Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
374 <strong>Euskal</strong> Nazionalismoa <strong>eta</strong> Hezkuntza (<strong>1895</strong>-<strong>1923</strong>)<br />
Finean, euskal <strong>hezkuntza</strong>-sistema nazionalaz ari badira ere, jeltzaleek hezkuntzsistema<br />
espainiarraren aldak<strong>eta</strong> bilatuko dute soilik, <strong>eta</strong> oinarrizko irakaskuntzari<br />
dagokionez -Land<strong>eta</strong>ren hitzak erabiliz- "escuela regionalizada" delakoa izango helburu .<br />
Estatu espainiarraren berregiturak<strong>eta</strong> politiko-administratiboa bultzatu nahi den bezala<br />
-Estatua bera kolokan jarri nahi ez duena-, <strong>eta</strong> horr<strong>eta</strong>rako lege aldak<strong>eta</strong> ezinbestekoa den<br />
neurri berean -autonomiaren bidez gauzatu nahi dena, alegia-, <strong>hezkuntza</strong>-sistemari<br />
dagokionez ere, garaiko zentralizazio zein uniformizazioari amaiera emango dion lege<br />
irtenbidea bultzatu nahi izango dute jeltzale hauek, autonomiaren testuinguru orokorrean<br />
irakaskuntzarekin zerikusirik duen edozer euskal erakundeen esku uztea ahalbideratuko<br />
duena hain zuzen, horrela Estatuak duen erabateko kontrolari amaiera eman nahi izango<br />
zaiolarik . Zentzu horr<strong>eta</strong>n, pragmatikoa izan nahi duen autonomiaren aldeko apustu<br />
politikoaren testuinguruan <strong>Euskal</strong> Herriak dituen ezaugarri<strong>eta</strong>ra egokitu <strong>eta</strong> euskal<br />
nortasuna sustatuko duen eskola egituratzea izango da euskal nazinalismoaren xedea ;<br />
finean, beharra den honi erantzun politiko egokiak <strong>eta</strong> eraginkorrak emateko asmoz,<br />
<strong>Euskal</strong> Herriak <strong>hezkuntza</strong>ren untzia zuzentzeko duen eskubidea Estatuak aitortzea<br />
derrigorrezkoa irudituko zaio euskal <strong>nazionalismoa</strong>ri <strong>eta</strong> hau Estatu espainiarraren<br />
gorputzean egin daitekeela bakarrik uste izango du, legez aldarrikatuko litzatekeen<br />
autonomiaren bidez hain zuzen, horr<strong>eta</strong>rako itsasoari mugak ezarri behar bazaizkio ere .<br />
6 .4 .5 .- Bigarren irakaskuntza <strong>eta</strong> unibertsitatea<br />
Gure ibilbidearen amaierara hurbiltzen ari garen hon<strong>eta</strong>n, dagoeneko euskal<br />
<strong>nazionalismoa</strong>k <strong>hezkuntza</strong>ren inguruan dituen kezka nagusien berri eman dugularik,<br />
irakaskuntzaren beste bi mailei buruz ze ikuspegi dagoen -edota dauden- ikusteko garaia<br />
iritsi zaigu . Dagoeneko kezka nagusiak ezagutzen ditugula diogu, izan ere, <strong>eta</strong> oraingoz<br />
irizpide ezberdinen edukia alde batera utziko dugu, zerbait azpimarratu behar izatekotan<br />
lehenengo irakaskuntzak duen protagonismo nabarmena da agerian geratzen dena . Ez<br />
bigarren irakaskuntza arloko ezta unibertsitate mailako planteamenduek, ez diete -ezta<br />
urrutitik ere- itzalik egingo oinarrizko irakakuntzaren inguruan egindakoei . Oso erraz<br />
ikusten da euskal <strong>nazionalismoa</strong>k azaldu lehentasunak haurtzaroari begira kokatuak<br />
direnaa, guzti honen arrazoia, behin baino gehiagotan ikusi ahal izan dugunez,<br />
hiritarraren formazioarekin lotu behar delarik . Haurtzaroa euskal nortasunaren zein<br />
kontzientzia nazionalaren haziak behar lukeen baratzarik aproposena litzateke egunen<br />
batean abertzal<strong>eta</strong>suna loratzeko, besteak beste, eskolari esker espainolizaturik dagoen<br />
<strong>Euskal</strong> Herrian ; euskal haurra, biharko euskal hiritarra, litzateke Aberriaren esperantza<br />
<strong>eta</strong> bere hezik<strong>eta</strong> azkeneko honek izan dezakeen pizkunde-itxaropenerako berme nagusia .<br />
Esan daiteke ere -<strong>eta</strong> hau pentsatzera eramango gaituen arrazoi ugari dagoelakoan<br />
gaude-, eraikitzeke dagoen errealitatearen aurrean aurkiturik, euskal <strong>nazionalismoa</strong>k<br />
<strong>hezkuntza</strong>-sistema nazionala izan nahi omen duen horren zimenduak ipini nahi izango<br />
dituela . Itxuraz logikotzat har daitekeen ikuspegi hau nahiko sinple <strong>eta</strong> lineala da gure
Change language