Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

22 Euskal Nazionalismoa eta Hezkuntza (1895-1923)
dugu eskola -oinarrizko eskola batipat- . Hau erabiliz zera lortu nahi da : nazioaren
(naturala ala ez, beste kontu bat da) irudia zabaldu, baita bere historia eta tradizioa ere,
nazioarenganako zaletasuna eta berarekiko atxikimendua ezartzen saiatuz, horretarako
sinboloak eraiki (bandera nazionala, himno nazionala, . . .) eta, askotan, nazioaren tradizioa
zein historia, edota nazioa bera ere, asmatzen direlarik . Hobsbawnen hitzak erabiliz 13 ,
apropos eta jakinaren gainean martxan jartzen den injinerutza ideologiko bat dugu hau,
zeinak herri zehatzarenganako baino, herri horren kontzeptu ideologikoarenganako
leialtasuna bilatzen duen ; hots, Estatuarekiko abertzaletasuna du helburu . Smithek dion
bezala, eta hau fenomeno orokorra litzateke mendebaleko Europan, Estatuak hezkuntza
sistema ezartzen du bere gobernupean dagoen lurraldea benetazko nazioa izan dadin,
nazioa erreala bihur dadin'` . Hobsbawnek injinerutza ideologikoaz hitz egiten duen
moduan, Smith Estatu zientifikoaz arituko da 15 , eta Chatelet-Pisier-Kouchner-ek "Estatu-
Gestore"aren kontzeptua erabiliko du ; azken finean, esan genezake gaiaren ardatza
Estatuaren legitimazio teknologia dela, non hezkuntzak Estatu-nazioa sortzeko
ezinbesteko garrantzia duen . Hau jadanik Napoleonek erabat argi ikusi zuen fenomenoa
dugu : "Mientras nos se le enseñe a la gente desde su más tierna edad . . ., el Estado no
puede ser denominado con propiedad una nación" 16
Baina esandakoak galdera bat sortaraz dezake : zergatik Estatua ; azken finean
badirudi Estatu-nazioak Estatuan sortzen zaion beharrari erantzuten diola . Badago gai hau
argitu dezakeen nazionalismoaren hainbat teoria, eta horietako batzuen irakurketa
azkarrari ekingo diogu . Adibidez, Gellneren ereduaren arabera 17 , gizarteen modernizatze
prozesuan koka daiteke nazionalismoaren gaia, gizarte tradizionalek gizarte
industrializatu bihurtzeko izan duten igaroaldian . Bilakaera horretan gizarte tradizionalek
zuten ezaugarri bat modernizatze prozesurako oztopotzat hartua izango da : kulturheterogeneitatea
. Gizartearen kultur-homogeneitatea derrigorrezkotzat jotzen da
modernizatze prozesuak dituen beharrei erantzuteko . Baina zein testuingurutan bultzatu
beharko litzateke homogeneizatze hori? . Hain zuzen, modernizatze prozesu hori dela eta,
bere interesak zaintzeko burgesiak botere politikoaren nagusigoa, hegemonia, lortzen
duen Estatu modernoaren markoan ; Marx eta Engelsen hitzetan :
"La burguesía suprime cada vez más el fraccionarniento de los
medios de producción, de la propiedad y de la población . Ha aglomerado
13 HOBSBAWN, E .J . : Op . cit., 101 .
14 SMITH, A .D . : Op . cit ., 209 .
15 Ibid ., 319-325 .
16 KEDOURIE, E . : Op . cit ., 63 .
17 Ikus GELLNER, E . (1988) : Naciones y nacio,talisntos . Madrid : Alianza .