Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

208 Euskal Nazionalismoa eta Hezkuntza (1895-1923)
al niño en rm lenguaje científico superior á su capacidad ; sería lo mismo
que se le dirigiéramos la palabra en una lengua distinta de la suya ; no nos
entendería y nuestro trabajo sería inútili 20 .
Irakaskuntzak ez baldin badu ere hain oinarrizkoa den printzipioa aintzakotzat
hartzen -hots, irakasle eta ikasleen arteko elkar ulertzea-, zer espero daiteke porrota baino ;
beraz, bai Katalunian eta bai Galizan gertatzen den bezala, Euskal Herrian irakaskuntza
arloan egiten dena guziz alperrikakoa da, ez baita kontutan hartzen haur euskaldunek ez
dutela gaztelania ezagutzen. Ez litzateke, bestalde, soilik alperrikako irakaskuntza ;
alperrik buruturiko lana izateaz gain, oso kaltegarria litzateke haurren formazioari begira :
horra hor irakaskuntzaren uniformizazioaren aurka jotzeko zentzuzko -zentzu
pedagogikozko- arrazoi nagusia . Euskaldunak diren herrietan, irakasleek euskeraz ez
dakiten bitartean ezinezkoa da behar bezalako irakaskuntza ; irakasle horiek ezin dute
behar bezalako harreman egokia eduki familia hizkuntzatzat euskara duten beraien
ikasleekin, eta harreman egoki hori izan ezean ez da posible ezagutzaren transmisiorik ;
hots, transmisiorako bide bakarra hizkuntza den heinean haur euskaldunak ez dio inongo
etekinik aterako irakaskuntzari uniformizazio espainiarrak indarrean dirauen bitartean 21
5 .3 .- Ondorio politikoak: irakaskuntzaren deszentralizazioa
Baina lehen esan badugu ere arrazoi pedagogikoek arrazoi politikoak baino indar
gehiago dutela Euskalduna-ren diskurtsoan, guztiz garrantzitsua den ñabardura bat
azaltzea beharrezkoa dela uste dugu : egia da, aipatu ditugun une puntualetan ezik, ez
duela egunkari honek euskararen alde egiteko argudio politikorik erabiltzen askotan
(Aranarekin gertatzen denaren kontrakoa) eta irakaskuntz arloan - itxuraz zentzu
pedagogiko-didaktiko neutroan esango genuke- kokatu nahi duela gai hau ; halere esan
behar da arrazoi politikoaren arazoa ez dela urturik geratzen, izan ere, ondorengo hitz
hauek garbi asko salatzen dutenez, interes politiko hutsak ezkutatzen dira aipatu
oinarrizko printzipio pedagogikoaren aurkako erasoetan :
"Vivir como vivimos en materia de instrucción primaria, digan lo
que quieran el Conde de Romanones [Irakaskuntza Ministraria, alegia],
Unamuno y demás vascófogos (sic), resulta por demás absurdo . Las leyes
naturales que informan los principios pedagógicos no se modifican ni por
la voluntad ni por la animadversión de estos homibres ; subsisten y
susbsistirán, y el estar en contra de ellas revela la carencia de razón y el
olvido de la obligaciones de los gobernantes .
No se nos oculta que el interés político lo domina todo, y que ante
2 0 Artikuluaren argumentuaren funtsa Irakasle Eskola batean Curso Completo de Pedagogía
izeneko ikasgaiko hitz hauetan oinarrituko da . Artikulugileak, era honetan, egin zitekeen irakurketa
politikoa uxatu egin nahiko luke gure ustez .
21 "Las escuelas parroquiales", in Euskalduna 1902/XI/23 .