Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

384 Euskal Nazionalismoa eta Hezkuntza (1895-1923)
beharrean izango dira ; aukeren artean hain txarra ez dena aukeratu behar izango du euskal
nazionalismoak ez baita oraindik iritsi "una Universidad netamente vasca" sortzeko
kanpainari hasiera emateko garaia, izan ere "la triste realidad nos enseña que una
campaña por la Universidad Vasca, sería al presente de indudable eficacia para
quedarnos corro estancos, sin la Vasca, ni la oficial" 494 . Hain zuzen ere, Euzkadi-k
aitortuko duenez, Eleizalderen artikulua argitaratzeak helburu j akin bat izan zuen : euskal
nazionalismoaren nahia zein den azaltzea, gero unibertsitate espainiarraren aldeko aukera
egiterakoan "politikakerietan" ez dela erortzen erakusteko, azken helburua etorkizunerako
atzeratuko duelarik : orain "Eríjase la Universidad oficial", eta gero iritsiko da "la obra
de emancipación de la enseñanza oficial" hasteko garai aproposagoa`
Eleizaldek berak onartuko du praktikoena, premiazkoena eta lehenengo
eginbeharrekoa unibertsitate ofiziala lortzea dena ; dena den -eta aipatu joku politiko
horretan ulertu beharreko zerbait delakoan gaude- euskal unibertsitateak zer izan beharko
lukeen azalduko du . Hurbileko kritikak jasoko baditu ere -adierazgarria edozein eran-,
unibertsitatea eraiki beharreko euskal-hezkuntza sistemaren oinarria izango dela eta,
zentzu horretan, aberriaren etorkizuna proiektu horrekin erabat loturik dagoela uste du` .
Antzeko planteamenduak sortuko ditu ere Bilbon Medikuntza Fakultatea sortzearen
aldeko urte bereko proposamenak ; berriro espainiar eskuindarrrk -La Gaceta del Norte
egunkariaren bidez- Euskal Herrian unibertsitate espainiarra jartzeari arazoak ikusiko
dizkiote, ez espainiarra delako, ofiziala delako baizik . Alde horretatik, jeltzaleek halako
helburua ez datorrela euskal ispiritu nazionalarekin bat esan beharko dute berriro, baina
"queremos como final tenor el establecimieno en Bilbao de la Universidad, mientras no
llegue ese día de la autonomía universitariai497 ; hots, Estatuaren nonahikotasuna ezin
daiteke azkenean ezergabe geratzeko eta jasan ezina den zigorrari (Euskal Herriari ezarri
zaion zigorrari) amaiera ez emateko aitzakia izan -eskuinaren aitzakia, alegia- . Ezta ere
jeltzaleen etxe barrura begira ; urte batzuk beranduago, beste behin ere, Euzkadi-k bere
klientelari igorirriko mezuan argi adieraziko duen bezala, "no se pueden ocultar á nadie
las ventajas que ofrece á nuestra reconstitución nacional el que se instalen en nuestro
49 ; "Universidad en tierra vasca", in Euzkadi, 1914/11/25 .
"' Ibidem .
496 ELEIZALDE, L . (1914) : "Algunas ideas acerca de la Univeridad Vasca", in Euzkadi,
1914/111/15 . Esandakoaz gain, eskal irakaslegoaren beharraz jardungo da xenofobotzat hartzen dutenen
kontra arituko den aldi berean . Unibertsitatea edozein eskola-sistemaren ardatz nagusia dela errepikatuko
du ere lau urte beranduago, Eusko Ikaskuntzaren lehenengo biltzarrean hain zuzen (ELEIZALDE, L . :"El
problema de la enseñanza . . . ." : Op . cit. ; 872) .
497 "La Universidad de Bilbao", in Euzkadi, 1914/VII/17 .