Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

Nazionalismoa eta hezkuntza 33
honen gainean eraiki behar zela . Baina esan daiteke Estatuak ez dituela soilik "nazioa"ren
ezaugarriak isladatzen, ezaugarri horiei forma ematen diela baizik . Horrela, Estatuak
kontrolpean duen hezkuntza sistemaren bidez hizkuntz uniformizatzea bultza dezake, era
honetan nazioaren parte-izate ofiziala ezartzen delarik . Izan ere badakigu hemen irakiten
ari den gaia nazio integrazioaren suan izango dugula, eta López-Aranguren-en hitz hauek
arazoaren kakoa aurkitzeko aukera emango digute :
"la esencia de la integración nacional es la creación de una
identidad nacional común en todo el ter ritorio integrado bajo la autoridad
estatal superiori44 .
Alde horretatik ulertu daiteke Hobsbawn-ek hizkuntzari eskaintzen dion garrantzia,
berak aipatzen duen ingeneritza sozial horren barruan duen indarrarengatik, maila
sinbolikoan duen indarrarengatik hain zuzen ere45 . Rocker-ek, zuzenean nazioanlismoaren
gaian sarturik, uste du hizkuntzak aparteko garrantzia duela ideologia nazionala
oinarritzerakoan :
"De todos los elementos que se han mencionado para cimentar una
ideología nacional, la comunidad del idioma es seguramente la más
importante"" .
Horra hor non aurkitzen dugun berriro komunitatearen elementua . Izan ere, eta
inongo zalantzarik gabe, hizkuntza edozein giza taldearen lokarri indartsua dugu ; askok
hizkuntz-komunitatean ikusiko dute nazioaren ezaugarririk funtsezkoena . Beste batzuk,
nazionalismoa integrazio politikogisa ulerturik, integrazio politiko horrek suposatzen
dituen ezinbesteko prozesuen artean, hizkuntzaren finkapena garrantzitsuenetariko bat
dela uste dute' . Estatu-Nazioari dagokionez, eta arestian aipaturiko gizartearen
modernizatze prozesuarekin lotzen den kultur homeogeneizatzeari helduz, garbi asko ohar
gintezke alde horretan hizkuntzak duen garrantziaz . Zentzu horretan, eta kontutan harturik
prozesuan komunitate identitateak duen protagonismoa -batasunaren zutabea
ezinbestekoa suertatzen hait zaio Estatuari (gizarte kohesioaz ari gara, hitz batean)-, esan
behar da lurralde bateko biztanleen homogeneizazio zein estandarizazioa hizkuntza
nazionalaren bidez lortzen dela batipat . Estatuak, prozesuaren alde "praktikoa"
nabarmenduz, hizkuntza batetan izango den populazioaren heziketaren beharra
44 LOPEZ-ARANGUREN, E . (1981) : "Regionalismo e integración nacional : aproximación
teórica", in BEIS, 15 ; 62 .
4' HOBSBAWM, E .J . : Op . cit . ., 122 .
46 ROCKER, : Op . cit ., 345
47 Hizkuntzaren finkapena dela eta, eliteen papera guztiz funtsezkoa da . Gero, Euskal Herriko
testuinguruan kokatzen garenean, ikusiko dugu eliteen jarrerak ze neurritaraino izan ziren
determinatzaileak euskarari dagokionez .