Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
182 <strong>Euskal</strong> Nazionalismoa <strong>eta</strong> Hezkuntza (<strong>1895</strong>-<strong>1923</strong>)<br />
delako, <strong>eta</strong>b .- eskolak -euskal eskolak, alegia- sortzearen komenientziaz hitz egiten<br />
hasteari paso emango baitio .<br />
4 .5 .4 .- <strong>Euskal</strong> curriculuma<br />
Antzeko zerbait esan beharko litzateke ere Aranak aipatu euskal eskola horiek,<br />
historia edota geografiaren irakaskuntza dela <strong>eta</strong>, bete beharreko helburuaz . Behin baino<br />
gehiagotan aipatu dugu Aranak historiari ematen dion garrantzia ; bere ustez -<br />
Lardizabaleko hitzaldia gogoratu besterik ez dago- "historia patria" delakoa ezagutzea<br />
guztiz funtsezkoa da abertzale sentimendua piztu dadin, helburua, dagoeneko aipatu<br />
dugunez, "extranjerismo"-aren kanporatzea <strong>eta</strong> abertzal<strong>eta</strong>sunaren indartzea<br />
litzatekeelarik, hau baita, bere ustez, aberria berreraikitzeko bide bakarra . Testuinguru<br />
hon<strong>eta</strong>n ulertu beharko genuke, beraz, Aranak aipatu euskal eskolek <strong>Euskal</strong> Herriko<br />
(Bizkaiko) historiaren irakaskuntzari eman beharko lioketen oinarizko lekua (Minak 184<br />
erabiltzen duen kontzeptua kasu hon<strong>eta</strong>ra egokituz, esan genezake kontzientzia-historiaz<br />
ari zaigula Arana) ; historiaren iraskaskuntzak sentimendu abertzalea piztuko luke<br />
gazteengan <strong>eta</strong> honi esker aberria pizteko baldintza egoki<strong>eta</strong>n aurkituko dira . <strong>Euskal</strong><br />
Herriko (Bizkaiko) geografiaren irakaskuntzak, bere lurra ezagutarazteaz gain, eskola<br />
espainiarrak euskal gaztediarengan sortu <strong>eta</strong> bultzatzen duen lurralde arrotzarekiko<br />
identifikazioa apurtuko luke . Diogunaren froga nabarmena eskaintzen digu Aranak,<br />
Azkueren zarzuelan "ikastegik" sortzeko deialdia txalotuz, bere erreakzioa (bide batez<br />
oligarkia espainiarzalearen aurka joz) ondo asko isladatuko luketen hitz hauen bidez :<br />
"no consiste el patriotismo en querer una Bizkaya rica, con grandes<br />
minas, industrias y ferrocarriles, sino una Bizkaya con Jaungoikua <strong>eta</strong><br />
Lagizaŕa, una Bizkaya libre y virtuosa ; . . ., para obtener una restauración<br />
compl<strong>eta</strong> es preciso empezar para hacerle saber al bizk -aino cuál es su<br />
Patria, esto es, por enseñarle la historia de su propia nación y no la de la<br />
extranjera, por hacerle conocer el suelo y las fronteras de su propia tierra<br />
y no de la extraña, y por persuadirle a que hable el Euskera por ser su<br />
lengua patria, su lengua nacional, y a que tenga a las demás por<br />
184 Minak kontzeptu hau espainiar historiografiaz ari denean erabiltzen du, zeinak (espainiar<br />
kontzientzia nazionala gorpuzteko) aparteko garrantzia izan duen XIX . mendean ; zentzu horr<strong>eta</strong>n, berak<br />
dioen moduan, esango genuke kontzientzia-historia desberdinak daudela (ikus MINA, M . C . (1990) :<br />
"Ideología, Fueros y Modernización . La m<strong>eta</strong>morfosis del fuerismo, II : siglos XIX y XX", in Historia<br />
Contemporánea, 4 . zk. ; 89-106) . Orohar esango genuke (<strong>eta</strong> hau -euskal <strong>nazionalismoa</strong>ri dagokionezgerora<br />
begira egin daitekeen irakurk<strong>eta</strong> delakoan gaude) Aranak hezik<strong>eta</strong>z pentsatzen duenean<br />
kontzientizazio tresnaz ari dela pentsatzen, zeinak -bere ikuspuntutik- talde nortasun soziala zein<br />
historikoari buruzko hausnark<strong>eta</strong> eskainiko lukeen, era horr<strong>eta</strong>n -<strong>eta</strong> aipatu zentzuan- Estatu-Nazio<br />
espainiarrak <strong>hezkuntza</strong> arloan ezartzen duen manipulazioari aurre egingo liokelarik (dioguna esateko<br />
Vilar-en lan hon<strong>eta</strong>n oinarritu gara : VILAR, P . : "Historia, nación y nacionalismo. Reflexiones para una<br />
historia del Pueblo Vasco" . Erreferentziarik gabeko testu mekanografiatua . Basque Studies Library;<br />
UNR; Sig . : B 19033) .
Change language