Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
jeltzaleak <strong>eta</strong> irakaskuntzaren arazoa Aranaren ondoren<br />
pedagogikotik beharrezkoak diren alde bereziekin (baina ez <strong>Euskal</strong> Herri osorako<br />
irakaskuntza euskaldunean pentsatuz)- unibertsitate autonomian aurkituko luke bere<br />
logika, horr<strong>eta</strong>rako -Estatuko beste herri askotan gertatzen den moduan (ezer berezirik<br />
ez, beraz)- unibertsittate-barrutia beharko litzatekeelarik"', ez besterik (horra hor<br />
irakaskuntzaren autonomiaren aldarrikapenak, nahiz <strong>eta</strong> unibertsitate autonomiaz hitz<br />
egiteak urrats bema suposatu -unibertsitateaz ezer esaten ez bada ere-, une hon<strong>eta</strong>n dituen<br />
mugak : ezin da oraindik hitz egin autonomia politiko bati buruz non irakaskuntzak ere<br />
bere kokagunea izango lukeen) . Are gehiago, <strong>eta</strong> zuzenean Estatuaren batasunarekin<br />
loturik, aldarrikatu autonomiak beldugarrizko ondorioak izango lituzkela pentsatzeak ez<br />
du inolako zentzurik izango jeltzaleen ustez, arazo honen inguruko zenbait irakurk<strong>eta</strong><br />
politiko zentzugabekeritzat joko dutelarik : irakaskuntza arloko politikak irakaskuntzaren<br />
arloa gainditzea duen beste helbururen bat ezkutatzen duela uste duena zeharo erratua<br />
dago ; irakaskuntzarena Estatua kolokan jartzeko arma izango dela uste duenak zer esaten<br />
ari den ez daki ; hitz batean esanda, lasai dadila guzti honen atzetik "separatismoaren"<br />
estrategia ikusten duena, euskal <strong>nazionalismoa</strong>k ez baitu halako asmorik ; izan ere,<br />
"separatismo" kontzeptuak ez du zentzurik <strong>eta</strong>, bestalde, jeltzaleei hori atxikitzea guztiz<br />
da bidegabea` .<br />
Hau horrela izanik ere -hau da, nahiz <strong>eta</strong> euskal <strong>nazionalismoa</strong>k Estatua apurtzeko<br />
asmorik izan ez <strong>eta</strong> banatzearen tentazioak, jeltzale hauei dagokienez bederen, barr<strong>eta</strong><br />
handirik merezi ez, ez baitiote inolako zentzurik aurkitzen-, garbi dago irakaslegoari<br />
buruzko planteamendu<strong>eta</strong>n euskal <strong>nazionalismoa</strong>k beste arrazoi bat -<strong>eta</strong> gutxietsi ez<br />
daitekeena- izango duena maisu-maistra kanpotarren aurka jotzeko . Garai hon<strong>eta</strong>n<br />
irakaslego honek sortzu kalteak gero <strong>eta</strong> gehiago astintzeaz gain -formazio mailan bere<br />
gaitasun eza azpimarratuko delarik-, <strong>Euskal</strong> Herriak beraiengatik jasan behar izango duen<br />
zama emangaitza adieraziz, orain arte baino indartsuago nabarmenduko da alde<br />
ekonomikoaren garrantzia . Halaber, lerro batzuk lehenago genioenez, irakaslegoaren<br />
dimentsio politikoak izango du orain arte izan ez duen irakurk<strong>eta</strong> zorrotza . Irakasle<br />
horiek, <strong>Euskal</strong> Herriaren hondamendi kulturala <strong>eta</strong> soziala ekarri duten irakasleak -<br />
besteak beste herri honen nortasunera batere egokitu ez direlako-, euskal erakundeen<br />
balizko gehikerien aitzakiaz baliatuz, Estatuaren konplize zuzenak dira <strong>eta</strong> <strong>Euskal</strong><br />
Herriaren etsaiak horrek aurrera daraman euskal aberria suntsitzeko politikan, ondorioz<br />
` Argudio hau behi <strong>eta</strong> berriro ikusiko dugu errepikaturik; hona hemen ezagunak ditugun beste<br />
adibide batzuen doinu berbera duen beste bat : "La formación de los distritos universitarios de la<br />
Península parece hecha con la mira puesta en nuestro daño [ . .j Graves males nos ha acarreado este<br />
estado de cosas : no ha sido el menor seguramente el causado por la invasión de maestros latinos, por<br />
celebrarse las oposiciones para la provisión de nuestras escuelas en Valladolid, población muy lejana<br />
á la que no podrían concurrir fácilmente los nuestros, ni luchar sin desventajas, si se presentaban á los<br />
ejercicios entre la arasa de aspirantes estrechamente relacionados en el lugar de las oposiciones"<br />
("Provisión de escuelas", in Gipuzkoarra, 1910/1/15) .<br />
10 "Esos maestros . . .", in <strong>Euskal</strong>duna, 1906/IX/22 .<br />
283
Change language