Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
358 <strong>Euskal</strong> Nazionalismoa <strong>eta</strong> Hezkinitza (<strong>1895</strong>-<strong>1923</strong>)<br />
irakatsiko litzatekeelarik <strong>Euskal</strong> Herriko nortasuna nabarmentzeko asmoz . Ez dago<br />
hemen, hala pentsatzeko bidea ematen duela ikusteko modurik baldin badago ere -alde<br />
horr<strong>eta</strong>tik, bai Land<strong>eta</strong>ren bai jeltzale gehienen koherentzia ezin da ukatu-, inolako<br />
kontraesanik balizko hezik<strong>eta</strong> nazionalaren inguruan ; jadanik Eusko Ikaskuntzaren<br />
lehenengo biltzarrean Land<strong>eta</strong>k argi utziko du berak <strong>hezkuntza</strong>-sistema nazionalaz hitz<br />
egiten duen garaian ez duela Estatuarekiko hausturarik bultzatzen, ezta gutxiagorik ere<br />
("sisteinas de educación Nacionales de la vida del Estadoi 416 , dira bere hitz zehatzak) ;<br />
hezik<strong>eta</strong> nazionala eraikitzeko garaian naziotasuna <strong>eta</strong> Estatuko parte izatea uztartzeak<br />
ez du zertan gatazkarik piztu behar, beti ere naziotasuna arriskuan jartzen ez den neurrian .<br />
Nazioarekiko identifikazioa sustatu behar da ikaslearengan, baina Estatuaren<br />
hiritarra dela jakinik; zentzu horr<strong>eta</strong>n, Estatuarekiko identifikazioa ere bultzatuko da, bi<br />
maila hauen arteko nolabaiteko oreka armonikoa -naziotasuna/hiritartasunaren "uztarria"aurkituko<br />
duelarik Land<strong>eta</strong>k konkretuki, <strong>eta</strong> euskal <strong>nazionalismoa</strong>k orokorrean . Ondorio<br />
politiko "asaldaririk" bilatzen dituen eredu honek euskal nortasunaren sendotzea du<br />
helburu <strong>eta</strong> horr<strong>eta</strong>rako, aipatutakoaz gain, irakatsi behar diren gaien artean euskal<br />
kulturarekin loturikoak ditugu (literatura, abestiak) . Azkenik esan, kristaua -katolikoa,<br />
zehazki- izango den eskola honek garrantzi berezia emango diola moralaren<br />
irakaskuntzari, besteak beste, aberriari zor zaion begirunea piztu <strong>eta</strong> indartzeko . Agian,<br />
oso grafikoa dela iruditzen baizaigu, Land<strong>eta</strong>k aurkeztu proiektu hon<strong>eta</strong>ko eskolak<br />
hartuko lukeen "janzkerak", ikuspegi ideologikotik jeltzaleen planteamenduak oso argi<br />
adieraziko ditu <strong>eta</strong>, nahiko poliki jasoko du orain artean esandakoa ; gela bakoitzaren<br />
aurpegia, besteak beste, honela apaintzea proposatuko da : "Un crucifijo . Un retrato del<br />
Jefe del Estado . Las Arinas de Alava, Guipúzcoa, Navarra y Vizcaya i417 .<br />
Ez genuke atal hau amaitu nahi aldez aurretik oso adierazgarria iruditzen zaigun<br />
zerbaiten inguruan aipamen bat egin gabe . Jeltzaleek buruan duten proiektua -<strong>eta</strong> gauza<br />
bera esan daiteke proietu horr<strong>eta</strong>ra hurbildu nahiean antzematen diren bide ezberdinei<br />
buruz- ez da berez gauzatuko den zerbait, horr<strong>eta</strong>rako oinarri sendoak eraiki behar<br />
direlarik . Badakigu, zentzu horr<strong>eta</strong>n, irakaslego berriaren premia zein den <strong>eta</strong>, besteak<br />
beste, prestakuntzaren aldetik burutu beharrekoa, ez baitago irakaslegorik gabeko<br />
eskolarik, alde horr<strong>eta</strong>tik euskal eskola eraikitzeak erantzun egokiak eskatuko dituelarik .<br />
Aurreko atal batean gai honen inguruan jardudeko b<strong>eta</strong> izan dugu ; oraingo hon<strong>eta</strong>n,<br />
gehiegi luzatu gabe, funtsezkoak diren beste bi gai dira azpimarratu nahi ditugunak . Alde<br />
batetik, euskarari dagokionez, elebiduna izango den eskolak ezinbestean kontutan hartu<br />
behar izango du orain arte desterraturik egon den hizkuntza egokitu beharra . Esan nahi<br />
dugu -ez baita euskararen egokitasun kontua, irakaskuntzarako egokia denentz alegia-,<br />
jeltzaleak ohartzen direla gainditu beharreko oztopoak nolabaiteko erantzuna eskatzen<br />
416 LANDETA, E . (1919) : "Estado actual . . ." : Op . cit . ; 894 .<br />
4<br />
17 LANDETA, E . (1922) : "Proyecto ." : Op . cit. ; 26 .
Change language