izenan- noraino iristeko prest dauden ikusteko aukera ederra eskaintzen<br />
digutela uste dugu. Zentzu horr<strong>eta</strong>n, guraso euskaldunek duten eskubidea aldarrikatuz -<br />
azken finean beraien esku<strong>eta</strong>n dago, edo hala beharko luke behintzat, seme-alaben<br />
hezik<strong>eta</strong>k nolakoa izan behar duen erabakitzeko ardura zein eskubidea (ez da, <strong>eta</strong> berdin<br />
da Eliza bera bada ere, beste inori dagokion ardura)-, nolabaiteko intsumisiorako deialdia<br />
luzatuko du alderdi jeltzaleak . Eta bere burua aurkeztuko du salak<strong>eta</strong>-mugimendu hori<br />
zuzentzeko orduan, jeltzaleen sentsibilitatearekin bat datozen gurasoei alderdiaren babesa<br />
eskainiz . Gurasoei alderdi jeltzaleari erantzun egokia eman duten ikatetxeen izena<br />
helaraztea eskatuko zaie ; bere aldetik Euzkadiko orrialdeak eskainiko ditu ikastetxe<br />
horien publizitatea doanik egingo duela hitza emanez . Ez omen du etsipenik onartuko,<br />
ezta eraso gehiagorik ere ; horregatik, aipaturikoa egiteaz gain, "custodio de la fe católica"<br />
den euskararen alde egiten ez duten eskolen izenak emango dizkio ezagutzera iritzi<br />
Estatu Batu<strong>eta</strong>ra jo beharrean aurkitzen badira ere, hezik<strong>eta</strong> katoliko <strong>eta</strong> unibertsitate katolikoaren alde<br />
agertzen den artikulo honekin gertatzen den bezala :"Vida católica . De la Carta-Programa del cardenal<br />
Gibrons, arzobispo de Baltimore", in Euzkadi, 1919/IX/20 . Honela, erakutsi nahi izango dute jeltzaleak<br />
-nahiz <strong>eta</strong> batzu<strong>eta</strong>n, halabeharrez, kritikoki agertu- ben<strong>eta</strong>n Elizarengandik hurbilen aurkitzen direnak<br />
direla<br />
148 ARANZADI, E . (1916) : "A los padres de familia", in Euzkadi, 1916/VIII/10 .
Change language