Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Jeltzaleak <strong>eta</strong> irakaskuntzaren arazoa Aranaren ondoren 319<br />
nolabaiteko diagnosia ere behar beharrezkoa da ; edo beste modu batean esanda,<br />
irakasleak behar ditugu (lortu beharreko helburua), zergatik ez ditugu (arazoaren<br />
diagnosia), irakasleak egin behar dira (helburura iristeko baliabideak) . Dena den,<br />
jeltzaleek proposatuko dutena dagokion neurrian baloratu ahal izateko, komenigarria izan<br />
daiteke, euskal irakaslegoaren ezaren arrazoiak bilatzeko, garaiko nolabaiteko<br />
erradiografia egitea . Ezagunak ditugu dagoeneko <strong>hezkuntza</strong>-sistemaren ezaugarriak<br />
dituen eraginak, <strong>eta</strong> alde horr<strong>eta</strong>tik <strong>Euskal</strong> Herrian diharduen irakaslegoaren jatorriari<br />
dagokionez euskal <strong>nazionalismoa</strong>ren eskutik plazaratu kritikak . Baina fenomeno honen<br />
arrazoiak bilatzeko momentuan -oposak<strong>eta</strong>k, unibertsitate-barrutiak <strong>eta</strong> beste zenbait<br />
arrazoitaz gain- badago kontutan hartzeko hainbat errealitate .<br />
Dávilak2w dioenaren arabera, Bizkaia <strong>eta</strong> Gipuzkoari dagokienez behinik-behin,<br />
nabarmena da ikasle euskaldunak, oinarrizko irakasuntza gainditu ondoren, institutura<br />
jotzen duena (hiri<strong>eta</strong>n <strong>eta</strong> burgesiaren testuinguruan) edota -nekazal giro<strong>eta</strong>n- apaizgoa<br />
dena bere helburua -zentzu horr<strong>eta</strong>n, luzaroan izandako irakaslego eskolen falta (mutilen<br />
kasuan) lanbide aukeraren sintoma adierazgarria litzateke- . Hots ; badirudi irakaskuntzak<br />
ez duela euskaldungoa erakartzen . Hau da, <strong>hezkuntza</strong>-sistemaren eraginaz gain<br />
lanbidearekin loturiko arrazoiak ere badutela eraginik esan behar da kanpotarra <strong>eta</strong> ez<br />
euskalduna den irakasle-uholdeaz hitz egiteko garaian . Hau gutxi balitz, aukera hori egin<br />
dezakeen euskaldunak, irakaslego-eskol<strong>eta</strong>ko bidea hartuko lukeenak alegia, ez luke<br />
hau<strong>eta</strong>n behar bezalako formaziorik jasoko, irakaslego eskolek ez baitute izango buruan<br />
irakaslego euskaldunaren prestakuntza . Laburbilduz, hiru dira -helburua irakaslego<br />
euskalduna izanik- irakaslegoaren arazoan kontutan hartzeko alde nagusiak : bat, lanbide<br />
hon<strong>eta</strong>ra euskaldunak erakarri ; bi, behar bezalako formazioa eskaini ; hiru, <strong>hezkuntza</strong>sistema<br />
aldatu edota sistematik at bilatu irtenbideak . Hauetxek dira, hain zuzen ere,<br />
jeltzaleek, neurri batean edo bestean, joko dituzten ateak .<br />
<strong>Euskal</strong>dunak erakartzeaz gain -oraintxe bertan helduko diogu gai honi-, lanean<br />
diharduen irakaslea euskal <strong>nazionalismoa</strong>ren nahi<strong>eta</strong>ra nola hurbildu ere kontutan hartuko<br />
da, posibilismo nabarmenak bultzaturik . Hau da, hutsetik abiatu beharrean,<br />
interesgarritzat jo daiteke egungo irakaslegoa oinarritzat hartzea . Alde horr<strong>eta</strong>tik ulertu<br />
beharko lirateke, nahiz <strong>eta</strong> gutxi izan -itxaropen handirik erakusten ez dutenak, edozein<br />
era-, zenbait jeltzaleren eskutik plazaratu proposamenak . Adibidez Ojarbidek garbi<br />
ikusiko du arazo ekonomikoa funtsezkoa dena, <strong>eta</strong> horren konponk<strong>eta</strong> irtenbidearen<br />
nolabaiteko oinarri izan daitekeela uste du . Ezin da ukatu, bere ustez, oinarrizko<br />
irakaskuntzan diharduen irakaslea oso egoera penagarrian dagoenik ; egoera honi<br />
irtenbidea emanez gero, <strong>eta</strong> irakaslegoarekiko hurbiltasuna erakutsiz, honek Estatuari<br />
begira egon ordez -aita salbatzailea bailitzan (<strong>eta</strong> hemendik etorriko litzateke behin baino<br />
gehiagotan aipatu dutun konplizitatea)- beste jarrera bat erakutsiko ote lukeenaren<br />
264 DAVILA, P . (1995) : La Política Educativa . . . Op . cit ., 213 .
Change language