Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Sarrera 1 1<br />
jabetzeko asmoz . Alde horr<strong>eta</strong>tik, arazoaren gakoa identitate nazionalean eragiten duen<br />
<strong>hezkuntza</strong>ren auzian aurkituko dugula <strong>eta</strong> honek edozein motatako <strong>nazionalismoa</strong>rentzat<br />
nahitaezko erreferentzia beharko duela izan esango genuke hipotesi gisa .<br />
Ez da, edoizein eran, ikuspegi teoriko soiletik egingo dugun analisia, esan bezala,<br />
<strong>hezkuntza</strong>-sistema nazionalen egituratze historikoa ere kontutan hartuko baitugu .<br />
Estatuen eskutik sortu <strong>eta</strong> ezarri <strong>hezkuntza</strong>-sistema nazionalen ezaugarriak aztertzea<br />
beharrezkotzat jotzen dugu Estaturik gabeko edonolako nazio-proiektu baldintzatu,<br />
mugatu edo ito egingo baitu gure ustez . Alde horr<strong>eta</strong>tik, <strong>eta</strong> guk aztertuko dugun garaian<br />
euskal <strong>nazionalismoa</strong>en fenomenoa Hego <strong>Euskal</strong> Herrira mugatzen dela jakinik,<br />
Espainiako <strong>hezkuntza</strong>-sistema nazionalaren analisiari ekingo diogu ; dena den, eredu gisa<br />
hartua izan delako <strong>eta</strong> <strong>Euskal</strong> Herriko Iparraldeak bere eragin zuzena jasan behar izan<br />
duelako ere, Frantzian gertatutakoari ere begirada luzatuko diogu . Zentzu horr<strong>eta</strong>n,<br />
<strong>hezkuntza</strong>-sistema hauek duten izaera politikoa <strong>eta</strong> ideologikoa azpimarratzeaz gain,<br />
funtsezkotzat joko dugu, <strong>hezkuntza</strong>-sistemaren alde estrukturalei edota instituzionalei<br />
(burokrazia, adiministrazio egiturak, kontrol sistemak, irakaslego korpusa, curriculum<br />
nazionala, <strong>eta</strong>b .) heltzea, hauek baitira gorpuzteko duten elikagairik nagusien<strong>eta</strong>rikoa .<br />
Hemen eskuartean dugun helburua bat da : nazionalismo espainiar <strong>eta</strong> frantsesaren<br />
ezkutuko aurpegia azalaraztea, <strong>hezkuntza</strong> arloan buruturiko identitate nazionalaren<br />
eraikitze prozesuaren bidez agerian jarriko delarik .<br />
<strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong>ren sorrerak <strong>eta</strong> berarekin piztuko diren <strong>hezkuntza</strong> arloko<br />
planteamenduek osatuko dute lan honen bigarren ardatz nagusia . Beharrezkoa iruditu<br />
zaigu ildo hon<strong>eta</strong>tik Estatu espainiarreko <strong>hezkuntza</strong>-sistema nazionalaren sorrerak <strong>eta</strong><br />
ezarpenak, ikuspegi historikotik, Hego <strong>Euskal</strong> Herrian izan dituen ondorioak isladatzea,<br />
alde horr<strong>eta</strong>tik XIX . mendean zehar foruen itzalpean sortu gatazkek <strong>eta</strong> erresistentziek<br />
arr<strong>eta</strong> berezia mereziko dutelarik, izan ere, nahiz aurre egiteko izan, <strong>hezkuntza</strong>-sistema<br />
derrigorrezko erreferentzia-polo <strong>eta</strong> euskal <strong>nazionalismoa</strong>rentzat ezinbesteko ispilu<br />
bihurtuko baita hemendik aurrera . Hala, foruen garaian euskal erakundeek irakaskuntza<br />
arloan jokaturiko papera aztertuko dugu, baita hauengan <strong>hezkuntza</strong>-sistema espainiarraren<br />
ezarpenak nolako eragina izango duen ere . Gero, bigarren karlistadaren urte<strong>eta</strong>n zehar<br />
gertatutakoari begiratu ondoren, foruen behin-betiko galerak berarekin ekarri egoerari<br />
helduko diogu, foruzaleen eskutik iritsi hezkuntz ikuspegiak zeintzuk <strong>eta</strong> nolakoak diren<br />
aztertuz, euskal <strong>nazionalismoa</strong>k besteak beste iturri hortatik edango ote duenaren susmoa<br />
baitugu, bai ikuspegi ideologikotik bai <strong>hezkuntza</strong>ren gaiaren ildotik . Zorrotz<br />
adieraztearren, nazio eraikuntzaz baino nortasun nazionalaren sorkuntzaz hitz egin<br />
beharko genuke, bertan euskarak <strong>eta</strong> euskal kulturak osatu testuinguran <strong>hezkuntza</strong>k<br />
betekizun osagarria izango lukeelarik .<br />
Behin atari hau gurutzatuz gero, Arana protagonista nagusia dugularik, lehenengo<br />
euskal <strong>nazionalismoa</strong>k <strong>hezkuntza</strong>-sistema espainiarraren aurrean egin irakurk<strong>eta</strong>ren<br />
azterk<strong>eta</strong> sistematikoa burutuko dugu . Hau egin ahal izateko bi aukera besterik ez ditugu
Change language