Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
356 <strong>Euskal</strong> Nazionalismoa <strong>eta</strong> Hezkuntza (<strong>1895</strong>-<strong>1923</strong>)<br />
litzateke?"' . Lehenik <strong>eta</strong> behin, Land<strong>eta</strong>ren ustez, <strong>Euskal</strong> Eskolak edozein eskolak<br />
irakatsi beharko lukeena irakatsi beharko luke, alde horr<strong>eta</strong>tik edonongo eskolak izango<br />
lukeen helburu bera lukeelarik honek ere ; hots, norbanakoaren interesen araberako<br />
hezik<strong>eta</strong> eskaini ezezik, lekuan lekuko beharrak -hau da, <strong>Euskal</strong> Herriaren beharrak, hain<br />
zuzen ere- kontutan hartu beharko lukeen hezik<strong>eta</strong> ziurtatu . Alde horr<strong>eta</strong>tik, <strong>eta</strong> bigarren<br />
galderari erantzunez, <strong>Euskal</strong> Eskolak helburu garbia luke : ikasleak euskal gizarteko<br />
partaide izango diren hiritarrak izan ahal izateko prestatu . Honek, ezinbestean, <strong>Euskal</strong><br />
Eskola euskal nazioaren ezaugarri<strong>eta</strong>ra egokitzea eskatuko du <strong>eta</strong>, ondorioz,<br />
irakaskuntzak helburu garbi batzuk izan beharko ditu: testuingurua ezagutu, ikuspegi<br />
geografiko, historiko zein kulturaletik . Arrazoiak emateko garaian Land<strong>eta</strong> oso zehatza<br />
izango da ; edozein eskolak jakin behar du zein den bere iharduera gunea, <strong>eta</strong> <strong>Euskal</strong><br />
Eskolak behar <strong>eta</strong> ezaugarri propioak dituen herrian kokaturik egongo da, hau funtsezkoa<br />
izango delarik, bai ikaslearen prestakuntzarako -izan ere testuinguru zehatzean biziko<br />
dela pentsatu behar da- <strong>eta</strong> baita, honekin erabat lotuta, bere aberria maite dezan ere .<br />
<strong>Euskara</strong>ri dagokionez, Land<strong>eta</strong>k abiapuntutzat printzipio bat hartu behar dela uste<br />
du : oinarrizko eskola familiaren luzapena litzateke . Hau kontutan harturik (edozein<br />
eskolak -berdin da nongoak- kontutan izan beharko lukeen oinarrizko irizpidea, bere<br />
ustez), euskal gizarteak dituen ezberdintasunak izan beharko lituzke buruan <strong>Euskal</strong><br />
Eskolak. Ondorioz, haur baten ama-hizkuntza euskara baldin bada, euskaraz -<strong>eta</strong> euskaraz<br />
soilik- izan beharko luke jaso beharreko irakaskuntzak, baina ahaztu gabe, Espainiarekin<br />
ezinbestean duen harremana kontutan izanik -izan ere, euskal hiritarra izateaz gain<br />
Land<strong>eta</strong>k garbi ikusten baitu espainiar hiritarra ere izango dena-, gaztelania ere ikasi<br />
beharko duela . Baina aipatu euskal gizartearen ezberdintasunak kontutan harturik -ez<br />
baitago hemen Espainiako beste lurraldeekiko ezberdintasuna bakarrik jokuan-, haur<br />
baten ama-hizkuntza gaztelania bada irakaskuntza gaztelaniaz jasoko du . Edozein eran,<br />
lehen esandakoaren ildotik, haur horrek jakin beharko du <strong>Euskal</strong> Herriak berea duen<br />
hizkuntza ere baduela -gauza bera defendatuko duten beste jeltzale batzuen artean<br />
Eleizaldek esango lukeen bezala, "el signo más característico de su personalidad"411 - <strong>eta</strong>,<br />
alde horr<strong>eta</strong>tik, <strong>Euskal</strong> Eskolak euskarazko eskolak eman beharko lizkioke ere, jakinik<br />
-<strong>eta</strong> hau behin baino gehiagotan argi azaltzen saiatuko da Land<strong>eta</strong>-, <strong>Euskal</strong> Eskolaren<br />
helbura ez dela izango, inondik inora, ezta gerora begira ere, gaztelania "desterratzea"` .<br />
410 Galdera honek legediarekin zein egitura politikoekin lotura zuzena du <strong>eta</strong>, Land<strong>eta</strong>ren<br />
irizpidea zein den antzeman badaiteke ere, uko egiten dio erantzuteari artikulu hon<strong>eta</strong>n <strong>eta</strong> beste<br />
baterako utziko du, edozein eran, garaiko baldintz<strong>eta</strong>n <strong>Euskal</strong> Eskola eratu zein antolatzearen ezintasuna<br />
azpimarratuko duelarik .<br />
411 ELEIZALDE, L. (1919) : "El problema de la enseñanza . . ." : Op . cit. ; 868 .<br />
412 LANDETA, E : "De Intrucción Pública . Acera de . . ." : Op . cit . Kontutan hartu behar da,<br />
bestalde, euskal <strong>nazionalismoa</strong>ren beldur agertzen direnak, esate baterako Eusko Ikaskuntzaren III .<br />
biltzarrean parte hartu zuten "nacionalistas radicales"-en helburuak direla <strong>eta</strong> -Land<strong>eta</strong> barne, pentsatu
Change language