Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

Nazionalis,noa eta hezkuntza 19
ideologikoak : humanitarioa, jakobinoa, liberala, tradizionala, babeste-ekonomikoa eta
totalitarista (zaila da tipologiak ikuspegi ideologiko hutsetik formulatzea ; gainera ingelesa
eta frantsesa den kutsadura nabarmena erakusten du) ; Kolaren mendebaleko eta ekialdeko
nazionalismoak (bere hutsuneak begi bistakoak dira) .
Sailkapen soziologikoen artean, Smithekin jarraituz, hauek aipatzen ditu :
Handmanen taxonomía, non lau nazionalismo mota aurkituko ditugun : irredentismoa,
zapalkuntza, "prekauziozko" nazionalismoa eta "ospekoa" (ez du arazoa asko argitzen) ;
Wirthek proposatzen duena : hegemoniazko nazionalismoa, partikularista, marginala eta
minoritarioa (airean uzten du mugimenduen eta hauen konposaketaren azterketa,
Deutschek egiten duen moduan) ; Seton-Watsonek mugimendu ezberdinak bereiztuko ditu
hiru elementu kontutan harturik : independentzia, irredentismoa eta nazioen eraikuntza
(analitikoki interesgarria bada ere, ez ditu zehazten nazioaren eraikuntzan aurki
daitezkeen egoera ezberdinak) ; Worsleyen taxonomia : mugimendu baterakoia,
heterogeneoa eta pannazionalista (adibide batzuek erakutsiko dute ez dela guztiz zuzena
eta talde nazional batzuen "ez izatea" zalantzan jarri daiteke) ; Kautskyk nazionalismo
linguistikoa eta antikoloniala bereiztuko ditu (baina salbuespenak ez dira gutxi) ;
Symmons-Symonolewiczen sailkapena : alde batetik gehiengoen nazionalismoa -
orokorrean Estatua dutenak- eta, bestetik gutxiengoen nazionalismoa -askapen politikoa
eta kulturalaren alde borrokatzen dutenak- (askapen nazionala nahi duten horiek lirateke
benetazko mugimendu nazionalistak, baina horietako batzuek ez dute Estatu berri bat
sortu nahi eta, beraz, sailkapena motz geratuko litzateke) .
Adibide bat besterik izan nahi ez zuen bidai luze samar honek 4 , telegrafikoki
azaltzeko ahalegin guztiak egin arren, gure lanaren helburua gaindituko lukeen atearen
aurrean jartzen gaitu . Baina, teorien garrantzia gutxietsi gabe, uste dugu, edozein
fenomeno sozial eta politikorekin gertatzen den bezala, nazionalismoarena guztiz
historikoa dela eta bere errealitate dinamikoan aztertu behar dela -nazio hitzaren
esanahiaren aldaketa historian zehar ikusi besterik ez dago' (teoriak soilik alde horretatik
izango zaizkigu baliagarri) . Izan ere, egon ez dago onarpen zabala izan duen
4 SMITH, A .D . (1976) : Las teorías del nacionalismo . Barcelona : Ediciones Península . Lehen
aipaturiko DELANNOI eta TAGUIEFFen liburuak lan ezberdinak jasotzen ditu eta hauek, hemen
azaletik ikusitako horietaz gain, interesgarriak diren taxonomien azterketa ezagutzeko aukera eskaintzen
dute . Nazionalismoaren sailkapen ezberdinak direla eta, hurbilpen azkarra nahi izanez gero, ikus
ODRIDGE, A .W . (1987) : "Variedades de nacionalismo", in TIVEY, L . : El Estado Nación . Barcelona :
Ediciones Península ; 55-77 . HALL, J .A . (1993) : "Nacionalismos : clasificación y explicación", in
Debats, 46 ; 89-102 . Antza duten nazionalismoen kontzeptualizazio ezberdinaz, adibidez : MA SHU YUN
(1990) : "Ethnonationalism, ethnic nationalism, and mini-nationalism : a comparison of Connor. Smith
an Snyder", in Ethnic and racial studies, 4 ; 527-541 .
5 Ikus KEDOURIE, E . (1988) : Nacionalismo . Madrid : Centro de Estudios Constitucionales .