Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
276 <strong>Euskal</strong> Nazionalismoa <strong>eta</strong> Hezkuntza (<strong>1895</strong>-<strong>1923</strong>)<br />
irakaskuntza kontrolatu <strong>eta</strong> ordaintzea besterik ez zaie geratuko . Kontutan hartu behar da,<br />
bestalde, "Junta Provincial"-ek ezingo dutela irakaskuntzaren zaintza (kontrola, hitz<br />
batean esanda) ondo ziurtatu, izan ere Gobernuarekin bat datozen bokalak osatzen<br />
batituzte <strong>eta</strong>, jakina, beraiei bost ajola irakaskuntzaren egoera, halakoa baita Estatuaren<br />
arduragabekeria ; ikuskatzaileak ere, azken finean Gobernuaren irakasleak izango dira,<br />
ez baitute lan hori betzeko, irakasleek nahi dutena egiteko askatasun osoa izanik ;<br />
irakaskuntzaren egoera penagana ikusi besterik ez dago , alde honi dagokionez<br />
irakaslegoaren erantzunkizuna, izugarria izateaz gain, nabarmena izango delarik' 53<br />
Ondorioz, Estatutak irakaslegoa ezin duela inposatu esaterakoan bide zuzenetik<br />
joango da euskal ; hem bakoitzak erabaki beharko luke komeni zaion irakaslegoa berak<br />
bai baitaki ben<strong>eta</strong>n zeintzuk diren herriak bizi dituen beharrak, irakaskuntza arloan<br />
gertatzen denari irtenbidea emateko ere interesatuena hem bakoitza izango delarik"' .<br />
Hona hemen gertatzen denaren inguruko azalpen orokorra ; ikus daitekeenez telegrafikoki<br />
jasotzen saiatu garen adierazpen hauek irakaskuntzari buruzko ikuspegi nahiko sinplea<br />
isladatzen dute: <strong>Euskal</strong> Herriak <strong>hezkuntza</strong> formal arloko arazo lama bizi du, baina,<br />
dirudienez, oinarrizko irakaskuntzara mugatzen den arazoa dugu ; irakaskuntzaren<br />
eszenatokian irakaslea dugu izar nagusia, gertatzen denaren erantzukizun zuzena honena<br />
litzatekeelarik ; <strong>eta</strong> hau horrela gertatuko da Estatatuak ezarri legeak hala agintzen<br />
duelako, modu horr<strong>eta</strong>n, irakaslegoaren izendapenari dagokion antzinako ohitura zuzena,<br />
ondorio onuragarriak besterik ekarri ez dituena <strong>eta</strong>'kalte guztien konponbidea izango<br />
litzatekeena, itota aurkituko dugularik .<br />
Ikus daitekeenez, oraingoz behintzat, ez dago eguzkiaren azpian ezer berririk <strong>eta</strong><br />
ezagunak ditugu -behin <strong>eta</strong> berriro errepikatutakoak gainera- plazaratu irizpide ideologiko<br />
nagusiak . Helburua irakaskuntzaren hobekuntza izanik, zezenari adarr<strong>eta</strong>tik heldu<br />
beharko zaio errealitatea irauli nahi baldin bada behintzat, <strong>eta</strong> horr<strong>eta</strong>n jardungo da euskal<br />
<strong>nazionalismoa</strong> ardatz garbi batzuk dituen mezua jo ta ke lau haiz<strong>eta</strong>ra zabalduz. Zezenari<br />
adarr<strong>eta</strong>tik heldu diogu, <strong>eta</strong> nahiz <strong>eta</strong> buruak ez egin gorputza, heltzen hurbilena<br />
irakaslea izanik, jakinaren gainean <strong>hezkuntza</strong>-sistema dela toreatu beharreko zezena .<br />
Irakaslegoak sutsu defendatuko ditu bere interesak <strong>eta</strong> oso gogor joko boterearen aurka<br />
helburu korporatiboek bultzaturik'' 5 , baina ez du irakaskuntza arloko arazoak<br />
konpontzeko inolako ardurarik erakutsiko. Ezin zitekeen, jeltzaleen ustez, beste moduan<br />
153 Familiak ere ba omen du erantzunkizunik, <strong>eta</strong> alde horr<strong>eta</strong>tik bere arduren artean -arazo honi<br />
dagokionez- bere seme-alabentzat behar bezalako eskolak aukeratzearena nagusien<strong>eta</strong>rikoa litzateke .<br />
Argi egiten ez bada ere, eskola ofizial<strong>eta</strong>ra haurrak ez bidaltzeko deia da lerro artean zabalduko dena .<br />
l '' "El problema educativo", in <strong>Euskal</strong>duna, 1904/VIIII21 .<br />
'SJ Gogor joko du Estatuaren kontra aipatu interes korporatibo horiek bultzaturik, baina, ikus ahal<br />
izango dugunez, era berean Estatu horren babesa bilatuko du, azken finean harreman konplizeaz hitz egin<br />
behar izango dugularik .
Change language