Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

334 Euskal Nazionalismoa eta Hezkuntza (1895-1923)
da ; askatasunak eta independentziak, Axeren hitzetan ere, ez lukete garrantzi handirik
izango, euskal kultura eta euskara galtzeko arriskuari aurre egin ezean ; are gehiago,
"nada importa que no seamos libres, que no tengamos la
independencia, si sabemos conservar nuestra nacionalidad y nuestro
idiotna, que es el escudo protector de ella" 32s
6 .4 .2 .- Aberriaren etorkizuna eta heziketa nazionala
Nazioaren etorkizunari eutsi nahiak, nahietanahiez, heziketa nazionalaren beharra
ekarriko du euskal nazionalismoaren ikuspegitik, hori baita -heziketarena, alegia- egun
Euskadi jasaten ari den heriotz zigor luzea ; hots, aberriaren bizi iraupena kolokan
jartzeko aurka dugun arma, aberriaren alde arituko den tresna bihurtu baharko litzateke .
Edo beste modu batera esanda : euskal aberriak ez du etorkizunik euskal kontzientziarik
berreraiki ezean, zeregin honetarako, Landetak dioen moduan, eskola erabili beharko
delarik326 . Izan ere, ez da egoerari berehalako irtenbidea bilatu beharra bakarrik jeltzaleek
azpimarratzen dutena, biharko aberria baizik, eta biharko aberriari begiratuz egin
beharrekoa . Hau da, bapateko fruituei itxaron beharrean, egungo belaunaldiek
etorkizunari begira egin beharko lukete lan, eta euskal nazioaren berpizkundeak
haurtzaroaren baratza oso ondo zaintzea eskatuko du, haurrak baitira aberriaren oinarri
sendoa` . Hau behin eta berriro plazaratuko den mezua dugu, ondoko adierazpenen
antzekoak ugariak izango direlarik prentsa jeltzalean :
"Los niños de hoy son los hombres de mañana . EL nacionalismo y
los nacionalistas están en el deber de pensar y de meditar seriamente en
esta verdad de Pero Grullo, de la que se derivan otras muchas verdades
de trascendencia suma y de vida ó muerte para el nacionalismo vasco y
para la raza y patria vascas .
Los niños vascos de hoy pueden ser y deben ser hombres patriotas
de mañana, pueden ser los que reconquisten, tal vez, los derechos todos de
Euzkadii 328 .
Baina, jakina, biharko abertzaleak eta aberriaren askatasuna ekar dezaketenak
izateaz gain, gaurko haurrak aberriaren zapalatzaileak eta euskal nazionalismoaren
etsaiak ere izan daitezke 329 . Eta egungo eskolak ikaragarri kaltegarriak izan badira euskal
32' ELEIZALDE, L. (1914) : "Paises y Razas . La nacionalidad vasca", in Euzkadi, 1914/X11113 .
326 LANDETA, E . (1923) : Los errores del nacionalismo vasco y sus remedios. Bilbo : Impr . y
lib . d e J . Santos ; 26 .
32`DUNIXI (1914) : "La Patria de mañana . Por los niños vascos", in Euzkadi, 1914/VIII/28 .
329 X . (1915) : "Los niños vascos", in Euzkadi . 1915/VII1127 .
32 9 Ibidem .