Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
92 <strong>Euskal</strong> Nazionalismoa <strong>eta</strong> Hezkuntza (<strong>1895</strong>-<strong>1923</strong>)<br />
curricularraren azterk<strong>eta</strong> laburrari ekingo diogu202 . Lehenik <strong>eta</strong> behin esan beharko genuke<br />
zergatik hitz egin daitekeen curriculum nazionalaz Moyano legean ; zerk ematen dion<br />
curriculumari izaera nazionala . Hasteko lurrald<strong>eta</strong>sunarekin lotuta dagoen begien bistako<br />
arrazoi nabarmena azpimarratu behar da : naziotzat hartzen den lurralde osoan bat izango<br />
da hiritar guztiek j asoko duten irakaskuntza . Ondorioz hiritar horiek berdindu egingo dira,<br />
beraien arteko amankomuna den identifikazio elementua sortzen delarik ; Donostian,<br />
Sevilla-n edota Girona-n eskolak jasotzeak berdindu egiten gaitu, homogeneizatu egiten<br />
gaitu, <strong>eta</strong>, bestalde, Baionan, Paris-en, Brighton-en edota Edun Eideann-en eskolak jaso<br />
dituzten horiengantik bereiztuko, leku hau<strong>eta</strong>n irakasten dena ezberdina den neurrian .<br />
Berez, halako arrazoi sinpleak "gu" nazionala indartzen du nazioaren orkestan,<br />
nahitanahiez, dagokigun -<strong>eta</strong> "gu" bereizten gaituen- partitura jo behar baitugu . Beste era<br />
batera esanda, balizko nazioa kokatzen deneko lurralde osoan uniformea den<br />
irakaskuntzak nazio horren partaide egiten, nahitanahiez, du hiritar oro .<br />
Irakaskuntzaren edukiei begiratuz gero, <strong>eta</strong> hau Moyano legearen ondoren<br />
konstante nabarmena izango da, errazago izango zaigu curriculumaren izaera nazionalaz<br />
ohartzea . Begira dezagun, hasteko, zeintzuk diren oinarrizko irakaskuntzako curriculuma<br />
osatzen duten ikasgaiak <strong>eta</strong> gero ekingo diogu horren interpr<strong>eta</strong>zioari . Lehenengo<br />
irakaskuntzako oinarrizko mailari dagokionez -gogoratu Moyano legeak bi maila bereziten<br />
dituela- honako hauek izango lirateke : kristau dotrina <strong>eta</strong> "Historia sagrada" delakoa 203<br />
irakurk<strong>eta</strong>, idazk<strong>eta</strong>, gaztelaniazko gramatikako printzipioak -ortografiazko ariketekin<br />
batera-, aritmetikako oinarriak - neurri, pisu <strong>eta</strong> diru lege-sistemarekin-, nekazaritza,<br />
industriagintza <strong>eta</strong> merkataritzako nozio laburrak (2 . art .) . Lehenengo irakaskuntzako goi<br />
mailari dagokionez, oinarrizko gaiak zabaltzeaz gain, hauek dira agertzen zaizkigun<br />
ikasgaiak : Geometria, marrazk<strong>eta</strong> lineala edota tekniko <strong>eta</strong> lur-neurk<strong>eta</strong> printzipioak,<br />
Historia <strong>eta</strong> Geografiazko oinarriak ("especialmente de Espaka") <strong>eta</strong>, azkenik, Fisika <strong>eta</strong><br />
Historia naturaleko nozio orokorrak (4 . art .)204 . Oinarrizko eskema hau mantendu egingo<br />
da denborarekin; 1868an oinarrizko irakaskuntzako bi mailen arteko bereizk<strong>eta</strong>rekin<br />
bukatuko da <strong>eta</strong> ikasgai koadro hori zertxobait zabalduko ; 1901 ean eskolaurrea <strong>eta</strong><br />
oinarrizko zein goi mailak bereiztuko dira, bakoitzean -zabaltasuna izango da ezberdina-<br />
2Q2 Oinarrizko irakaskuntzaz ari gara, baina bigarren mailan ere (hirugarrena "profesionalagoa"<br />
litzateke) ez da nazioarekiko identifikazioa bultzatu <strong>eta</strong> indartuko duen ikasgairik falta izango .<br />
203 Gogoratu 1851eko konkordatua . Estatuak hartutako konpromezuak, edozein eran, ez du<br />
iraungo aldak<strong>eta</strong>rik gabe . Esan daiteke 1868 arte oinarrizko printzipioek iraungo dutela, baina hemendik<br />
aurrera laizismorako joera nabarmena izango da Estatuaren aldetik, honen <strong>eta</strong> Elizaren arteko eskola<br />
gerra Estatu espainarreko <strong>hezkuntza</strong>ren historiaren ardatz nagusien<strong>eta</strong>riko bat izango delarik .<br />
204 Esan behar da ere legeak nabarmena den bereizk<strong>eta</strong> bat egiten duela ; neskei "ez dagokie"<br />
teknikoagoak diren ikasgaiak ikastea ; aldiz, "labores propias del sexo", honi aplikaturiko marrazkigintza<br />
<strong>eta</strong> "ligeras nocioes de Higiene doméstica" da ikasi behar izango dutena (5 . art .) .
Change language