Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

320 Euskal Nazionalismoa eta Hezkuntza (1895-1923)
esperantza du Ojarbidek : "Y, sobre todo, si en compensación puede nacer, por
agradecimiento en los maestros, un poquitín de simpatía hacia nuestras cosas "'-65
Dena den, egin nahi dena egiteko irakasleao arrotza erakartzearena ez da -ezta
gutxiagorik ere- euskal nazionalismoan nagusituko den jarrera . Bai ordea, esan bezala,
euskaldunak lanbide horretara eraman nahi izatearena . Urabayenek dioen legez,
irakasleak ondo ordaindua, ondo ikusia eta, orokorrean, baldintza egokietan behar du izan
bere lana ondo bete dezan ; baina ez litzateke nahikoa izango : "todas las facilidades del
inundo dadas a un mal maestro se traducirá en lizos resultados mediocres o francamente
malos"` .
Beraz, berez egokia ez den irakaslea ezin da oinarritzat hartu, eta, gauza
guztien gainetik, Euskal Herriak behar duena irakasle euskalduna da : "Sost los que mejor
habían de adaptarse al País, sentir con él y entusiasmarse por el" . Oñatin ospatu
Eusko Ikaskuntzaren lehenengo biltzarrean berak zioenez behar pedagogiko bati erantzun
beharraz ari gara; hots, herri baten ezaugarri etnikoetara egokituko den irakaslea
ezinbestekoa suertatzen da, eta nor bada,
hobeagorik? :
etnia horren partaidea den irakaslea baino
". . .puede darse el caso de maestros no vascos que llegen a
identificarse con lo vasco y segurarnetne los habrá . ¿Pero no es de una
lógica elemental que esa identificación será infinitamente más fácil cuando
el maestro sea vasco por su origen y educación . Y todo esto ¿no está
llamando con voces angustiosas a nuestros jóvenes para que con ellos
pueda forinarse el grupo de maestros entusiastas y nobles, destinado a
incorporar a nuestro pueblo con un riguroso «¡Levántante y
anda!»?° 26s
Landetak ere, beti ere Estatuaren eskutik ezta ere Estatuaren irakasleen eskutik
iritsiko den zerbait ez dela izango pentsatuz, ezinbestekotzat jotzen du irakasle
euskaldunen beharra ; goitik-behera Euskal Herriak bizi dituen beharrekin eta duen
tradizioarekin bat egingo duten irakasleak eta, noski, euskaraz dakiten irakasleak 269 .
Baina beharraz jabetzeak ez du berez ezer konponduko, eta Elizaldek dioen moduan,
eskola "irabazteak" -irakaslegoari dagokionez-, irakasleen prestakuntza eskatzen du,
2G5 OJARBIDE, J .M . (1918) : "Habilitación de maestros", in Euzkadi, 1918/VIII/16. Ojarbideren
ustez irakasleei euskal aurrezki kutxen bidez ordaintzea (dagoeneko Gipuzkoan erabilitako bidea)
Estatuarengandik urruntzeko modua litzateke eta euren burua errrazago kokatuko lukete -iturria non,
edatera nora- Euskal Herriko erakundeen parean .
266 URABAYEN, L . (1919) : Op . cit ., 286-287 .
267 Ibidem ; 287 .
268 URABAYEN, L . (1918): Op . cit . ; 910 .
20 LANDETA, E. (1918) : "Estado actual de la escuela . . ." : Op . cit., 888-890 .