Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

170 Euskal Nazionalismoa eta Hezkuntza (1895-1923)
la unidad en todo>> 142 .
Hezkuntza-sistemaren barruko egiturak aparteko garrantzia izanik ere, Azkuek, era
berean, curriculumaren eragina -aipatu ildotik dituen ondorio guztiekin- azpimarratuko
du . Irakaskuntza Estatu osoan uniformatua izateak izugarrizko kaltea sortuko du,
bizkaitarrei eskolaren bidez lapurtzen ari zaien herri nortasunari dagokionez . Zentzu
horretan -Aranak planteatzen duenaren antzera- historia zein geografiaren irakaskuntzaren
garrantzia -Azkue bere pertsonaien bidez azaltzen saiatzen den legez- erabatekoa
litzateke : ikasle bizkaitarrei "Wamba" edota "el moro Muza" zeintzuk ziren irakasten
zaien bitartean, "Jaun Zuria" nor zen edota matxinadak zer izan ziren jakiteko aukerarik
ez zaie ematen; haur hauek badakite Ebro ibaia non jaiotzen den baina, aldiz, ez dakite
Ibaizabal edota Lea ibaietaz ezer L43 . Hots, alde batetik, haur bizkaitarrak beren herriarekin
zerikusirik ez duen historiaren iturrik edan beharrean aurkitzen dira, nortasun berezia
eskainiko liekeen historia ukatzen zaielarik (autoerreferentziazko sinbolismoa esango
genuke, Breully-rekin 144 batera) ; bestalde, geografiaren irakaskuntza dela eta,
Bizkaiarekin izan beharko luketeen lurralde identitatea apurtuko litzateke (errepresentazio
espazioa, Konman eta Ronai-k145 dioten moduan) .
Zer esanik ez, ikusteko aukera izan dugunez, hizkuntzaren arazoari dagokionez ;
bi hitzetan laburtuta, eskola euskararen urkabea litzateke Azkuerentzat, baita -esan dugun
guztiarengatik- euskal seme-alaben endekatze espazioa ere, euskaldunak dituen ezaugarri
berezien aurkako txertoa 146 Eskola urkabea baldin bada, irakaslea salatu beharreko -eta
Azkuek salatzen duen- borreroa litzateke . Eta borrero honen presentziaren arrazoia
bilatzeko garaian -bai Aranak, baita Campionek egiten duten moduan- irakasleak
izendatzeko sisteman aurkituko du Azkuek erantzuna. Laburbilduz, honako hau da berak
egiten duen hausnarketa : oraindik ez da denbora asko irakasleak Bilbon egindako
oposaketetan ateratzen zirenena ; hauek ez ziren denak abertzaleak, Azkuek dioenaren
arabera, eta tartean ez ziren "mertzenariak" faltan izango, baina gaur egun oposaketak
Valladolid-en egin behar izateak (Aranak planteatzen duen arazo bera) zauri larria eragin
dio Bizkaiko eskolari 147 .
142 Ibidem; 60 (kurtsiba geurea) .
143 Ibidem; 77-78 .
144 BREULLY, J . (1990) : Op . cit . ; 365 .
14' KORIMAN, M . ; RONAI, M . (1978) : Op . cit . ; 197 .
146 AZKUE, R.M . (1895) : Op . cit . ; 78 .
147 Ibidem .