Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

48
Euskal Nazionalismoa eta Hezkuntza (1895-1923)
finkatu, ardurak banatu, zaintze sistema diseinatu, espazioei erabilpen helburu bat eman,
konpetentziari aurre hartu (edo saiatu), "klientea" zein izango den erabaki, . . . Eta arkitekto
honek etorkizuneko Frantzia eraikitzeko hezkuntza-sistemaren tailer nazionalean egiten
du lan .
2 .1 .3 .- Hezkuntza-sistettiaren erakuntza
Baina, lehenago genion bezala, proiektuaren oinarrizko diseinuari proiektu horren
burutzeak jarraituko dio, eta hau urte askotako lana izango da . Zentzu honetan, 1815-1840
urteetako eskolaren historiak Estatua eta eskolaren arteko harreman estuak nola
korapilatzen diren erakusten digu . Honela, esan daiteke, Bowen-ek dioenez 33 , oinarrizko
irakaskuntzarena ez dela Guizot-en garai arte gauzatzen hasten den helburua . Eta
oinarrizko irakaskuntzaren ganantzia da, hain zuzen, guk azpimarratu nahi duguna :
gorputza hartuz doan eskola-dispositiboak oinarrizko irakaskuntzaren orokortzea ekarriko
du, honek -ondotik joango diren erregimenak alde batera utzita- eskola Estatuaren
zerbitzura jarriko duen asmo politikoare aplikazioa suposatuko duelarik . Estatuak ez du
baztertu nahi -guztiz alderantziz- herriaren "zuzendaritza" eta Guizot-ek, zehazki, uste du
gai hori garantzitsuegia dela Estatua ez den edozeinen eskuetan uzteko, bera baita ordenu
sozialaren arduraduna. Hala, 1833an bozkatua izango den legean, nahiz irakaskuntzaren
askatasuna onartu -eta hau gehien bat 1830 .eko "Juillet"-eko iraultzarekin zuzenean lotuta
dagoelako-, aparteko indarra hartuko du "zerbitzu publiko" zentralizatu eta sendoa
sortzeko .ideiak34 . Lehenik eta behin konpetentzia banaketari ekiten zaio : udalak alderdi
materialetaz arduratuko dira, irakaslego eskolak departamentuen eskuetan geratuko dira,
eta irakaskuntzaren zuzendaritza orokorra Estatuari egotziko zaio . Azken finean benetako
arduraduna Estatua izango da : maila guztietan egin behar dena berak diktatzen du eta
kontrola ziurtatzeko dispositibo sarea sortzen du (boletin ofiziala, irakasleen agiriak,
batzorde ezberdinen konposaketa, azterketa programak, ikuskalariak sortu, etab .) . Urte
gutxi batzuen buruan makinari guzti hau martxan egongo da eta esan genezake Estatuak
kontrolpean izango duela oinarrizko irakaskuntza, hau agudo garantuko delarik 3 ` .
Edonola, esan behar da ere, nahiz barealdia ekarri, ekola-politikaren bilakaerak ez duela
garai honetako gerra eskolarra erabat amaituko -irakaskuntzaren askatasunarekin lotuta
dagoena hain zuzen- ; baina nabarmenak dira gerra horrek izango dituen aldaketak,
Estatuaren eskola indartsua sortzeko erabakiak itzulbiderik ez baitu izango (aurrerantzean
Estatuak ez dio jareingo erregulazio sozialerako funtsezko tresna den honi) .
Momentu honek, Estatu-Nazioaren eraikitze prozesuaren aldetik, duen garrantziaz
3' BOWEN, J . (1985) : Historia de la educación occidental. Barcelona : Herder
34 Loi Guizot du 18 Juin 1833 sur 1Instrucion primaire des garçons. In CHEVALLIER- P . ;
GROSPERRIN, B . : Op . cit . ; 121-127 .
3 ' Ikus NIQUE, C . (1990) : Comment 1 Ecole devint taie affaire d Etat . Éditions Nathan ; 236 .