Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
200 <strong>Euskal</strong> Nazionalismoa era Hezkuntza (1395-<strong>1923</strong>)<br />
-hau ere pentsatzekoa litzateke 230 -) burutzeko modurik ahalbideratuko (helburutzat<br />
txanpinoi-ghethoz jositako <strong>Euskal</strong> Hen -ia ez badu behintzat -horra hor aipatu<br />
nazionalismo kataluniarraren guztiz ezberdina den estrategia-) . Baina, hala <strong>eta</strong> guztiz ere,<br />
ez dugu uste nagusia ez den, adibidez, euskal kulturaren aldeko planteamendua<br />
defendatzen duten eskutik inolako zokoratzerik buru daitekeenik . Guztiz aurkako<br />
egoeraren aurrean geundeke baldin <strong>eta</strong> aipatu talde horiengan, esate baterako, euskara zein<br />
euskaraz ikasteko nahiak bultzaturik, euskal eskolak sortu edota euskal eskol<strong>eta</strong>n parte<br />
hartzeko asmorik balego ; orduan bai, orduan izango luke bere zentzua askok <strong>eta</strong> askok<br />
hain zakarki landaturiko lorategiak .<br />
Aranaren diskurtsoak duen garraztasuna leuntzeko inolako asmorik gabe, mahai<br />
gainean jarri beharreko gaia, berriro <strong>hezkuntza</strong> arloan kokaturik, defentsaren -edota<br />
irenstearen aurkako- estrategia dela deritzogu, bertan izango bailukete beren zentzua sortu<br />
beharreko euskal eskolek . Pentsatu behar dugu <strong>Euskal</strong> Herrian oso gutxi -ia baterezabalduta<br />
dagoen helburuaren inguran ari garela ; zaila da, beraz, ez dagoen hortatik inor<br />
zokoratzeko beharrik aldarrikatzen denik esatea (nahikoa lan dago ere populazioa, nahiz<br />
<strong>Euskal</strong> Herrian bizi den guztia ez izan, proiektu horr<strong>eta</strong>ra bultzatzen saiatze hutsarekin) .<br />
Adibidez, urruneko zera bat<strong>eta</strong>z ari garenaz ohartzeko, Aranzadik (Estanislao) Bilboko<br />
"Centro Vasco" delakoan 1902an emandako hitzaldia guztiz adierazgarria delakoan<br />
gaude . Reconstitución del pueblo euskaldun en la reconstrucción de la lengua 31<br />
izenburua duen hitzaldi horr<strong>eta</strong>n (interesgarria izanik, hizkuntzari dagokionez -euskararen<br />
galera dela <strong>eta</strong>-, euskal burgesiari atxikitzen dion erantzunkizuna 232 ) eskolak jokatu<br />
230 Zentzu horr<strong>eta</strong>n sortu daitekeen galdera (dagoeneko bizpahirutan planteatu dugunaren ildotik)<br />
honako hau litzateke : ze puntutaraino hitz egin daiteke nazioa eraikitzeko nahi edota helburuaz, helburu<br />
hon<strong>eta</strong>n nazioaren lurraldean bizi den populazio osoa integratzen ez bada . Alde batetik, Corcuerak egiten<br />
duen moduan, -nazio eraikuntza alboratuz- Aranaren diskurtsoak soilik populazio sektore batzuk biltzeko<br />
elementu ideologikoak jasotzen dituela pentsa daiteke helburua (momentuko egitura politikoak kontutan<br />
harturik) boterea lortzea litzatekeelarik (CORCUERA, J . (1984) : Op . cit .) . Pentsa daiteke ere (gogoratu<br />
L<strong>eta</strong>mendiak esentzialismoaz zer dioen) ez dagoela euskal nazioa eraiki beharrik (ez duela, beraz,<br />
Aranak hon<strong>eta</strong>z hitz egiten), dagoeneko euskal nazioa badagoelako <strong>eta</strong> "berez" iraungo duelako (berdin<br />
da ere <strong>Euskal</strong> Herria ez den beste lurralde batean edota -esate baterako- euskara galtzen bada ere) arrazari<br />
-nazioa definituko lukeen ezaugarririk funtsezkoena- eusten zaion neurrian . Gure aldetik esango genuke<br />
-ditugun Lopez Adanek "Et nocentrisnno versus nacionalismo" gaiaren inguruan egindako hausnark<strong>eta</strong><br />
<strong>eta</strong> ematen dituen arrazoiak geureak egin <strong>eta</strong> bertan oinarrituz oinarrituz- Aranak <strong>hezkuntza</strong> arloan ere<br />
jarrera etnozentrikoa erakusten duela <strong>eta</strong> ezin da esan eraikuntza nazionalaren aldeko aposturik egiten<br />
duenik (ikus lan honen lehenego atala den "Etnocentrismo versus nacionalismo" izenekoa : LOPEZ<br />
ADAN, E. (1976) : Op . cit .) .<br />
231 ARANZADI, E . (1902) : Reconstitución del pueblo euskaldun en la reconstitución de la<br />
lengua . Bilbo : Imp . y lib . d e José Astuy .<br />
232 Ez da, halere, hor bukatzen Aranzadiren salak<strong>eta</strong> katea ; hor daude ere "la presión<br />
centralizadora de Gobiernos tiránicos, la irrupción constante de inmigraciones en masa", <strong>eta</strong>b . (Ibidera;<br />
14) .
Change language