Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
400 <strong>Euskal</strong> Nazionalismoa <strong>eta</strong> Hezkuntza (<strong>1895</strong>-<strong>1923</strong>)<br />
aurrean aurkitu . Unibertsitatearena arazo nazionaltzat hartua izango da, baina<br />
erreibindikatuko den euskal unibertsitatea, unibertsitatea <strong>Euskal</strong> Herrian sortzea besterik<br />
ez litzateke izango <strong>eta</strong>, alde horr<strong>eta</strong>tik, unibertsitate espainiarraren adarra .<br />
Azaldu behar dugu garai hon<strong>eta</strong>ko jeltzaleek <strong>hezkuntza</strong>-sistema formalizatzeko<br />
kezka adieraziko dutela ; hala ere, irakaslegoaren zein onarrizko irakaskuntzaren egoera<br />
tamalgarriak eraginda, sistema artikulatu posiblearen asmoak beraien esku<strong>eta</strong>tik ihes<br />
egingo duela ikusi ahal izango da. Zentzu hon<strong>eta</strong>n, nahiz <strong>eta</strong> askotan euskal <strong>hezkuntza</strong>sistemaren<br />
premia azpimarratu, euskal <strong>nazionalismoa</strong>k lehenengo irakaskuntzara<br />
mugatuko litzatekeen eskola-sistema diseinatzera bideratuko ditu ia ahalegin guztiak .<br />
Lehentasunen aldetik, bestalde, jelatzaleengan aldak<strong>eta</strong> bat dagoela ikus daiteke : aberriaz<br />
hitz egin baino aberrigintzan sartu nahi izango dute buru belarri, goi mailako eztabaida<br />
ideologikoak alboratuz, <strong>eta</strong> horr<strong>eta</strong>rako, bestea beste, funtsezkoa litzatekeen eskola eraiki .<br />
Eskola hori helburu izango lukeen ibilbideak garaiko eskolaren diagnosian izango<br />
luke abiapuntua . Hala, <strong>hezkuntza</strong>-sistema espainiarrak <strong>Euskal</strong> Herriari iruzur egingo diola<br />
ikusiko du euskal <strong>nazionalismoa</strong>k, irakaslegoarekin gertatu bezala . Izan ere Estatuak<br />
irakaskuntzaren erabateko kontrola izango du, <strong>eta</strong> ezarri monopolioak <strong>Euskal</strong> Herriak<br />
dituen <strong>hezkuntza</strong> arloko beharrak asetzea eragotziko du, euskal nazioaren biziraupena ere<br />
arrisku larrian jainko duen neurri berean . Hau da, gizabanakoak euskal nazioaren parte<br />
baldin badira, zuzenean berak dituen beharrei erantzuteaz gain, bere formazioak helburu<br />
nazionalekin bat egin behar izango du, guzti hau balizko jantzi apolitikoaz apaindurik<br />
azaldu nahi izango delarik; izan ere, planteamendu ideologikoen gainetik, jeltzaleen ustez,<br />
euskal populazioak dituen <strong>hezkuntza</strong>, hizkuntza zein kultura arloko beharrei erantzun<br />
behar zaie .<br />
Estatuak ezarri eskola egoeraren aurrean, oinarrizko irakaskuntzaren arazoak<br />
hezik<strong>eta</strong> nazionalaren formulapean aurkituko du irtenbidea, euskal eskolaren bidez<br />
gauzatuko litzatekeena . Edozein eran, ezin da esan euskal <strong>nazionalismoa</strong>k euskal eskola<br />
izan daitekeenaren ikuspegi finkorik edota eredu argirik duenik, euskal eskolaz ari denean<br />
zertaz ari ote den ohartzea zaila suertatzen baita . Hots, euskal eskola kontzeptuak <strong>Euskal</strong><br />
Herriko edozein eskolaz hitz egiteko balio izango du -irakaskuntza formaletik at geratzen<br />
diren euskarazko eskolei buruz hitz egiten ez denean- ; irakaskuntza euskaraz -edota<br />
euskararen irakaskuntza, besterik gabe- eskaintzen duten eskol<strong>eta</strong>z aritzeko edota euskal<br />
erakundeen esku dauden edota egongo liratekeen eskolei buruz jarduteko ere . Ikastola<br />
hitza erabiltzen denean ere gauzak ez dira asko argituko, zenbait<strong>eta</strong>n "escuela" hitzaren<br />
itzulpen hutsa besterik ez baita, <strong>eta</strong> aldak<strong>eta</strong> terminologikoak ez du berez ezer berezirik<br />
adierazten dela pentsatzeko arrazoi nahikorik emango .<br />
Nahask<strong>eta</strong> terminologiko zein kontzeptual honek jeltzaleek garai hon<strong>eta</strong>n plazaratu<br />
alternatib<strong>eta</strong>n izango du bere islada <strong>eta</strong>, alde horr<strong>eta</strong>tik, ezin dugu esan euskal<br />
<strong>nazionalismoa</strong>ren baitan pentsamendu zein proposamen corpus amankomunik dagoenik,
Change language