Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
18 <strong>Euskal</strong> Nazionalismoa <strong>eta</strong> Hezkuntza (<strong>1895</strong>-<strong>1923</strong>)<br />
gaiari heldu nahi izanez gero, ikertzaileak ezin dio errelitateari uko egin : guztiz borobila,<br />
erabat bukatutako teoria ezaren "zama" hartu beharko du bere gain lanari ekiteko unean .<br />
Beraz, geureari ekinez, korapilatsua <strong>eta</strong> nahasia den sare ilun hon<strong>eta</strong>n sartu <strong>eta</strong><br />
<strong>hezkuntza</strong>k duen, edo izan dezakeen, protagonismoa bilatzeko ahaleginak egingo ditugu .<br />
Aldez aurretik egokia iruditzen zaigu <strong>nazionalismoa</strong>k izan duen garrantzia<br />
azpimarratzea . Zalantzarik gabe, beste kontzepzio politiko batzurekin batera, XIX . <strong>eta</strong><br />
XX . mede<strong>eta</strong>ko nagusien<strong>eta</strong>riko bat dugu (gaur egun ere, XXI . mendearen atarian<br />
gaudelarik, nahiz batzuren ustez guztiz zaharkitua izan, ezin da ukatu indar ikaragarria<br />
duenik) . Baina ez da forma zehatz bakarra hartzen duen kontzepzioa, <strong>eta</strong> askotan beste<br />
batzurekin bide berean gurutzatzen da, bat egiten du, edota nahasten da ; horra hor,<br />
adibidez, faxismoak <strong>eta</strong> nazional-sozialismoak <strong>nazionalismoa</strong>ri emandako forma,<br />
kolonialismoarekin izan duen zerikusia, marxismoaren nazioa <strong>eta</strong> <strong>nazionalismoa</strong><br />
ulertzeko era hain ezberdinak -kontrajarriak askotan-, Estatu liberal<strong>eta</strong>n jokaturiko<br />
papera, nazio-askapenerako mugimendu<strong>eta</strong>n, <strong>eta</strong>b? . Edozein ikuspegi ideologiko<br />
aukeratuta ere, zaila da nazioaz <strong>eta</strong> <strong>nazionalismoa</strong>z aritu izan den norbait ez aurkitzea .<br />
Ikusi besterik ez dago, esaterako, tradizio marxistak gai horri buruz utzitako produzio<br />
mardula', non era guzti<strong>eta</strong>ko ikuspegiak agertzen diren .<br />
Nolanahi, <strong>nazionalismoa</strong> ulertzeko modu ezberdinak edo <strong>nazionalismoa</strong>ren<br />
tipologiak aztertzeko orduan asko izango dira aurkituko ditugun sailkapenak . Smithek,<br />
besteak beste, taxonomia historikoak <strong>eta</strong> soziologikoak bereizten ditu . Lehenengoen<br />
artean hauek aurkituko genituzke : lau fase bereizten dituen eskema kronologikoa<br />
(integratzailea, disruptiboa, erasokorra <strong>eta</strong> garaikidea) -guztiz historiaren aurkakoa- ;<br />
Trevor-Roperen mugimendu historikoak <strong>eta</strong> bigarren mailako mugimenduak (oso<br />
mekanizista <strong>eta</strong> historia berak ere ezeztatzen duena) ; Hayesen <strong>nazionalismoa</strong>ren sei tipo<br />
2 Ikus CHATELET, F . ; PISIER-KOUCHNER, E . (1986) : Las concepciones políticas del siglo<br />
X. Madrid : Espasa Calpe . TOUCHARD, J . (1983) : Historia de las ideas políticas . Tecnos .<br />
3 Oso luze joko luke egindako lanen zerrenda egiteak, <strong>eta</strong> guk bakar batzu aipatu besterik ez<br />
dugu egingo . Klasikoen janera ezagutu nahi izanez gero, Marx <strong>eta</strong> Engelsen lan ezberdin<strong>eta</strong>ra jo beharko<br />
dugu (nazioaren gaiari buruzko erreferentzi asko aurkituko dugu, nahiz <strong>eta</strong> horr<strong>eta</strong>z sistematikoki ezer<br />
idatzi ez) : La ideología alemana . Montevideo-Mexico: Pueblos Unidos-Grijalbo . 1970 . Manifiesto del<br />
Partido Comunista. Moscú : Editorial Progreso . 1985 . Hona hemen, literatura marxistan klasiko bihurtu<br />
diren beste lan batzuk : LENIN (1966) : Problemas de la política nacional e internacionalismo<br />
prol<strong>eta</strong>rio . Moscú : Ed . Progreso . STALIN (1948) : El marxismo y la cuestión nacional. Moscú .<br />
LUXEMBURG, R . (1979) : La cuestión nacional y la autonomía . México : Ediciones Pasado y Presente .<br />
Marxismo <strong>eta</strong> nazioari buruzko lan orokorrak : E .A . (1977) : El marxismo y la cuestión nacional .<br />
Barcelona : Avance (2 . arg .) . RODINSON, M . (1975) : Sobre la cuestión nacional. Barcelona : Anagrama .<br />
AMIN, S . (1979) : Clases y naciones en el materialismo histórico . Barcelona : Iniciativas Editoriales S .A .<br />
Eta marxismoa euskal arazo nazionalarekin lotzen duten lanen artean : IZTUETA, P . ; APALATEGI, J .<br />
(1974) : Marxisma <strong>eta</strong> nazional arazoa <strong>Euskal</strong> Herrian . Baiona : Irati . AZURMENDI, J . (1971) :<br />
Hizkuntza, etnia <strong>eta</strong> marxismoa. Baiona: <strong>Euskal</strong> Elkargoa .
Change language