Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
12 <strong>Euskal</strong> Nazionalismoa <strong>eta</strong> Hezkuntza (<strong>1895</strong>-<strong>1923</strong>)<br />
ikusten : bata, besterik gabe Aranaren pentsamendua aztertu <strong>eta</strong> , hemendik abiaturik,<br />
<strong>hezkuntza</strong>ren gaiak ze nolako kokagunea izan dezakeen ikusten saiatzea ; bestea,<br />
lehenengo zatian ikuspegi teoriko zein historikotik egin azterk<strong>eta</strong>n oinarrituz, Aranaren<br />
pentsamenduan <strong>hezkuntza</strong>ri buruzko halako ikuspegi nazioanalarik antzeman ote<br />
daitekeen analizatzea . Bi irizpide hau<strong>eta</strong>tik abiatuz, eskuartean darabilgun gaia ze<br />
neurritaraino ez ote den iritsi gintezke ikustera ez ote den euskal <strong>nazionalismoa</strong>ren<br />
ideologian guztiz marginala izango <strong>eta</strong>, bestalde, balizko euskal <strong>hezkuntza</strong>-sistema<br />
nazionalerako oinarriak jarriko ote diren ikustera iritsi gintezke . Zentzu hon<strong>eta</strong>n,<br />
<strong>hezkuntza</strong>-sistema espainairraren aurkako erasoak izango dira nagusi Aranaren<br />
planteamendu<strong>eta</strong>n, bai ideologia liberala dela bai eskola espainiarrak duen espainolizatze<br />
helburua dela, euskal identitate nazioanala itotzen duen neurri berean ; testuinguru<br />
hon<strong>eta</strong>n, bereziki azpimarratu behar da irakaslegoari zuzendu erasoa, euskal aberriaren<br />
etsaitzat hartua izango delarik Ikuspegi hauek erreaktiboak izango dira zeharo, <strong>eta</strong> jarrera<br />
kritiko hori Aranari garaiko irakaskuntza arazo<strong>eta</strong>z , ohartzeko baliogarria izango zaio .<br />
Hala ere, eraso hauen maila gaindituz, Aranak euskal eskolaren aukera mahai gainean<br />
jarriko du, beti ere duen ikuspegi ideologikoaren itzalpean ; hots, euskal eskolaz hitz<br />
egingo du, baita ere euskal curriculum, euskal irakaslego, <strong>eta</strong>b . luze bati buruz. Ez dugu<br />
uste, dena den, bere adierazpenak bestelakoak izan arren, euskal <strong>hezkuntza</strong>-sistema<br />
nazionalerantz zuzendurik dauden planteamenduak direnik; aldiz, egindako kritikaren<br />
arabera, nolabaiteko irtenbide partzialak eskaintzearen maila ez duela gainditzen<br />
pentsatzen dugu <strong>eta</strong> benetean <strong>hezkuntza</strong>ren garrantziaz jabetuko ote denaren "zalantza"<br />
dugu .<br />
<strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong>ren lehenengo garaiaren inguruko azterk<strong>eta</strong> ezingo da<br />
amaitutzat jo, etorkizunari begira funtsezkoak izango diren -nahiz <strong>eta</strong> ikuspegi<br />
ideologikotik urte hau<strong>eta</strong>n Aranari itzal handirik egin ez- jeltzale moderatuen irizpideei<br />
so egin ezean . "Maximalismoak" alboratuz, Aranaren gordintasunik izango ez duen beste<br />
ikuspegi bat da aurez aurre aurkituko duguna, bertan pragmatismoa <strong>eta</strong> euskal<br />
<strong>nazionalismoa</strong>ren zutabe idoelogiko batzuk uztartu nahi izango direlarik, beti ere<br />
<strong>hezkuntza</strong>-sistemaren aldak<strong>eta</strong>, <strong>eta</strong> inondik inora euskal <strong>hezkuntza</strong>-sistemaren eraikuntza,<br />
helburu izanik . Testuinguru hon<strong>eta</strong>n, bereziki euskara <strong>eta</strong> euskal irakaslegoari dagokienez,<br />
irizpide pedagogikoak nagusituko dira irakaskuntza euskal nortasunaren ezaugarri<br />
berezi<strong>eta</strong>ra egokitzeko asmoz, beti ere orokorra -espainiarra- izango den <strong>hezkuntza</strong>sistemaren<br />
adar gisa .<br />
Orain artekoa, errealitatean eragiteko aukerak oso eskasak <strong>eta</strong> -demagun- maila<br />
ideologikoa gainditzea ia ezinezkoa izanik, sorrerarekin letorkeen nolabaiteko<br />
ahuldadetzat hartuz, guru lanaren hirugarren ardatza ondorengo urte<strong>eta</strong>n, garai hon<strong>eta</strong>n<br />
euskal <strong>nazionalismoa</strong> indartuko dela jakinik, <strong>hezkuntza</strong> arloko planteamenduak aberastu<br />
<strong>eta</strong> balizko euskal <strong>hezkuntza</strong>-sistemaren muga ezagunak gainditzen direnentz aztertzea<br />
izango da . Hipotesi gisa, pentsa litekeena da behin euskal <strong>nazionalismoa</strong>k gizartean neurri<br />
bateko hedakuntza lortu ondoren, proiektu zehatzen bat aurreikusteko gai izan zitekeena .
Change language