Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

90
Euskal Nazionalismoa ela Hezkuntza (1895-1923)
ikuskarien erakundeak bere onespen legala izango du, baita ikuskarien "cuerpo"-aren
eraketa hasberriak ere, azkeneko alderdi honek, irakaslegoarekin gertatzen zen eran,
Estatuaren zerbitzurako eraiki eta funtzionari statusa duen administrazio sareko zutabe
nagusiaren aurrean jartzen gaituelarik . Legean ikuskaritzaren alde adminstratiboak indar
handia du -kontrolak du lehentasuna- baina alde teknikoa oraindik nahiko zintzilik
geratzen da 195 ; nolanahi ere ezin da emandako urratsa gutxietsi, honek egingo baititu
posible etorkizunean makineri hau fintzeko eginahalak 196 , guztiak honako helburu
honetara zuzenduta : ikuskaritza, Estatuari, eta soilik Estatuari, dagokion kontrol eta
fiskalizazio funtzio berezia .
2 .2 .4 .5 .- Curriculuma nazionala
Hobsbawn-ek zioena gogoratuz, hiritarrak fabrikatze prozesuaren testuinguruan
kokatuko genuke curriculum nazionalaren garrantzia; edo beste era batera esanda,
irakasten denaren bidez ere hiritarrak egiten dira eta hiritar horiek eraikitzen ari den
nazioaren partaide konsziente izan daitezen irakaskuntzaren curriculumari izaera
nazionala eman behar zaio"' . Curriculuma erreformatzeko joera, garai ezberdinetan, oso
bizia izango bada ere 198 Moyano legeak inflesio puntu nagusia markatzen duela esan
daiteke ; Villatorta-k 199 dioen moduan, izandako liberalen erreforma saiakera ezberdinek
Moyano legean aurkituko dute burutze unea ikasketen antolakuntza hierarkikoaren eskema
Inspección de enseñanza primaria. Historia yfunciones. Madrid: Editorial Escuela Española, S .A . ; 28) .
Edozein eran, ikuskaritza kontrol politikoaren bidegurutzean aurkitzen dela antzeman daiteke .
19 ' COSSIO, M . : Op . cit. ; 61 .
196 Ikuskaritzak lege aldetik XIX . mendean zein XX .eko haseran izandako bilakaera ezagutzeko
Ferrer y Rivero-ren laneko gai honi espreski eskainitako atalak oso sintesi interesgarriaren aurrean
jarriko gaitu ( FERRER y RIVERO, P . : Op . cit . ; 383-387) . Gauza bera esan daiteke aipatu Cossio-ren
lanaz ere (COSSIO, M . : Op . cit . ; 58-71) .
197 Adibidez, "Consideramos de necesidad absoluta una educación nacional que inspire a la
juventud sentimientos de noble y generoso patriotismo" esango du Carderera-k (CARDERERA, M .
(1883) : Diccionario de educación y métodos de enseñanza . Madrid : Librería de D . Gregorio Fernando
(3 . arg .) ; IV . alea, 1) . Izan ere eraikitzen ari den nazioaren, "aberriaren", etorkizuna dago jokuan eta
Estatuarekiko atxikimendua, lotura, bultzatu behar da : "¿Y que ha de hacerse para salvar a la patria?
(. . .)hacer que nuestra educación sea nacional y verdaderamente digan del pais. (. .) el educará los niños
en el amor á su patria y en el respeto a las leyes, el inspirarles intrerés por cuanto a ella se refiere, _y
toda la abnegación necesaria para su gloria" (Ibidem, 4) . Oharra : liburu hau 1853an argitaratu zen lehen
aldiz .
198 PUELLES, M . de (1992) : "De las Cortes de Cádiz a la LOGSE (1812-1990)", in H .E . : El
libro y la escuela . Madrid : ANELE/Ministerio de Educación y Ciencia/Ministerio de Cultura ; 33 .
199 VILLACORTA, F . (1980) : Burguesía y cultura. Los intelectuales españoles en la sociedad
liberal 1808-1931 . Madrid : Siglo XXI de España editores, S .A. ; 58 .