Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ondorioak<br />
Estatuak duen espainolizatze zein deskristautze prozesuen ikurra . Aranak bat egingo du<br />
Campion <strong>eta</strong> Azkuek eginiko kritikekin, baina erakutsi radikaltasuna askoz ere<br />
nabamenagoa izango da zalantzarik gabe . Irakaslea euskal aberriaren areriotzat hartua<br />
izango da, agente espainiarra baita ; alde horr<strong>eta</strong>tik irakasle maketoen kontrako kanpainak<br />
garbi asko adieraziko du zenbateraino den bere irakurk<strong>eta</strong> zeharo gordina, pertsonai baten<br />
inguruan bilduko direlarik ideologia jeltzalea osatzen duten elementuak : irakaslea ez da<br />
euskal arrazakoa, irakaslea ez da katolikoa, irakaslea ez da euskal aberrikoa, ezta<br />
euskalduna ere . Edozein eran arrotzak ez diren irakasleak ere ez ditu leku onean utziko<br />
Aranak, maketozaleak direlako hain zuzen <strong>eta</strong>, ondorioz, besteak bezala, aberriaren<br />
etsaiak. Ezin da esan Aranak euskal irakaslearen inolako eredurik duenik buruan ; bai<br />
ordea irakaslegoa erabiliko duena <strong>hezkuntza</strong>-sistema espainiarraren esentziak<br />
pertsonifikatzeko(baita ere euskal erakundeen ezina agerian uzteko, Estatuak ezarri<br />
oposak<strong>eta</strong> sistema dela <strong>eta</strong> kanpoko sarbidea kontrolatzerik ez baitute izango) . Alde<br />
horr<strong>eta</strong>tik, Aranaren gaitasuna aipagarria iruditzen zaigu sistemari eginiko kritika<br />
hiritarrek ezagutzen duten eguneroko errealitatera hurbilduko baitu . Baina, era berean,<br />
erredukzionista suerta daiteke <strong>eta</strong> fenomenoa sinplifikatu oso ; hots, irakaslegoaren arazoa<br />
konpontzearekin sistema bera iraul daitekeenik pentsatzea .<br />
Orain artekoa Aranak <strong>Euskal</strong> Herriko errealitatearen ingurtian egin irakurk<strong>eta</strong><br />
erreaktiboa izanik, Estatuaren <strong>hezkuntza</strong>-sistemaren zenbait alderdi nagusitaz ohartuz,<br />
neurri berean esan kritika horr<strong>eta</strong>z elikatuko dela Arana <strong>hezkuntza</strong> arloko ikuspegi<br />
abertzalea borobiltzeko asmoz . Alde horr<strong>eta</strong>tik, Aranak hezik<strong>eta</strong> nazionalaren beharra <strong>eta</strong><br />
euskaldunen formazio abertzaleaz arduratuko den eskola sortzearen premia azpimarratuko<br />
du . Hezkuntza-sistema nazionalaz hitz egin arren, bere proposamena ez da hain urrruti<br />
iritsiko, izan ere sortu beharreko euskal eskolek osatuko luketeen sareaz gain ez baitirudi<br />
beste gainotzeko <strong>hezkuntza</strong>-egiturek (administrazio-egiturak, ikuskaritza, finantziabideak,<br />
irakaskuntza mailak, irakaslegoa prestatzeko eskolak, curriculum nazionala, <strong>eta</strong>b .)<br />
inolako interesik sortzen dutenik Aranarengan, <strong>hezkuntza</strong>-sistema nazionala eraikitzeko<br />
garaian funtsezkoak izanik, lurrald<strong>eta</strong>suna edota populazioaren gaiak ez aipatzearren .<br />
Berak aipatu "euzkotarrentzako" euskal eskolen alternatibak ikuspegi pragmatikoari<br />
erantzun nahi izango dio -hau da, ez da sistemaren aldak<strong>eta</strong> bilatzen dena-, <strong>eta</strong> eragin nahi<br />
izango berak kritikatu alderdi nabarmen<strong>eta</strong>n : oinarrizko irakaskuntza, euskal irakaslegoa,<br />
katolizismoa, euskara <strong>eta</strong> curriculum nazionalarekin lotuta litzatekeen zenbait gai (euskal<br />
historia <strong>eta</strong> geografiaren irakaskuntza) . Bere ustez, euskal eskolen bidez abertzaleak<br />
lortuko lirateke, <strong>eta</strong> ikuspegi ideologikotik nazionalak direla esatera irists gintezke,<br />
nazionalistak lirzatekeen neurrian, baina euskal eskola nazionalaz hitz egin ahal izateko<br />
nahiko mugatua suertatuko da nazional kontzeptu hori .<br />
Ondorio nagusi gisa Aranaren ikuspegia, balizko euskal <strong>hezkuntza</strong>-sistemari<br />
dagokionez, honek ideologia jeltzalearekiko izango lukeen menpekotasuna ezartzera<br />
mugatzen dela esango genuke ; hots, hiritarrak hezi Jungoikoarentzat <strong>eta</strong> Aberriarentzat .<br />
Kontua da <strong>hezkuntza</strong> arloko errealitatearen aldak<strong>eta</strong> ezin dela iritsi aldak<strong>eta</strong> ideologikoen<br />
397
Change language