Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

248 Euskal Nazionalismoa eta Hezkuntza (1895-1923)
Dramático Vasco" izenekoak, hain zuzen-, berna ez den "Teatro Nacional" delakoaren
testuinguruaren filosofiaren barruan, propaganda arma gisa j okatuko du" eta "Euskeltzale
Bazkunak" -hau ere "Juventud Vasca"-k sortutakoa- alderdi jeltzaleko afiliatuak euskara
ikasteko eta zabaltzeko tresna izango da GI ("Euskeltzale Bazkuna", euskarako eskolak
antolatzeaz gain, hemen ikasle potentziala zein den kontutan harturik, guztiz
tnteresgamtzat hotzen dugun beste zerbait ere egingo du : euskerako eskolak
irakasleentzat antolatu G8 ) .
Euzko Gaztediren ihardueraren barruan hezkuntzari bere forma ezberdinetan"
ematen zaion garrantzia ze punturaino den handia antzemateko -eta honekin bukatuko
genituzke erakunde honi eskainitako lerro hauek-, 1919an (hemen eratuko da Euzko
Gaztedi Batza) eta 1920an ospatu asanbladetan hartutako akordioak ikusi besterik ez
dago : besteak beste, euskal emakumeen artean kultura nazionalista bultzatu, helburu
propagandistikodun ikas-elkarteak eta liburutegi ibiltariak sortu, haurtzaroari begira lan
egin eta euskararen alde jardun, militanteentzat ikastaroak eta dotrina nazionalista
zabaltzeko hitzaldiak antolatu, . . . ; 1919ko asanbladan, eta -aurrekoan hartutako erabakien
antzekoetaz gain- eskolak sortzearen alde borrokatu 1920koari dagokionez -hemen ere
formazio nazionalistarena eta emakumearena ditugu gai-izarrak-" .
6.2.- Jaungoikorik gabeko eskolarik ez
Estatu espiniararen markoan, nabarmena izango da liberalismoak arian-arian
hartuko duen indarra ; halaber, ezin da ukatu, gu aztertzen ari garen garai honi
dagokionez, katolizismoak Errestaurazio delakoaren eszenatokia betetzen ez duenik.
Arestian ikusteko aukera izan dugunez, jokuan dagoena Estatu-Nazio espainiarraren
eraikuntza prozesua da -liberalismoak bultzatuko duen prozesua , hain zuzen- eta, tartean
ss Iharduera honen eduki ideologikoaz jabetzeko, antzeztuko zen zenbait lan aipatzearren hona
hemen horietako batzu : Bide Onera, Eztakijanari Irakatsi, Gure erriaren aldez, Alma Vasca, ¿Me
caso?, Euzkadi sin Patria, Gora Jel, Aberrijagatik, edota ezagunak ditugun Sasi Eskola eta Pasa de
Ckimbos (Ibidem . ; 58-63) .
11 "En la Juventud Vasca", in Bizkaitarra, 1910/IX124 .
G3 CAMINO, I . ; ELGUEZABAL, L . : Op . cit . ; 64-65 .
G 9 Hemen ez dugu ezer esan folklore zein kirol arloko iharduerak duen garratziaz . Hor ere
"Juventud Vasca" oso dinamiko agertzen zaigu -gogaratu, esate baterako, Mendigoizaleen
protagonismoa-, eta garbi ikus daitekenez eguneroko bizitzaren azkeneko txokoa ere nazionalismoaz blai
eginda ikusi nahi du euskal nazionalismoaren sektore gazte honek, hezkuntza informalaren esparrua bere
iharduera politikoaren ardatzik nagusienetarikoa bilakatuz .
70 Ibidem . ; 47-5 1 . Lan honetan eranskin gisa Euzko Gaztedik bere historian zehar izan dituen
arautegiak plazaratzen dira eta erakunde horrek hezkuntza arloan egindako lana aztertzeko zein bere
irizpide ideologiko-formatibo nagusiak zeinzuk diren ezagutzeko material ezin hobea delakoan gaude .