Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
192 <strong>Euskal</strong> Nazionalismoa <strong>eta</strong> Hezkuntza (<strong>1895</strong>-<strong>1923</strong>)<br />
sistema eraikitzeko garaian), oso adierazgarria da bigarren mailako zein unibertsitateko<br />
irakaskuntzari buruz ezer ez esatea -ez du, beraz, eraikuntza osoaz hitz egiten (esan<br />
beharrik ez dago, esate baterako, ze puntutaraino asetuko liratekeen berak azaltzen dituen<br />
euskara arlo guzti<strong>eta</strong>rako hizkuntz baliagarria izan beharreko nahiak, irakaskuntza arloko<br />
bi maila hori<strong>eta</strong>n euskarak izan beharreko lekuaz inongo aipamenik egiten ez duenean) .<br />
Egia da bat egiten duena euskal diputazioekin hauek Estatuko gobernuari unibertsitatebarrutiaren<br />
eskaria luzatzen diotenean ; baina ez du ezer esaten -hau onartua izango balitz-<br />
<strong>Euskal</strong> Herrian eraiki beharko litzatekeen unibertsitateaz ; are gehiago, bere kezka bakana<br />
irakasleen oposak<strong>eta</strong> sisteman datza, euskal unibertsitate-barrutiak euskal irakasleak<br />
edukitzearen helburua ahalbideratuko lukeen heinean .<br />
Bestalde, gure ustez gutxietsi ezin daitekeen lurrald<strong>eta</strong>sunaren gaiari buruz ere<br />
zerbait esan beharko litzateke . <strong>Euskal</strong> eskolak sortzearen beharraz ari denean, Aranak<br />
esplizituki dio, ikusi dugunez, "en los pueblos de la frontera del euzkera" sortu beharko<br />
liratekeela . Noski, arestian esandakoaren ildotik, defentsa estrategi baten logikaren<br />
barruan ulertu beharreko helburu bat dela pentsa daiteke ; <strong>eta</strong> bere horr<strong>eta</strong>n bukatuko<br />
litzateke Aranak proposaturikoa . Ez legoke, gure iritziz, haruntzago joan zitekeen inolako<br />
urratsari buruz pentsatzeko arrazoirik, nahiz bera <strong>hezkuntza</strong>-sistema hipotetikoaz jardun .<br />
Aranak egiten duen arraza <strong>eta</strong> nazioaren arteko identifikazioak (arraza guztiaren gainetik<br />
egongo litzateke -independentzia, euskara, . . .-) lurrald<strong>eta</strong>sunaren auzia, besteak beste,<br />
zokoratu egiten du, askoren artean adibidez, Larrondek 20G azpimarratzen duen bezala .<br />
Ondorioz, gai honi dagokionez, Aranak euskal eskolak sortzearen alde agertzen duen<br />
nahiak ikuspegi nazional eza nabarmena duenik ezin dela ukatu uste dugu ; hots,<br />
azpimarratu ditugun alderdi<strong>eta</strong>z gain, nazioa bere osotasunean, baita lurrald<strong>eta</strong>sunaren<br />
aldetik ere, ez hartzeak Arana <strong>hezkuntza</strong>-sistema nazionalaren alde ez dela agertzen<br />
pentsatzeko bidea ematen digu . Halaber, ildo beretik, esango genuke -besteak beste,<br />
<strong>hezkuntza</strong>ren arloari dagokion gai hau ere kontutan harturik- Aranaren nazioanlismoak,<br />
nahiz berak sarritan independentziaz hitz egin, ez duela euskal Estatu-Nazioaren<br />
eraikuntza helburutzat hartuko edo, gutxienez, ez duela kontutan hartuko balizko<br />
eraikuntza prozesu horrek eraiki beharreko <strong>hezkuntza</strong>-sistema nazionalean aurkitu<br />
beharko lukela zutabe oinarrizkoen<strong>eta</strong>rikoa .<br />
Badago, azkenik, planteatzen dugun tesi hau indartuko lukeen <strong>eta</strong> Aranak sarritan<br />
agerian uzten duen <strong>Euskal</strong> Herrian bizi den populazioaren zati baten kontrako jarrera<br />
nabarmen bat, <strong>hezkuntza</strong>-sistema nazional hipotetikoaren eraikuntza kolokan jainko<br />
lukeena . Gogora dezagun, gaia kokatzearren, berak sortu beharreko <strong>hezkuntza</strong>-sistemaz<br />
<strong>eta</strong> aberriaren pizkundeaz zer dioen : <strong>hezkuntza</strong>-sistema sortu ; sistema horren barruan<br />
egungo belaunaldi gazteak hezi ; itxaron belaunaldi hauek aberria pizteko adina izan<br />
dezaten . Bat da, gure ustez, eskema honen barruan egin beharreko funtsezko galdera : zein<br />
206 LARRONDE, J .C . (1977) : Op . cit . ; 122-124 .
Change language